Verkiezingsblog
TK 2023
NOS NieuwsAangepast

NSC en GL-PvdA zoeken naar overeenkomsten • Yesilgöz: 'VVD te veel met zichzelf bezig geweest'

Er zijn tijdens deze campagne best wat nieuwe gezichten. In onze verkiezingstool stellen we de lijsttrekkers en partijen voor.

liveblog gesloten

Het liveblog is hierbij afgesloten

We sluiten het liveblog voor vandaag.

Morgenochtend is er weer een nieuw liveblog.

Timmermans maakt Omzigt compliment: er is niemand die het parlementaire handwerk beter kan

Het is duidelijk dat de leider van GroenLinks-PvdA bij Op1 Omtzigt niet te hard wil aanvallen. Aan het eind van het gesprek over overeenkomsten en verschillen, laat Timmermans even zijn twijfel doorschemeren of de NSC-leider geschikt is als bestuurder.

"Hij heeft meer een passie voor controle dan voor bestuur", aldus Timmermans. Daar is Omtzigt het niet mee eens, omdat hij jarenlangs als CDA-Kamerlid in een coalitie heeft gezeten en daar heeft een Kamerlid ook bestuursverantwoordelijkheid. "Ik kan meer dan controleren." Timmermans sluit het thema vervolgens af met de constatering dat er niemand is die het het parlementaire handwerk beter kan dan Omtzigt.

Omtzigt en Timmermans praten- na enige afstand - weer over overeenkomsten

De afgelopen dagen leek het alsof NSC-leider Omtzigt grote problemen had met de plannen van GroenLinks-PvdA. "Het is een moeilijke partner", zei Omtzigt gisteren. In Op1 gingen Omtzigt en Timmermans in op verschillende onderwerpen en is de toon anders.

De twee partijen willen allebei de armoede aanpakken, maar Omtzigt is geschrokken van een manier waarop GroenLinks-PvdA dat wil financieren, door vermogens voor in totaal 24 miljard euro extra te belasten. Vooral het plan om het eigen vermogen van ondernemingen te belasten vindt Omtzigt geen goed idee. De twee partijen pleiten allebei voor een beter bestuur.

Timmermans vindt het op zijn beurt "onverstandig" dat NSC wil vasthouden aan netto instroom van maximaal 50.000 nieuwkomers. "Maar ik denk dat we elkaar kunnen vinden bij arbeidsmigratie", zegt hij. "Want we vinden allebei dat we moeten kijken naar het toekomstige verdienmodel van Nederland."

De GroenLinks-PvdA-leider vreest wel dat NSC te veel buitenlandse studenten wil weren, maar Omtzigt zegt dat hij niet alle studenten wil uitsluiten. NSC is verder strenger als het gaat over gezinshereniging van asielzoekers en abortus. GroenLinks-PvdA wil abortus uit het strafrecht.

De presentator Thijs van den Brink noemt de sfeer heel anders dan de afgelopen dagen, maar dat willen de twee sprekers ook niet bevestigen.

Timmermans over Wilders' opmerking over zijn gewicht: hij is ultieme pestkop

De opmerking van PVV-leider Wilders over het gewicht van Timmermans komt ter sprake. In het SBS-debat zei Wilders tegen de GroenLinks-PvdA-leider: "U kunt eisen tot u een ons weegt, en dat zal even duren." Hierop reageerde Timmermans: "Ja, dat duurt een hele tijd". Het publiek moest om het incident lachen.

Dat doet Timmermans niet. "Wilders is de ultieme pestkop", is zijn conclusie. "Ik ben niet voor de eerste keer te zwaar, daar leer je mee omgaan". Omtzigt verklaart waarom hij niets heeft gezegd tijdens het debat. "Het ging mij te snel. Het was al voorbij voor ik het doorhad."

Omtzigt: verhaal van VVD 'beter luisteren' is te mager

Bij Op1 zijn NSC-leider Omtzigt en GroenLinks-PvdA-leider Timmermans te gast en een van de onderwerpen is de koers van VVD-leider Yesilgöz, die vooral hamert op de toekomst. Ze zegt de fouten van de kabinetten-Rutte wel te erkennen, maar hamert ook op "vooruit kijken". Voor Timmermans is het VVD-verhaal een reden om liever niet met de VVD te gaan regeren.
Omtzigt vindt dat de VVD-leider geen sterk verhaal heeft wat betreft de lessen trekt uit de toeslagenaffaire. "Het gaat erom, wat leer je er nu van. Beter luisteren is echt te mager."

