Een gevoel van totale machteloosheid houdt Brussel al weken in de greep. De Britten stemmen vandaag over hun toekomst in de EU en bepalen daarmee ook de toekomst van de EU. Er is geen eurocraat die daar nu nog invloed op heeft: het is toekijken en afwachten.
Een brexit heeft grote gevolgen voor de 27 achterblijvende landen, die dan moeten bouwen aan een nieuwe EU. Maar kan de EU wel zonder het Britse leiderschap?
Ondanks de Britse terughoudendheid tegenover de EU, is hun invloed groot geweest. De Londense City is het financiële hart van de Unie, Engels is de voertaal van de Unie en op diplomatiek en militair gebied is Groot-Brittannië de grootmacht in Europa.
Het land wordt vaak gezien als een voorloper binnen Europa. De Britten hebben een cultuur van vooruitgang op zowel economisch en geo-politiek vlak. Het zijn vaak de Britten die de EU-partners op sleeptouw moeten nemen bij de Europese diplomatieke en militaire bemoeienis in de wereld.
Als de Britten afstand van ons nemen moeten wij dat op het Europese vasteland weer zelf gaan doen. De stroef functionerende Frans-Duitse as moet dan nieuw leiderschap tonen, terwijl Europa momenteel juist de neiging heeft tot twijfelen en regionalisme.
Zo overheersen bij de Europese toppen de laatste jaren vaak de Fransen en de Duitsers. Het tegenwicht kwam dan van Groot-Brittannië. Bij een brexit gaat Nederland de Britten missen aan de onderhandelingstafel, zegt EU-kenner Luuk van Middelaar van Universiteit Leiden.
"Wat de economische politiek betreft, hebben de Britten vaak dezelfde voorkeuren als Nederland. Onze Mark Rutte is vaak hand in hand opgetrokken met premier David Cameron. Er zijn ook andere landen die dezelfde voorkeuren delen, maar die zijn toch minder invloedrijk."
Je hebt bij een brexit minder spierballen als diplomatieke macht.
Ook op militair gebied zijn er gevolgen. Groot-Brittannië heeft verreweg het sterkste leger van Europa. Bij een brexit moet de EU straks het leiderschap van de Britten missen. Het Duitse en het Franse leger werken bijvoorbeeld amper samen.
"Je hebt minder spierballen als diplomatieke macht. Dat is niet goed voor Europa, voor Groot-Brittannië en ook niet voor het gehele Westen, inclusief de VS", zegt Jan Techau, militair deskundige bij denktank Carnegie Europe.
Sommige landen denken dat ze zonder de Britten op militair gebied dichter bij elkaar zullen komen. Maar Techau noemt dat een illusie. "Het zal net zo moeilijk blijven zonder de Britten. Wij hebben niets te winnen bij een brexit."
Blijven voortleven
De afgelopen weken zijn er in de campagne heel wat economische horrorscenario's langsgekomen. Instortende beurzen, wegtrekkende bedrijven en het einde van de Londense City. Econoom Paul de Grauwe van de London School of Economic denkt dat het in werkelijkheid waarschijnlijk zal meevallen.
"Ik denk dat de commercie uiteindelijk toch wint. Het is in het belang van de Nederlanders en de Duitsers, om hun producten te slijten aan de Britten." Misschien wordt het even iets minder, maar een brexit zal daar echt geen einde aan maken. "We blijven voortleven na 23 juni", aldus De Grauwe.
