Verkiezingsblog
TK 2023
NOS NieuwsAangepast

Timmermans: VVD zal op oude voet doorgaan

Er zijn tijdens deze campagne best wat nieuwe gezichten. In onze verkiezingstool stellen we de lijsttrekkers en partijen voor.

liveblog gesloten

Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) bij Nieuwsuur: VVD zal op oude voet doorgaan

Bij Nieuwsuur mag Frans Timmermans (GL-PvdA) de partijen noemen waarmee hij een samenwerking wel ziet zitten. Hij noemt de SP, Partij voor de Dieren, ChristenUnie en het CDA. "Het CDA heeft zichzelf opnieuw uitgevonden", vindt hij. Ook D66 hoort in zijn lijstje, al was hij die partij bijna vergeten te noemen.

Over NSC van Pieter Omtzigt zegt hij: "Omtzigt is naar rechts opgeschoven en dat is heel treurig. Maar misschien kunnen we hem nog overtuigen." Van de VVD vindt hij dat de partij geen fouten wil erkennen. "Die gaan natuurlijk gewoon op de oude voet door." Maar hij sluit de partij ook weer niet uit.

Eerder in het programma gaat het over de dalende kwaliteit van het onderwijs. Ondanks het feit dat er 50 miljard euro per jaar naar onderwijs gaat met steeds slechtere resultaten wil Timmermans niet harder ingrijpen. "Het is een goede traditie dat we het onderwijs overlaten aan het onderwijsveld zelf. We stellen wel normen. Maar ik vind niet dat we van alle scholen weer staatsscholen moeten maken."

Hij krijgt in de studio de vraag van iemand uit het onderwijs of Timmermans bereid is falende schoolbesturen, waar leraren en leerlingen last van hebben, weg te sturen. Daar wil Timmermans niet ja op zeggen, maar hij wil wel in gesprek met de man en met Kamerleden die verstand hebben van onderwijs. "In die besturen zitten heel veel van uw partijgenoten", merkt presentator Mariëlle Tweebeeke op. "Dat interesseert me echt helemaal niets", zegt Timmermans.

Yesilgöz (VVD) gepikeerd over opmerking donatie aan partij

Frank van Gool, de baas van uitzendconcern Otto Workforce, is bij het SBS-debat om het belang van arbeidsmigranten voor de economie te benadrukken. Wanneer gespreksleider Sam Hagens diens gift aan de partijkas van de VVD ter sprake brengt, laat lijsttrekker Dilan Yesilgöz gepikeerd weten er niet van gediend te zijn dat haar integriteit en die van haar partij in twijfel worden getrokken.

Yesilgöz krijgt vraag van VVD-donateur die ton aan partij gaf

Dat Van Gool een ton heeft gedoneerd aan de VVD, wil volgens Yesilgöz niet zeggen dat de partij zijn standpunt over arbeidsmigratie overneemt. Het is volgens haar niet zo dat donateurs invloed kunnen kopen.

De VVD pleit er in het verkiezingsprogramma voor dat arbeidsmigratie wordt beperkt, brengt Yesilgöz in herinnering. Zij noemde dat een bewijs dat de partij het niet per se eens is met de donateurs.

Aanval van Wilders (PVV) op Timmermans (GroenLinks-PvdA) over wachtgeld

Bij het onderwerp armoede in het SBS-debat krijgt Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) een vraag van een vrouw in het publiek. PVV-lijsttrekker Wilders valt Timmermans vervolgens aan op het feit dat hij wachtgeld ontvangt van de Europese Commissie.

"U staat hier nu met een wachtgeld van 15.000 euro per maand. Dat is wat u krijgt van de Europese Commissie. En die mevrouw kan 385 euro niet betalen. En u zegt: 'Laten we even wachten.' U kan wachten. Mevrouw kan niet wachten."