Yesilgöz kiest voor coalitie met NSC en BBB, 'wel heel conservatief'

In Nieuwsuur wordt VVD-lijsttrekker Yesilgöz, net als de andere lijsttrekkers, gevraagd naar welke partijen ze zou kijken voor een mogelijke coalitie. Ze kiest zoals verwacht voor NSC en BBB. "Het wordt dan allemaal wel heel conservatief, maar dan hebben ze mij voor de progressieve balans", zegt ze over die samenstelling.

Meer partijen wil ze eigenlijk niet noemen. "Je zou er het CDA aan kunnen toevoegen, maar daarna is het aan de kiezer." Voor een coalitie met GroenLinks-PvdA ziet de VVD-leider veel problemen. "Die verschillen zijn wel heel groot, dat wordt echt lastig. 25 miljard ophalen bij de mensen thuis, dat is wel heel flink. Dat ga ik niet doen."

VVD-lijsttrekker noemt seponeren aangifte journalist 'zeer pijnlijk'

De politie heeft de aangifte van een journalist afgelopen zomer tegen de perschef van de VVD niet verder onderzocht, meldt Nieuwsuur. De zaak werd geseponeerd omdat de perschef excuses had aangeboden via sociale media, maar de politie controleerde niet of de journalist daarmee akkoord ging.

De journalist van een communistisch Youtube-kanaal deed aangifte nadat de perschef van de VVD zijn microfoon uit zijn handen had getrokken toen hij VVD-fractievoorzitter Hermans wilde bevragen.

"Dit is heel pijnlijk", zegt Yesilgöz van de VVD in Nieuwsuur. "Journalisten moeten altijd hun werk kunnen doen en dit is niet zomaar iets." Ze zegt dat ze vanuit haar rol als demissionair minister van Justitie in gesprek gaat met de politie waarom de zaak niet verder is onderzocht. "En ook wat ze nodig hebben om te voorkomen dat dit weer gebeurt."

Lees hier meer:

'VVD heeft het echt niet goed gedaan richting ondernemers'

VVD-lijsttrekker Yesilgöz zegt in Nieuwsuur dat haar partij de afgelopen jaren het "echt niet goed heeft gedaan richting ondernemers". "Wat je heel erg in de politiek ziet, is dat op het moment dat er iets veranderd moet worden, je het heel erg zoekt in alleen maar regels bedenken", zegt ze over de regeldruk vanuit de overheid.

Ze zegt dat die erger was geweest als haar partij niet had meegeregeerd. "Wij zijn er inderdaad onderdeel van geweest, maar als de VVD daar niet bij had gezeten was het nog veel erger."

Yesilgöz: 'VVD te veel met zichzelf bezig geweest'

Volgens VVD-lijsttrekker Yesilgöz is haar partij in de jaren dat die in een kabinet zat "te veel met zichzelf" bezig geweest.

"Als je verantwoordelijkheid neemt, een stap naar voren doet, gaan er ook dingen mis. We zijn niet de enigen geweest, daar waren ook anderen bij. Als ik uitzoom, is het vooral dat we niet op tijd naar mensen hebben geluisterd en dat is ook met jezelf bezig zijn", zegt Yesilgöz in Nieuwsuur over onder meer de toeslagenaffaire en de aardbevingen door de gaswinning in Groningen.

"Als het beleid anders uitpakt of mensen zeggen: het beschermt mij niet, dan moet je sneller schakelen." Ze wijst op de onderzoeken die zijn ingesteld na onder meer de toeslagenaffaire. "Daar zal ik elke les die daarvan geleerd moet zijn meenemen."

Yesilgöz zegt nog steeds de PVV niet uit te sluiten als mogelijke coalitiepartner. Maar ze zegt daar opnieuw bij dat ze grote verschillen ziet in de standpunten van haar partij en die van Wilders. "En die gaan verder dan alleen het islam-standpunt: hij ontkent klimaatverandering en dan maak je ons gelijk in een klap afhankelijk van een land als bijvoorbeeld Rusland. Hij wil een Nexit", zegt de VVD-lijsttrekker.

