'Enorme dreun voor Macron, ook voor zijn positie binnen de EU'
De nationaal-populistische partij van Le Pen lijkt in Frankrijk de grootste te worden bij de verkiezingen in de EU. In de exitpolls staat president Macrons liberale partij op 22,4 procent van de stemmen - tegenover 23,6 voor die van Le Pen.
"Voor Macron is dit een enorme dreun", zegt correspondent Frank Renout. "Hij maakte van deze verkiezingen een tweestrijd met Le Pen. En die wedstrijd heeft hij volgens de exitpolls verloren." Ook in Frankrijk was de opkomst hoog: 52 procent tegenover 42 procent de vorige keer. Een trendbreuk die ook in de meeste andere EU-landen zichtbaar is.
De partijleider van Rassemblement National noemt de uitslag een overwinning voor het volk. Le Pen stelt dat Macron zijn geloofwaardigheid heeft verloren als leider. Ze speelde tijdens de campagne in op de onvrede onder een deel van de bevolking over de economische hervormingen van Macron.
"Er rest de president niets anders dan op z'n minst het parlement te ontbinden", zei Le Pen tegen haar achterban.
De rechts-populisten behaalden volgens de prognoses net wat minder stemmen dan bij de vorige verkiezingen voor het Europarlement. Renout: "Le Pen blijft populair, maar het lijkt alsof ze niet of nauwelijks heeft geprofiteerd van de gelehesjesprotesten. Zoals wel verwacht was."
Populistische front
Le Pens bondgenoot Salvini heeft volgens de exitpolls de verkiezingen in Italië gewonnen. Zijn populistisch-rechtse Lega wordt de grootse Italiaanse partij in het Europarlement. Salvini wil samen met Le Pen en andere populistische partijen een blok vormen.
De rechts-populistische fractie ENV krijgt er zoals het er nu naar uitziet 21 zetels bij en komt op 58. Dat is minder dan velen hadden gehoopt of gevreesd. Gezien de uitslag in Nederland is het overigens nog maar de zeer vraag of de PVV zich kan aansluiten bij dit blok, omdat de partij van Wilders afstevent op nul zetels.
Een sterke EU is voor Macron een van de pilaren van zijn politieke ambities. "Zijn onderhandelingspositie in Brussel wordt er niet beter op als de Eurosceptici in Frankrijk de grootste zijn", zegt Renout.
Liberaal front
Aan de andere kant: het is de eerste keer dat Macrons partij La République En Marche meedoet aan deze verkiezingen. Met op het moment van schrijven een procentpunt achterstand op Le Pen blijft de schade voor de president relatief beperkt.
De Franse president gaat samen met andere liberale partijen, waaronder D66 en VVD, een nieuwe Europese familie oprichten in het Europees Parlement. "Het is nu interessant hoe de onderhandelingen met liberalen zullen verlopen," zegt Van Hoorn.
Net als bij de landelijke verkiezingen in 2017 werden de traditionele Franse partijen weggevaagd. De centraal-rechts en -linkse partijen die voorheen altijd regeerden over het land behaalde allebei minder dan 10 procent van de stemmen. De groene partij is de derde partij van het land geworden.