Wilders tegen Timmermans na vraag over armoede: 'U staat hier met wachtgeld'

SBS-verkiezingsdebat: Omtzigt, Wilders en Yesilgöz voor strenger asielbeleid

Bij het SBS-debat wordt in het kader van migratie gesproken over de grote aantallen buitenlandse studenten. Omtzigt (NSC) wil dat Nederlands weer de belangrijkste taal wordt in het hoger en universitair onderwijs. "Nederlandse studenten moeten weer een kans krijgen aan Nederlandse universiteiten, want daar waren ze voor", zegt hij. "Buitenlandse studenten kunnen nu met zeven uur werk al een basisbeurs krijgen. Dat moet je zeggen tegen de pechgeneraties die door VVD en PvdA een tijd geen beurs kregen."

Wilders (PVV) wil een asielstop, maar op weg naar zo'n asielstop is ook al inperking mogelijk, zegt hij. "In Nederland krijgt 85 procent van de asielzoekers een verblijfsvergunning. In andere Europese landen is dat de helft en die hebben dezelfde regels. Wij moeten gewoon strenger zijn."

Yesilgöz (VVD) wil ook een lager aantal asielzoekers. Zij is tegen de invoering van de spreidingswet. "Als overheid niets doen, maar wel met een spreidingswet grote aantallen asielzoekers over het land verdelen kan niet. Pas als de aantallen onder controle zijn kan een spreidingswet voor een eerlijkere verdeling zorgen, zodat niet alle overlast in Budel en Ter Apel terechtkomt."

Tot woede van Yesilgöz begint Timmermans over Oekraïense vluchtelingen, die recht hebben op verblijf in Nederland. "Natuurlijk is dat zo. Maar daar ging de discussie niet over, u moet wel bij het onderwerp blijven", aldus Yesilgöz.

Het debat van Nederland, het verkiezingsdebat van SBS, is begonnen

Het debat tussen de lijsttrekkers Yesilgöz (VVD), Omtzigt (NSC), Wilders (PVV) en Timmermans (GL-PvdA) is begonnen. Meteen aan het begin waarschuwt Timmermans voor de PVV van Geert Wilders. Op de vraag van de presentator of Wilders een wolf in schaapskleren is antwoordt Timmermans dat diens standpunten scherper zijn dan hij ze nu presenteert.

Timmermans noemt een voorbeeld van wetgeving van de Italiaanse premier Meloni, die hij een vriendin van Wilders noemde. "Stellen van hetzelfde geslacht kunnen daar niet allebei meer ouders van hun kind zijn", zegt Timmermans. Waarop Wilders tot twee keer toe zegt dat hij dat voorstel helemaal niet heeft gedaan. "Wat is dit vals", zegt hij over Timmermans.

NOS op 3: Jong versus oud naar de stembus

Het worden de eerste landelijke verkiezingen waarbij er meer 75-plussers stemgerechtigd zijn dan kiezers onder de 25. In deze video duikt NOS op 3 in de verschillen tussen jonge en oude kiezers.

Jong versus oud naar de stembus

Volt-lijsttrekker Dassen ergert zich aan grote partijen die 'al formeren'

Volt-lijsttrekker Laurens Dassen uit bij Khalid & Sophie zijn frustratie over de opstelling van de partijen die aan kop gaan in de peilingen. Deze partijen zijn volgens hem al "met elkaar aan het formeren" terwijl de campagne "een ideeënstrijd" zou moeten zijn.

"Ik erger me hier mateloos aan. Dit zijn echt heel belangrijke verkiezingen. En als ik dan kijk naar de grote partijen: die zijn met elkaar aan het keuvelen, een beetje aan het aftasten. Je had de barricaden moeten opgaan voor je ideeën, maar daar hoor ik bijna niemand over."

Dassen vindt bijvoorbeeld dat Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) te weinig campagne voert op inhoud. Timmermans had volgens Dassen moeten benadrukken dat "Omtzigt superconservatief is". "Dat hadden we duidelijk moeten maken."

Volt-lijsttrekker Laurens Dassen

Debat met christelijke partijen om 19.45 uur bij NPO Politiek en nieuws

De christelijke partijen treffen elkaar om 19.45 uur bij het verkiezingsdebat van het Nederlands Dagblad. Het debat met lijsttrekkers Mirjam Bikker van de ChristenUnie, Henri Bontenbal van het CDA en Chris Stoffer van de SGP is te volgen via NPO Politiek en nieuws .