Yesilgöz (VVD) in Nieuwsuur

VVD-lijsttrekker Yesilgöz is te gast in Nieuwsuur. Het gesprek is live te volgen vanaf 21.30 uur op NPO 2, en via de NOS-app en NOS.nl .

Rondje Binnenhof #54: Komt 't goed tussen Timmermans en Omtzigt?

Rondje Binnenhof verplaatst zich deze week naar het Mediapark, waar een paar lijsttrekkers in debat gaan. Marleen en Gerri moeten rennen om Omtzigt en Timmermans te spreken. Xander kijkt ondertussen met een broodje paling naar de laatste peilingen. Komt er nog een verrassing?

Komt 't goed tussen Timmermans en Omtzigt en maakt Wilders kans? | Rondje Binnenhof #54

Jetten: D66 gaat profiteren van VVD die bereid is om met PVV samen te werken

D66-leider Jetten denkt dat zijn partij nog "enorm kan profiteren" van de VVD die samenwerking met de PVV in een mogelijk nieuw kabinet niet uitsluit. Vanaf het begin van de campagne zegt VVD-lijsttrekker Yesilgöz "geen enkele partij" uit te willen sluiten, dus ook niet Wilders.

"We horen Yesilgöz niet de deur op een kier, maar wagenwijd openzetten voor Wilders. Ik denk dat de liberale kiezer nog het verschil kan gaan maken", zegt Jetten in Khalid & Sophie. "Die kan kiezen voor extreemrechts, maar ook voor progressieve liberalen en zo een kabinet met Wilders voorkomen. Mind you: wij gaan als D66 enorm profiteren omdat Yesilgöz bereid is om met Wilders in een kabinet te stappen."

ChristenUnie-lijsttrekker Bikker zit ook aan tafel bij het tv-programma en zegt de zorgen van de PVV-kiezer wel te begrijpen. "Maar dan zeg ik: kies dan voor politici die met oplossingen komen, en geen stoere praat."

Ze komt ook terug op de aanval van Wilders gisteren in het SBS-debat. De PVV-voorman bekritiseerde Timmermans van GroenLinks-PvdA over het wachtgeld dat hij ontvangt van de Europese Commissie. "Dat was op de man en vind ik niet oké", zegt Bikker daarover.

Bontenbal: Kamer ook aan de slag om vertrouwen te herstellen

De drie uitgenodigde partijen zijn het er ook over eens dat het verloren vertrouwen van de burger in de overheid en de politiek herwonnen moet worden, maar hoe?

CDA-lijsttrekker Bontenbal steekt de hand in eigen boezem en benadrukt dat de Tweede Kamer ook wel wat kan doen. De Kamerleden dienen iedere dinsdag honderden moties in die volgens hem "overbodig, onbetaalbaar en ondoordacht" zijn. "We moeten niet met de vinger naar anderen wijzen, maar zelf bedenken wat we beter kunnen doen. We moeten ook niet voor elke wissewasje naar de interruptiemicrofoon lopen."

De ChristenUnie vindt dat burgers minder belast moeten worden met het invullen van allerlei paperassen. "Sommige mensen zijn er vier uur per week mee bezig." SP-leider Marijnissen hamert erop dat de VVD vooral niet terug moet in het kabinet. "De problemen zijn de afgelopen jaren niet opgelost."

VVD-posters overplakt zodat ze van FvD lijken

In Rotterdam zijn veel verkiezingsposters van de VVD overplakt met een sticker, waardoor ze nu van Forum voor Democratie lijken. De eerste V is daarbij veranderd in een F. De campagneborden zijn eigenlijk voor kandidaat-Kamerlid Van Groningen van de VVD, die nu nog raadslid is in Rotterdam.

Dit is een van de borden die is overplakt met een sticker

SP, CDA en CU debatteren over aanpak woningnood

In het tv-programma EenVandaag is er een debat met een aantal kleinere partijen die aanstaande maandag bij het grotere EenVandaag-debat niet mogen meedoen. Het eerste thema is wonen. De partijen vinden alle drie dat er meer gebouwd moet worden.

Het bouwen van nieuwe wijken en een 'straatje erbij', zoals de ChristenUnie voorstelt, duurt even. "Het heeft tijd nodig", benadrukt CDA-leider Bontenbal. Dit kabinet heeft onder leiding van CDA-minister De Jonge volgens hem heel wat gedaan om de 'regie' terug te pakken en de woningmarkt niet meer over te laten aan de markt. De SP vindt de inzet van het kabinet onder de maat, maar dat noemt het CDA onterecht.

