Miral de Bruijne
redacteur Buitenland
Bij een raketaanval maandag op een winkelcentrum in de Oekraïense stad Krementsjoek vielen tientallen doden en gewonden. Het is de zoveelste keer dat in het land burgerslachtoffers vallen bij een raketaanval op een niet-militair doel. Het theater in Marioepol, het treinstation van Kramatorsk, ziekenhuizen verspreid door het land, en vrijdag een flatgebouw en twee vakantiekampen in de buurt van Odessa zijn slechts enkele voorbeelden.
"Ik wil u herinneren aan de woorden van de president, dat Russische strijdkrachten burgerdoelen niet beschieten", beweerde Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov over die laatste beschieting. En ook in Krementsjoek was er geen sprake van een aanval op een winkelcentrum, beweren de Russen. De Oekraïense president Zelensky en het Westen zeggen dat Rusland liegt.
In de uren en dagen na de aanval volgden reacties en beelden elkaar gestaag op. Wat weten we wel en wat niet? Check de video:
"Stel dat Russische militairen op een wapendepot hebben willen schieten, dan is dat in beginsel een militair doel", begint docent internationaal strafrecht Marieke de Hoon van de Universiteit van Amsterdam. "Maar ook dan moet er een degelijke analyse gemaakt worden van mogelijke burgerdoden, en mag zo'n bombardement niet worden uitgevoerd als de kans daarop te groot is."
Oorlogsmisdaad
Rusland claimt dat de brand in het winkelcentrum werd veroorzaakt door een secundaire explosie. "De videobeelden ontkrachten dat, maar zelfs dan zou het hier zeer waarschijnlijk om een oorlogsmisdaad gaan", stelt De Hoon. "Blijkbaar stond het winkelcentrum zo dichtbij, dat men het veronderstelde wapendepot helemaal niet had mogen aanvallen."
De bewering van Rusland dat het winkelcentrum buiten gebruik was, werd eerder al ontkracht door onderzoeksplatform Bellingcat. Zo deelden klanten online kassabonnen van de ochtend van de aanval.
Dat de beschieting op klaarlichte dag gebeurde, is volgens De Hoon een extra factor. "Als Rusland er echt van overtuigd was dat het hier om een wapendepot ging, hadden ze de aanval bijvoorbeeld 's nachts kunnen uitvoeren. De kans op burgerdoden bij een winkelcentrum is dan aanzienlijk kleiner."
Onnauwkeurige wapens
Twee dagen na de aanval stelden de Britse inlichtingendiensten dat er "een realistische mogelijkheid" is dat de raketaanval niet voor het winkelcentrum bedoeld was. Al langer wordt er gesuggereerd dat Rusland door zijn precisiewapens heen is en daardoor minder accurate raketten inzet. In dit geval ging het volgens diezelfde inlichtingendiensten om anti-scheepsraketten van het type Kh-32, die niet geschikt zijn voor het nauwkeurig raken van gronddoelen. "Zeker in stedelijk gebied", schrijft het Britse ministerie van Defensie. "Hierdoor is de kans op bijkomende schade aanzienlijk groter."
Ook dat is een argument om de raketaanval in Krementsjoek te zien als een oorlogsmisdaad, stelt De Hoon. "Hoe dichter bombardementen in de buurt van burgerlijke objecten plaatsvinden, hoe nauwkeuriger het materieel moet zijn. Als de precisiewapens op zijn, is dat geen excuus."