Drugscriminaliteit en ondermijning, politieke partijen willen keiharde aanpak

Het probleem van ondermijning door de georganiseerde drugscriminaliteit wordt door vrijwel alle politieke partijen in hun verkiezingsprogramma erkend. Het is een bedreiging voor de samenleving, vinden veel partijen. Hoeveel geld zij hier precies voor over hebben is nog niet duidelijk, maar het gaat om honderden miljoenen euro's.

BBB zegt voor een harde aanpak van de georganiseerde drugscriminaliteit te zijn. "Het onvoldoende bestrijden van harddrugsgebruik in de steden leidt tot criminele drugsnetwerken op het platteland." Het CDA noemt de vermenging van boven- en onderwereld zorgelijk. "Ons land is uitgegroeid tot een spil in de internationale drugshandel, waarin vergismoorden, afpersing en liquidaties op klaarlichte dag plaatsvinden."

Lees hier verder:

Podcast De Verkiezingsdag: De Achterban

Podcast De Dag doopt zich tot de verkiezingen om tot De Verkiezingsdag. Elke dag praten de podcastmakers met (ervarings)deskundigen over één politieke factor van betekenis in aanloop naar die verkiezingen. Vandaag: de achterban.

Presentator Marco Geijtenbeek heeft het met Gabrielle Heine over campagne voeren voor het CDA. Ook spreekt hij met Josje den Ridder van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Zij deed onderzoek naar de aanhangers van politieke partijen.

De podcast beluister je hier .

Koe-knuffelen met Caroline van der Plas (BBB) in het Jeugdjournaal

Het Jeugdjournaal praat vandaag met BBB-lijsttrekker Caroline van der Plas. Ze spreken af in een koeienstal omdat Van der Plas erg houdt van koe-knuffelen.

Van der Plas wil ervoor zorgen dat kinderen leuke dingen kunnen blijven doen. Ze pleit er daarom voor dat zwembaden in dorpen en steden open blijven. Ook wil ze dat kinderen overal veilig op straat kunnen fietsen.

Koe-knuffelen met Caroline van der Plas (BBB)

Op 43 stations kan worden gestemd

Net als bij vorige verkiezingen kunnen mensen ook dit keer hun stem uitbrengen op treinstations. Dat kan op 43 stations, drie meer dan bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Veel stations zijn open op de 'gewone' tijden (van 07.30 uur tot 21.00 uur), maar er zijn ook diverse locaties met afwijkende tijden. Op station Winterswijk kunnen kiezers het vroegst terecht: 05.00 uur.

Met een geldige stempas en identiteitsbewijs is het voor inwoners mogelijk om binnen hun gemeente op een station met een stembureau te stemmen. Met een aangevraagde kiezerspas kunnen kiezers in het hele land terecht.

Onder de 43 locaties zijn grote stations als Utrecht Centraal, Rotterdam Centraal en Den Haag Centraal en HS, maar ook kleinere als Harderwijk, Reuver en Gilze-Rijen.

Een stemlokaal op Utrecht Centraal tijdens eerdere verkiezingen

GroenLinks-PvdA tegen Omtzigt: 'Lege aanval'

GroenLinks-PvdA verwijt NSC-lijsttrekker Omtzigt "een lege aanval". Omtzigt zei vanmorgen bij de NOS dat GroenLinks-PvdA een heel moeilijke partner wordt om mee te regeren. Als voorbeelden van dingen die samenwerking lastig maken, noemde de NSC-voorman migratie en de belastingplannen van GroenLinks-PvdA.

Fractievoorzitter Klaver riep Omtzigt op X op uit de "oppositiemodus" te komen en duidelijk te maken wat hij wil: "Wij halveren armoede, zorgen dat werken weer loont én verlagen werkloosheid het meest van alle partijen. Wat doe jij, Pieter Omtzigt?"

Dassen: 'Timmermans is al veel te druk met formeren'

Volt-leider Dassen noemt de verkiezingscampagne tot nu toe 'heel bloedeloos'. Hij vindt dat andere partijen veel te weinig durf en een duidelijke visie durven te tonen. Zo is hij kritisch op recente uitspraken van GroenLinks-PvdA-leider Timmermans.