De SP heeft wel een plan dat volgens die partij snel kan werken; leegstaande panden ombouwen tot woningen. Er staan volgens de SP 60.000 panden leeg. "Dat is net zo veel als de stad Eindhoven." Verder zijn de drie partijen het eens dat de woningnood aangepakt kan worden door het beperken van arbeidsmigratie.

Spanning in campagneteams loopt op

Achter elke lijsttrekker staat een campagneteam, bij de ene partij wat groter en professioneler dan bij de andere. Bij al die teams loopt de temperatuur nu maximaal op. Al het voorwerk is gedaan, nu komt het aan op de vaak allesbeslissende laatste campagnedagen.

Lees hier hoe de campagne tot nu toe verloopt:

Om 19.00 uur op NPO Politiek en Nieuws: Het Grote Jongeren Verkiezingsdebat

In het Grote Jongeren Verkiezingsdebat gaan acht politieke jongerenorganisaties het debat aan over belangrijke thema's voor jongeren. Het debat is georganiseerd door de Nationale Jeugdraad en het Interstedelijk Studenten Overleg. NPO Politiek en Nieuws is te zien op kanaal 83 of via NPO Start .

Standpunten over landbouw: afschaffen van bio-industrie tot geen extra regels

Veel politieke partijen zijn trots op de vlees- en zuivelsector, die vele miljarden bijdraagt aan de economie en voor bijna 200.000 mensen werk oplevert. Maar de meeste partijen zeggen ook dat de veestapel vanwege het milieu en zorgen over dierenwelzijn te groot is. Dat blijkt uit de verkiezingsprogramma's en de antwoorden die de partijen hebben gegeven op stellingen van de Kieswijzer.

Wat vinden de partijen? Lees het in dit artikel:

Jetten (D66): trap niet in die lieve praatjes van Wilders

D66-lijsttrekker Rob Jetten ergert zich aan het charme-offensief van Geert Wilders (PVV), die heel graag wil meeregeren maar wat Jetten betreft "nog altijd extreemrechts" is. In de laatste aflevering van een reeks gesprekken die Tubantia en de Universiteit Twente met lijsttrekkers hadden, deed hij een oproep aan zijn collega's in de politiek: "Trap niet in die lieve praatjes."

Volgens Jetten zegt Wilders het nu "misschien iets liever". "Maar hij is nog steeds voor een asielstop, tegen de islam, tegen klimaatbeleid, hij wil uit de Europese Unie, scheert hele bevolkingsgroepen over één kam. Die man is voor een kopvoddentaks."

De D66'er vraagt zich af wat er zou gebeuren als Wilders in plaats van voor een "kopvoddentaks" voor een keppeltjestaks zou pleiten. "Dan zou het land te klein zijn. Maar als het over de islam gaat, dan mag het en dan pikken we het. En wat is dan het signaal aan 1 miljoen Nederlanders met een islamitische achtergrond? Die voelen zich daardoor achtergesteld."

In het gesprek ging Jetten ook in op de homohaat die hij over zich heen krijgt. "De laatste vijf aangiftes die ik heb gedaan van doodsbedreigingen, hadden daar allemaal mee te maken." Hij zei dat hij geregeld aangifte doet. "Het is bijna onderdeel geworden van mijn werk."

Podcast De Verkiezingsdag met Xander van der Wulp en Ferry Mingelen

Podcast De Dag heet deze dagen De Verkiezingsdag. Iedere dag spreken we met (ervarings)deskundigen over één factor van betekenis voor de uitkomst van verkiezingen. Vandaag is het de beurt aan de politiek duiders.

Ferry Mingelen was 30 jaar lang duider bij de NOS en vertelt hoe hij altijd een balanceer-act deed in zijn berichtgeving. Meneer enerzijds, meneer anderzijds werd 'ie gekscherend genoemd. Ook Ferry's opvolger nu, Xander van der Wulp, balanceert.

Ze vertellen in de podcast hoe de duider te werk gaat. Wat vertel je, aan welke lijsttrekker besteed je wel of niet aandacht, terwijl alle campagnes de hele dag door om aandacht vragen. Hoe kun je alles volgen? Hoe groot is je verantwoordelijkheid? En hoe ga je daarmee om?

Deze aflevering van De Verkiezingsdag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren.

