#PS19: wat heeft de provincie te maken met de landelijke politiek?

Hoe worden de broze vaasjes gemaakt die volgens premier Rutte zo lijken op Nederland? De VVD-leider hoopt daar vandaag achter te komen bij een producent van Delfts blauw in Putten. Ook PvdA-leider Asscher is op pad, hij zoekt kiezers op in Wijk aan Zee.

Het moge duidelijk zijn: het is verkiezingstijd. Op woensdag 20 maart kiezen we nieuwe volksvertegenwoordigers voor de provincie. En dus niet voor de Tweede Kamer, maar toch zien we ook landelijke politici het land in trekken.

Wat de provinciale verkiezingen met Den Haag te maken hebben, leggen we uit in deze video:

In totaal tellen de Nederlandse provincies 570 volksvertegenwoordigers, de Provinciale Statenleden. Naast het besturen van de provincie hebben zij nog een andere taak: ze kiezen in mei een nieuwe Eerste Kamer. Indirect stem je op 20 maart dus ook voor de senaat.

Meerderheid

De Eerste Kamerverkiezingen zijn dit jaar iets spannender dan in sommige andere jaren. Volgens de huidige peilingen raakt het kabinet van premier Rutte de meerderheid in de senaat kwijt. Nu bezetten de regeringspartijen daar 38 van de 75 zetels, net iets meer dan de helft.

Zonder meerderheid in de Eerste Kamer is regeren een stuk lastiger. Voor goedkeuring van hun plannen moeten VVD, CDA, D66 en ChristenUnie dan steeds bij oppositiepartijen aankloppen.

Voor de coalitie staat er dus heel wat op het spel op 20 maart. En daar spelen oppositiepartijen op in. Die beschouwen de komende verkiezingen als een vertrouwensstemming over het kabinet. SP-leider Marijnissen spreekt bijvoorbeeld van een "Rutte-referendum" en PVV-voorman Wilders deelt flyers uit met de tekst "stuur Rutte weg".

Maar als het kabinet inderdaad de meerderheid in de Eerste Kamer verliest, betekent dat niet meteen dat het helemaal niets meer kan. "Het wordt complexer, maar er is nog nooit een kabinet gevallen alleen omdat het geen meerderheid had in de Eerste Kamer", zegt politiek verslaggever Ron Fresen.

Veelzeggend

Rutte weet dat hij voor grote onderwerpen echt wel kan rekenen op steun van oppositiepartijen, aldus Fresen. "Een partij als GroenLinks gaat bijvoorbeeld echt niet tegen een plan stemmen dat serieus werk maakt van het klimaat."

Toch is de uitslag van de komende verkiezingen veelzeggend. "Als het kabinet een verkiezing als deze fors verliest, geeft dat druk, je krijgt dan meer onderlinge spanning. En vaker dan nu zal de vraag worden gesteld: kan het zo nog wel verder?"

Overigens is premier Rutte het wel gewend om meerderheden te zoeken in de Eerste Kamer: zijn eerste twee kabinetten waren in de senaat ook in de minderheid. Het verschil met nu is dat die kabinetten al met een minderheid begonnen.