"Hij is al veel te druk met formeren. Timmermans was al heel lang aan het kijken hoe hij kon conformeren met Omtzigt voor een nieuw kabinet. Maar hij moet de barricades op voor de progressieve idealen", zei Dassen in het verkiezingsprogramma Van Torentje naar Torentje van de krant Tubantia en de Universiteit Twente.

Dassen verwijt de VVD "alleen maar te doen aan marketing". "Yesilgöz komt met geen enkel plan, ze is enkel bezig met gewichtheffen", verwijst hij naar een sportvideo van NOC*NSF met kickbokser Rico Verhoeven en Yesilgöz . "Ze zeggen dat ze klaar zijn met de oude politiek, maar de VVD was 13 jaar verantwoordelijk voor het beleid."

Verder noemt Dassen Omtzigt onduidelijk. "Over bestaanszekerheid en bestuurscultuur heeft hij goede ideeën, maar het vraagt meer als je zo'n partij opricht. Je moet toch helderheid hebben waar je op gaat stemmen."

Dassen (Volt) bij Van Torentje naar Torentje in Enschede

Omtzigt: GL-PvdA heel moeilijke partner

NSC-leider Omtzigt denkt dat GroenLinks-PvdA een heel moeilijke partner wordt om mee te regeren. Te gast bij de NOS vanochtend ging hij in op mogelijke coalities.

Op de vraag of GroenLinks-PvdA een logische partner voor hem is, verwees hij naar een paar "beletsels", die samenwerking met die partij "heel erg lastig" maken. Omtzigt gaf als voorbeelden migratie en de belastingplannen.

Over migratie: "Wij hebben gezegd maximaal 50.000 netto migranten. Vorig jaar waren het er 220.000. Als dat niet omlaag gaat, krijg je de ontzettende wooncrisis niet opgelost.'"

Verder vindt Omtzigt dat GroenLinks-PvdA de middenklasse te veel belast, waardoor een alleenverdiener volgens hem dicht bij het sociaal minimum kan uitkomen. Ook heeft hij grote bezwaren tegen de manier waarop GroenLinks-PvdA omgaat met de overdracht van familiebedrijven en hij is tegen het plan om bedrijven belasting te laten betalen over het eigen vermogen.

Omtzigt: GroenLinks-PvdA heel moeilijke partner

Terugkijken: Omtzigt geeft antwoord op Instagram-vragen

Kijk hieronder terug hoe NSC-lijsttrekker Pieter Omtzigt antwoord gaf op vragen die gesteld zijn via het NOS-account op Instagram.

Morgen is er weer een live Q&A met een lijsttrekker. Dan is Esther Ouwehand te gast in de studio in Den Haag. Stuur je vragen vanaf vanmiddag in via het @NOS -account op Instagram. En kijk live mee vanaf 09.15 uur!

Yesilgöz: 'Geen idee wat halve draai Wilders betekent voor zijn standpunten'

VVD-lijsttrekker Yesilgöz sluit een coalitie met de PVV nog altijd niet uit, hoewel ze moeite heeft met flink wat standpunten van de partij. "Ik sluit geen enkele partij uit", herhaalde ze bij RTL Nieuws.

Deze campagne probeert Wilders nadrukkelijk zijn redelijke en constructieve kant te laten zien. Ook wat betreft islamstandpunten, want "er zijn belangrijkere prioriteiten", zei hij deze week in Nieuwsuur.

Toch ziet Yesilgöz nog andere moeilijkheden. "Ik heb gezien dat de heer Wilders nu een halve draai maakt op de islam. Ik weet nog steeds niet wat dat betekent voor zijn standpunten, maar er zijn natuurlijk wel meer fundamentele verschillen", zegt de VVD-leider.

"Denk aan zijn houding ten opzichte van de EU: hij wil een Nexit, dat zal alle ondernemers kapotmaken. Hij heeft helemaal niks met het klimaat, hij gelooft niet eens in klimaatverandering. En zijn houding ten opzichte van Rusland", somt Yesilgöz op. "Er is nog wel heel veel meer om je af te vragen hoe moet dat dan."