Yesilgöz reageert op opmerking Wilders over gewicht Timmermans

Yesilgöz (VVD) vertelt waarom ze gisteravond in het SBS-debat niet ingreep toen Wilders (PVV) een toespeling maakte op het gewicht van Timmermans (GroenLinks-PvdA).

In het debat zei Wilders tegen Timmermans: "U kunt eisen tot u een ons weegt, en dat zal even duren." Hierop reageerde Timmermans: "Ja, dat duurt een hele tijd", waarna er gelach en applaus klonk vanuit de studio.

Yesilgöz reageert op opmerking Wilders over gewicht Timmermans

West Betuwe (en anderen gemeenten) mogen stemmen tellen niet uitstellen

West Betuwe mag de stemmen niet pas de dag na de verkiezingen gaan tellen. Zowel de Kiesraad als demissionair minister De Jonge (Binnenlandse Zaken) hebben laten weten dat dat niet kan en daarop heeft de gemeente het plan ingetrokken.

Bij de Provinciale Statenverkiezingen in maart verliep het tellen in veel gemeenten, waaronder West Betuwe, moeizaam. Vrijwilligers waren tot diep in de nacht aan het tellen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken stuurde rond 02.30 uur een mail dat ze tijdelijk konden stoppen.

Maar om de tellingen helemaal naar de volgende dag te verplaatsen, gaat te ver. Minister De Jonge: "Nee, dat kan niet, ook niet in de toekomst. Omdat je natuurlijk dezelfde avond een uitslag wilt." Dat betekent dat in elk geval het aantal stemmen op een lijst (een partij) woensdagavond moet worden geteld.

In de herhaling: wie zijn de lijsttrekkers?

Wie zijn de lijsttrekkers waar je volgende week op kunt stemmen? En waar staan hun partijen eigenlijk voor? Met onderstaande tool kom je erachter. Schuif met de filters om te ontdekken hoe partijen denken over verschillende thema's en klik op de lijsttrekkers voor meer informatie over hem/haar en de partij.

Kijk terug: Q&A met Esther Ouwehand (PvdD)

Partij voor de Dieren-leider Esther Ouwehand beantwoordde vragen die gesteld werden op Instagram. Kijk het gesprek hier terug:

Kijk hier de Q&A met PvdD-leider Ouwehand terug

Van der Plas (BBB): 'Boeren kijken met angst en beven naar Pieter'

Hoewel BBB-lijsttrekker Van der Plas een coalitie met Nieuw Sociaal Contract (NSC) mogelijk acht, heeft die partij ook standpunten waar zij over twijfelt. "Ik zie ook dingen in de programma's staan waarvan ik denk: tja, ik weet 't niet helemaal", zegt ze bij NU.nl .

Zo is NSC voor een krimp van de intensieve varkenshouderij, en wil de partij toe naar grondgebonden melkveehouderij. Dat baart boeren zorgen, stelt Van der Plas. "Veel boeren willen door. Die kijken ook wel een beetje met angst en beven naar Pieter. Als hij met GL-PvdA gaat, wat gaat er dan gebeuren?"

Bovendien zijn de plannen volgens Van der Plas "wel heel erg kort door de bocht". "Het kost 20.000 banen en 1,7 miljard euro. Ik wil van Pieter weten hoe hij het voor zich ziet. Of hij niet nu ook weer wat olie op het vuur gooit terwijl boeren nog steeds snakken naar een toekomstperspectief."

Lijsttrekkers Omtzigt (NSC) en Van der Plas (BBB)

Ouwehand: niet 'terugonderhandelen' met de natuur

"Je kunt niet terugonderhandelen met de natuur." Dat zei Partij voor de Dieren-lijsttrekker Ouwehand in het NOS Radio 1 Journaal, waar ze vanmorgen te gast was. Volgens haar geven veel partijen een beetje toe met uitspraken dat het belangrijk is om de natuur te redden, maar krabbelen ze terug als puntje bij paaltje komt: "Er is geen enkele partij die zo vasthoudt aan het beschermen van de natuur."

