Na jarenlang debat lijkt stervenshulp bij 'voltooid leven' in zicht
Na jaren van petities, burgerinitiatieven en onderzoeken is de kogel door de kerk: het wordt mogelijk voor mensen met een 'voltooid leven' om hun leven met medicijnen te beëindigen, onder strikte voorwaarden. Zij worden daarbij dan begeleid door een speciale stervenshulpverlener.
In 1991 schreef de rechtsgeleerde Huib Drion in de NRC het essay Het zelfgewilde einde van oude mensen. Daarin stelde hij al voor om een middel ter beschikking te stellen waarmee ouderen op een humane wijze een einde zouden kunnen maken aan hun leven.
Mijn ideaal is dat oude mensen die op zich zelf zijn aangewezen, naar een arts kunnen lopen - hetzij hun huisarts, hetzij een daartoe aangewezen arts - om de middelen te verkrijgen waarmee zij op het moment dat hun dat zelf aangewezen voorkomt, een eind aan hun leven kunnen maken op een manier die voor henzelf en voor hun omgeving aanvaardbaar is.
Het artikel veroorzaakte een maatschappelijke discussie. De Pil van Drion, zoals de hypothetische pil werd genoemd, kende voorstanders, maar ook veel tegenstanders. Nog meer ophef volgde toen toenmalig minister Borst van Volksgezondheid in de jaren 90 zei dat ze overwoog de pil te legaliseren.
Uiteindelijk kwam het niet zo ver. Er kwam wel in 2002 een euthanasiewet, maar die biedt geen ruimte voor het beëindigen van een 'voltooid leven'. Euthanasie is alleen toegestaan als twee artsen constateren dat er sprake is van ondraaglijk en uitzichtloos lijden, niet als een oudere simpelweg klaar is met leven.
Al jaren wordt geprobeerd om 'voltooid leven' ook toe laten staan als basis voor euthanasie. Zo organiseerde de actiegroep Uit Vrije Wil, ondersteund door bekende Nederlanders als Paul van Vliet en Frits Bolkestein, een burgerinitiatief.
Door de zaak-Albert Heringa werd het debat verder aangewakkerd. Heringa gaf zijn 99-jarige moeder in 2008 pillen, waarmee ze haar leven vrijwillig beëindigde. Ze was niet ziek, maar vond haar leven voltooid en wilde sterven.
Heringa werd vervolgd voor hulp bij zelfdoding. Hij werd door de rechtbank veroordeeld, maar kreeg geen straf omdat hij had gehandeld uit naastenliefde. Heringa ging in beroep tegen de uitspraak, net als het Openbaar Ministerie. Heringa wilde vrijspraak, het OM wilde dat Heringa alsnog werd gestraft.
In hoger beroep werd Heringa ontslagen van rechtsvervolging. Het OM is in cassatie gegaan, dus het wachten is nu op de Hoge Raad voor het definitieve oordeel in deze zaak.
Geen euthanasie
In 2014 vroeg minister Schippers aan een commissie van wijzen, onder leiding van D66-senator Paul Schnabel, om te onderzoeken of de juridische mogelijkheden voor hulp bij zelfdoding moeten worden uitgebreid.
De commissie-Schnabel kwam in februari met zijn conclusie: euthanasie vanwege een 'voltooid leven' moet niet worden toegestaan. Ook moet het plegen van euthanasie of hulp bij zelfdoding volgens de commissie in handen blijven van artsen, en niet door familieleden of anderen worden begeleid.
Het kabinet komt daarom met een nieuwe wet en zegt dat mensen met een 'voltooid leven' de mogelijkheid moeten krijgen om met hulp hun leven te beëindigen, onder strikte voorwaarden. Het gaat niet om euthanasie, want er is geen sprake van ondraaglijk en onbehandelbaar lijden.