Omtzigt: fundamentele vraag over hervormingen wordt ontdoken

NSC-lijsttrekker Omtzigt vindt dat in de verkiezingscampagne media zich te vaak bezighouden met "kwartetten". In het NOS Radio 1 Journaal zei hij dat het in Den Haag steeds gaat over de vraag met wie NSC een coalitie wil vormen, wie de premierskandidaat is en waar de doorrekening van het verkiezingsprogramma blijft. Volgens hem wordt de belangrijke vraag - welke fundamentele hervormingen Nederland nodig heeft - steeds ontdoken. Hij noemt dat gemakzuchtig.

Omtzigt benadrukte dat hij vooral over de inhoud wil praten en noemde weer zijn belangrijkste punten: "Beter bestuur, bestaanszekerheid, woningbouw en minder migratie." Die punten wil hij in het regeerakkoord gerealiseerd zien.

Ook vanochtend kwam de premiersvraag weer aan de orde. Omtzigt zei daarover dat de hervormingen vanuit de Kamer moeten plaatsvinden, dat het kabinet de afgelopen jaren structureel de Kamer heeft omzeild en dat we geregeerd zijn vanuit het Catshuis en het Torentje. "De Kamer is het orgaan dat we kiezen, het is ook het hoogste orgaan. Daar zit je in principe als volksvertegenwoordiger. Het is bij verkiezingen de meest logische keuze om te zeggen dat je in de Kamer blijft zitten."

Omtzigt in het NOS Radio 1 Journaal

In antwoord op de vraag of zijn partij de PVV uitsluit als coalitiepartner wees Omtzigt op het belang van grondrechten. Volgens hem gaat de passage in het PVV-verkiezingsprogramma over moskeeën en de koran rechtstreeks in tegen het grondwettelijk recht op godsdienstvrijheid. "Als je gekozen wordt als Kamerlid leg je de eed of gelofte op de grondwet af. Dan beloof je de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van godsdienst te waarborgen. Dan kun je geen regering vormen als je de dag erop die belofte niet nakomt." De NSC-leider voegde eraan toe dat hij over dat "grondrechten-issue" niet zomaar heen kan stappen. Omtzigt zei ook weer dat hij voorstander is van een minderheidskabinet.

In het NOS Radio 1 Journaal ging het ook nog over het muziekinstrument dat Omtzigt bespeelt: "Dwarsfluit natuurlijk. Wat dacht je? Tweede viool, of zo?"

Het gesprek met Omtzigt is terug te luisteren en te kijken via de site van NPO Radio 1 .

Morgen is er weer een politieke gast in het NOS Radio 1 Journaal. Dan is het Partij voor de Dieren-lijsttrekker Ouwehand.

Dit willen 18 partijen écht met migratie en Europa

Dit willen 18 partijen écht met migratie en Europa

De Campagne Stemming over de mogelijkheden voor een coalitie

De dagelijkse podcast De Campagne Stemming gaat er vandaag onder meer over dat het hoe dan ook ingewikkeld wordt om een coalitie te vormen. Xander van der Wulp en Joost Vullings staan ook stil bij de kans op een rechts kabinet. NSC-voorman Omtzigt ziet nog steeds niets in deelname van de PVV daaraan. En ook JA21 heeft er twijfels over dat de PVV echt meedoet. BBB-leider Van der Plas gaat er bij Omtzigt op aandringen dat hij met de PVV over deelname gaat praten.

In de podcast verder onder meer aandacht voor GroenLinks-PvdA. Volgens lijsttrekker Timmermans moet zijn partij de grootste worden en is dat de enige mogelijkheid om te voorkomen dat er een rechts kabinet komt.

NSC-lijsttrekker Omtzigt in NOS Radio 1 Journaal, waar staan hij en zijn partij voor?

Pieter Omtzigt (49, Den Haag) zit met korte pauzes 19 jaar in de Tweede Kamer, waarvan het langst voor het CDA. Omtzigt wordt vaak dossiervreter genoemd, onder meer vanwege het doorbijten in de toeslagenaffaire, waarbij vele duizenden gezinnen met onrecht te maken kregen. In 2020 deed Omtzigt een poging leider van het CDA te worden, maar hij verloor nipt van Hugo de Jonge.

In 2021 stapte hij op bij het CDA, na onvrede over de koers en over hoe er met hem was omgegaan. In de formatie was het over "positie Omtzigt, functie elders" gegaan. Premier Rutte ontkende dat eerst, maar gespreksverslagen wezen anders uit.