Ouwehand herhaalde dat door het aantal dieren in Nederland grote problemen ontstaan voor bodem en water en ook voor de boeren zelf. Ze wil de veestapel met 75 procent terugbrengen, maar benadrukt ook dat boeren perspectief moet worden geboden. Die moeten worden geholpen bij de omschakeling naar een gezonde landbouw en ze moeten "financieel niet kopje onder gaan". Volgens haar is daar genoeg geld voor: "De veevoederindustrie staat in de Quote 500; de Rabobank heeft heel veel verdiend aan leningen waar boeren niks mee opschoten. Die moet dat gewoon kwijtschelden."

'Minder vlees en zuivel'

Ouwehand noemde het verder dringend noodzakelijk dat we veel minder vlees en zuivel gaan eten: "Dat verhaal is nooit verteld. Politici zijn bang dat De Telegraaf dan met een voorpagina komt met een huilende man die zegt: 'Den Haag pakt mijn vlees af'." Volgens haar gaat het er niet zozeer om dat boeren moeten stoppen, maar is er juist behoefte aan meer boeren. "Op heel veel plekken is veel mogelijk."

De PvdD-lijsttrekker zei verder dat je het beste kunt omschakelen naar een plantaardiger leefwijze. Dat is volgens haar ook in het belang van de boeren zelf.

In het gesprek ging het ook over de interne strubbelingen in de Partij voor de Dieren eerder dit jaar, die Ouwehand bijna het lijsttrekkerschap kostten. Ze benadrukte dat leden haar steunen in de koers om de partij door te ontwikkelen. "Het is in alle openbaarheid uiteindelijk beslecht en het gaat in de campagne heel goed. Er kwamen allerlei akelige dingen in de media en je weet dat kiezers daar niet van houden. Maar we staan weer op winst in de peilingen."

Het gesprek met Ouwehand is terug te luisteren en te kijken via de site van NPO Radio 1 .

Maandag is er weer een lijsttrekker in het NOS Radio 1 Journaal. Dan is GroenLinks-PvdA-voorman Timmermans te gast.

De Campagne Stemming over partijen die al formeren

De dagelijkse podcast De Campagne Stemming gaat vandaag onder meer over het SBS-debat van gisteravond en over partijen die al lijken te zijn begonnen met formeren. Politiek verslaggevers Xander van der Wulp en Joost Vullings hebben het daarbij ook over de uitspraak van NSC-leider Omtzigt dat GroenLinks-PvdA een heel moeilijke partner wordt om mee te regeren. GroenLinks-PvdA-lijsttrekker Timmermans waarschuwt juist voor een "knetterrechts kabinet".

Verder komt aan de orde of er een minderheidskabinet in het verschiet ligt. En het gaat er ook nog even over of de koning terug moet in de formatie (een wens van 50Plus).

Analyse: NSC heeft minste kandidaten met politieke ervaring

Van de kanshebbers bij de verkiezingen is Nieuw Sociaal Contract (NSC) de partij met de minste kandidaten met politieke ervaring. Dat blijkt uit een analyse van persbureau ANP. Hierbij werden de partijen NSC, VVD, GroenLinks-PvdA, PVV en BBB vergeleken.

Van de 28 NSC-kandidaten die volgens de peilingen kans maken op een zetel, is de helft eerder actief geweest in de landelijke of regionale politiek. Bij andere partijen die hoog staan in de peilingen, is dat 73 tot 97 procent.

Kandidaten van NSC bij de presentatie van de kandidatenlijst eind september

Bij de BBB hebben acht van de elf hooggeplaatste kandidaten op de lijst ervaring in de lokale of regionale politiek. Bij VVD, PVV en GroenLinks-PvdA hebben bijna alle kandidaten die kans maken op een zetel politieke ervaring.

Wat betreft landelijke politieke ervaring scoort de PVV opvallend hoog. 76 procent van de kandidaten die volgens de peilingen verkiesbaar zijn, heeft ervaring in de Eerste of Tweede Kamer. Hierna volgen de VVD (73 procent) en GroenLinks-PvdA (60 procent), BBB (36 procent) en NSC (18 procent).

CBS: meer dan de helft van alle kiesgerechtigden 50 jaar of ouder

Meer dan de helft (54 procent) van de 13,3 miljoen kiesgerechtigden in Nederland is 50 jaar of ouder, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) op basis van bevolkingscijfers van 1 oktober. Een kwart van de mensen die mogen stemmen is jonger dan 35 jaar.

Het CBS verwacht dat de populatie die woensdag mag stemmen nog iets zal veranderen ten opzichte van begin oktober. In die periode worden zo'n 22.000 jongeren 18 jaar oud en mogen zij voor het eerst stemmen. Ook verwacht het CBS dat er zo'n 24.000 mensen overlijden in dezelfde periode.

PvdD-lijsttrekker Ouwehand in NOS Radio 1 Journaal, waar staan zij en haar partij voor?

Partij voor de Dieren-lijsttrekker Esther Ouwehand (47) groeide op in Katwijk. Na een (niet afgemaakte) studie beleid, communicatie en organisatie in Amsterdam en een baan bij een uitgeverij raakte ze in 2002 betrokken bij de Partij voor de Dieren. Sinds 2006 zit ze in de Tweede Kamer (twee keer onderbroken wegens ziekte). Sinds 2019 is ze fractievoorzitter.

Ouwehand staat bekend als gedreven en fel in het debat. Ze pleit voor radicale veranderingen in het klimaatbeleid en voor dierenrechten. Ze is veganist en sinds haar zestiende eet ze geen vlees meer nadat ze een reportage had gezien over dierentransporten.

Haar leiderschap stond onlangs plotseling ter discussie: het bestuur trok haar kandidatuur in vanwege mogelijke integriteitsschendingen. Op de achtergrond speelde een langslepende discussie over professionalisering van de partij. Een aangetreden nieuw bestuur en ook de overgrote meerderheid van de leden wilden wél door met Ouwehand.

PvdD-lijsttrekker Esther Ouwehand

De Partij voor de Dieren bestaat sinds 2002. Een van de uitgangspunten is dat er meer aandacht moet zijn voor het welzijn van dieren en dat het beleid milieuvriendelijker moet worden. Volgens de partij zijn radicale keuzes nodig en moeten we stoppen met "oneindige economische groei".

De eerste politiek leider Marianne Thieme eindigde Kamerdebatten steevast met: "Voorts zijn wij van mening dat er een einde moet komen aan de bio-industrie." De partij wil verder onder meer dat dierenrechten in de grondwet worden opgenomen en dat 'hobbyjacht' wordt verboden. De partij kwam in 2006 met twee zetels in de Tweede Kamer en groeide daarna naar de huidige zes.

Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) bij Nieuwsuur: hoofddoek bij politie toestaan

Bij Nieuwsuur kreeg Frans Timmermans (GL-PvdA) de vraag voorgelegd of politieagenten een hoofddoek of andere religieuze uitingen mogen dragen. De PvdA-voorgangers van Timmermans hadden het standpunt dat de politie neutraal moet zijn. Nu staat in het verkiezingsprogramma van GroenLinks-PvdA dat het wel mag. Wat is er veranderd, was de vraag.

"Dit is ons gezamenlijke standpunt geworden", zei Timmermans. Hij noemt het standpunt een signaal. GL-PvdA wil hiermee meer "moslima's" bij de politie krijgen. Timmermans: "We zijn een heel divers land en die diversiteit zal niet verdwijnen. De politie moet van en voor iedereen zijn. Er is een deel van de moslimbevolking die zich achtergesteld voelt. En als je dan ook nog zegt: 'je mag niet met een hoofddoek politieagent worden', dan help je dat proces niet."

Van de andere partijen zijn VVD, PVV, NSC, BBB, CDA, SP, FvD, JA21, SGP, Volt en BVNL gezien hun verkiezingsprogramma's en stemgedrag tegen hoofddoekjes bij politieagenten die op straat hun werk doen.

Lijsttrekker Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) bij Nieuwsuur

Timmermans mocht, net als andere lijsttrekkers in eerdere uitzendingen, de partijen noemen waarmee hij een samenwerking wel ziet zitten. Hij noemde de SP, Partij voor de Dieren, ChristenUnie en het CDA. "Het CDA heeft zichzelf opnieuw uitgevonden", zei hij. Ook D66 hoort in zijn lijstje, al was hij die partij bijna vergeten te noemen.

Over NSC van Pieter Omtzigt zei hij: "Omtzigt is naar rechts opgeschoven en dat is heel treurig. Maar misschien kunnen we hem nog overtuigen." Van de VVD vindt hij dat de partij geen fouten wil erkennen. "Die gaan natuurlijk gewoon op de oude voet door." Maar hij sluit de partij ook weer niet uit.

Welkom!

Wellkom in het liveblog over de campagne van de Tweede Kamerverkiezingen. Het blog van gisteren lees je hier terug.