Na lang twijfelen besloot Omtzigt eind augustus een partij op te richten: Nieuw Sociaal Contract (NSC). Nog voor verkiezingsprogramma en kandidaten gepresenteerd waren, deed NSC in de peilingen al mee in de strijd bovenin. Recent verscheen het programma, dat op veel thema's dicht bij zijn oude partij het CDA ligt. NSC wil onder meer strengere migratieregels en soepelere regels voor stikstof.

Maar vooral het hervormen van het bestuur is de belangrijkste peiler van de partij. NSC wil onder meer dat er een grondwettelijk hof komt, waar mensen aan de Grondwet kunnen laten toetsen of hun rechten zijn geschonden. Verder wil NSC dat er een regionaal kiesstelsel komt, net als een wet op het Rijkstoezicht. Ook moeten klokkenluiders beter worden beschermd.

NSC-lijsttrekker Pieter Omtzigt

Volgens Omtzigt is zijn partij links noch rechts. "Bij bestaanszekerheid voel ik me verwant met GroenLinks-PvdA, wat betreft strengere regels voor migratie meer met de VVD." Hij benadrukt verder dat kiezers ook geen wonderen moeten verwachten. Het verbeteren van de bestuurscultuur kan niet zomaar in vier jaar klaar zijn.

Van der Plas hoopt dat Omtzigt deur openhoudt voor PVV

BBB-lijstrekker Caroline van der Plas zei in Nieuwsuur nog eens te hopen dat NSC-lijsttrekker Omtzigt de deur openhoudt voor de PVV. Zelf wil Van der Plas namelijk in een coalitie met NSC en ze sluit de PVV ook niet uit, maar Omtzigt heeft al een aantal keer laten weten dat hij regeren met de PVV niet ziet zitten.

"Pieter is heel erg voor de democratie en de rechtsstaat. Als je zo denkt, moet je ook praten met een partij die 1,5 miljoen kiezers achter zich heeft staan", aldus Van der Plas in Nieuwsuur. "Dat is ook democratisch."

Naast NSC, en dus mogelijk de PVV, ziet Van der Plas wel een coalitie met de VVD voor zich. Dat zou volgens haar "een logische partner" zijn.

Omtzigt voelt nog steeds niets voor regeren met Wilders

NSC-lijsttrekker Pieter Omtzigt herhaalde gisteravond bij RTL Nieuws dat hij grote moeite heeft met de standpunten en het verkiezingsprogramma van de PVV, omdat die volgens hem in strijd zijn met de Grondwet.

PVV-leider Wilders wil graag samenwerken met NSC in een rechts kabinet. Eerder zei hij bij Nieuwsuur dat het bestrijden van de islam de komende periode niet meer zijn grootste prioriteit heeft.

Omtzigt vindt het een goede zaak dat Wilders zijn focus verlegt naar bestaanszekerheid. "Dat is een heel belangrijk thema. Maar hij heeft ook gezegd dat zijn anti-islamstandpunt in het DNA van de PVV zit." Als voorbeelden noemt Omtzigt dat Wilders geen islamitische scholen, geen moskeeën en korans wil. Hij wijst erop dat dit in strijd is met de vrijheid van godsdienst die in de Grondwet staat.

Omtzigt: "Je kunt toch echt alleen een regering vormen met partijen die zich houden aan de klassieke grondrechten."

NSC-lijsttrekker Omtzigt en PVV-lijsttrekker Wilders

Wilders reageerde gisteravond bij Vandaag Inside weer op de woorden van Omtzigt. Volgens hem wil de achterban van Omtzigt wel degelijk samenwerken met de PVV. "Als hij dat niet doet, zet hij de deur wagenwijd open voor Frans Timmermans."

Daarom sluit Wilders niet uit dat Omtzigt uiteindelijk toch voor hem zal kiezen. "Ik loop lang genoeg mee om te weten dat na verkiezingen alles weer vloeibaar kan worden."

Welkom!

Welkom in het liveblog over de campagne van de Tweede Kamerverkiezingen. Het blog van gisteren lees je hier terug.