Regeerakkoord stelt onderwijs, defensie en milieu teleur

De eerste reacties op het gepresenteerde regeerakkoord zijn vaker negatief dan positief. Vakbonden, maatschappelijke verenigingen en belangen- en milieuorganisaties zien wel vooruitgang, maar hadden meer verwacht.

In dit artikel een overzicht van hoe de grootste sectoren reageren.

Zorg: grote plus- én minpunten

De Patiëntenfederatie Nederland is opgelucht dat het kabinet de eigen bijdrage voor medicijnen aanpakt. Dat kan zorgbehoevenden volgens de federatie soms duizenden euro's schelen. Ook is het volgens de organisatie goed dat de transparantie rondom de prijzen en kwaliteit in de zorg stijgt.

Daar staat voor de federatie tegenover dat het verplicht eigen risico "gewoon veel te hoog blijft". Seniorenorganisatie ANBO is strenger in de beoordeling van het akkoord: "Soep zonder ballen. We hebben ruim 200 dagen moeten wachten op een som van plussen en minnen, die uiteindelijk slecht uitpakt voor de AOW'ers, mensen met een afbetaald huis en mensen met veel zorgkosten."

KBO-PCOB, een andere seniorenorganisatie, ziet meer lichtpuntjes. Zoals: terugdraaiing van bezuinigingen op de langdurige zorg, investeringen om 50-plussers aan het werk te krijgen en houden, en een einde aan de verschillen in de eigen bijdrage voor de Wmo. "We vinden het echter jammer dat het regeerakkoord beter uitpakt voor werkenden dan voor gepensioneerden."

Onderwijs: opnieuw staken

De onvrede in deze sector blijkt nog steeds groot. Belangengroep PO in Actie laat weten dat er in november nog eens twee stakingsdagen volgen in het basisonderwijs. De precieze data zijn nog niet bekend.

"Ja, er gaat 270 miljoen euro naar een eerlijk salaris en 450 miljoen naar vermindering van de werkdruk", schrijft de PO-raad, de sectororganisatie voor het primair onderwijs. "Maar we nemen slechts genoegen met de volledige claim van 1,4 miljard euro."

De Algemene Onderwijsbond (AOb) vindt het schandalig dat het oplopende lerarentekort in het primair onderwijs "niet eens wordt genoemd in het regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie." Voorzitter Liesbeth Verheggen vindt dat leraren structureel te weinig wordt geboden.

De vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs, de VO-raad, is ook stellig: "Afgezien van een investering in het techniekonderwijs, zijn de plannen van het kabinet voor het voortgezet onderwijs een grote tegenvaller."

Milieu: gemiste kans

"Dit was de kans om geschiedenis te schrijven, maar die wordt niet gepakt", laat Greenpeace weten. De milieuorganisatie is blij dat de kolencentrales moeten sluiten, maar vindt de deadline van 2030 veel te laat. Ook het Wereld Natuur Fonds (WNF) vindt dat er meer in had gezeten op het gebied van duurzaamheid. "De ambitieuze klimaatagenda is een belangrijk signaal, maar een echt groen beleid is breder dan alleen het energiebeleid."

Natuur & Milieu geeft een rapportcijfer 5 voor het akkoord. De doelstellingen zijn mooi, maar ook nogal vrijblijvend, constateert de organisatie.

De provincie Groningen is blij dat er in het akkoord veel aandacht is voor de gevolgen van de gaswinning. Commissaris van de koning René Paas schrijft dat de problematiek serieus wordt genomen. "Groningen wil zo snel mogelijk met de nieuwe minister om de tafel over de uitwerking van het regeerakkoord."

Defensie: allerminst vertrouwen

"Te vaag, structureel te weinig geld voor defensie en geen enkele visie voor de toekomst", zegt voorzitter Anne-Marie Snels van defensievakbond AFMP. "Ik ben fors teleurgesteld. De investeringen in defensie lopen op tot 1,5 miljard euro structureel per jaar. Eerder werd aangegeven dat er 2,3 miljard nodig is om de organisatie op orde te brengen."

Het akkoord stelt AFMP "allerminst gerust" dat medewerkers in de toekomst veilig hun werk kunnen uitvoeren. Onlangs stapte minister Hennis van Defensie op vanwege structurele problemen op het gebied van veiligheid voor defensiepersoneel. De aanleiding was het mortierongeluk in Mali vorig jaar, waarbij twee militairen om het leven kwamen.

Economie: goede basis, maar ook onzekerheid

In deze sector zijn de reacties genuanceerder. Brancheverenigingen zien met name verbeteringen, maar vakbonden zijn sceptisch. "Door de keuzes die deze regering maakt, wordt het dagelijkse leven van mensen duurder", zegt voorzitter Han Busker van vakbond FNV. "Terwijl de aandeelhouders in de watten worden gelegd." De dalende vennootschapsbelasting, de stijgende btw voor voedsel, horeca en kunst geeft Busker als voorbeeld.

Ook vakbond CNV vreest een toenemende onzekerheid, met name voor de middeninkomens. Volgens voorzitter Maurice Limmen treft dat vooral de flexwerkers. "In plaats van eerder een vast contract, kunnen mensen juist makkelijker ontslagen worden." Vakbond de Unie gaat nog een stap verder: "De middenklasse is met het aantreden van Rutte III vogelvrij verklaard."

Detailhandel Nederland vindt het goed dat consumenten "meer overhouden in hun portemonnee". Maar de verhoging van het lage btw-tarief van 6 naar 9 procent vindt directeur Sander van Golberdinge een stevige ingreep. "De winkeliers hadden dit uiteraard niet gewenst."

Koninklijke Horeca Nederland (KHN) is ook niet te spreken over de verhoging van het lage btw-tarief. Volgens de brancheorganisatie leidt meer btw uiteindelijk tot minder omzet, waardoor de groeikansen en werkgelegenheid in de sector zouden kunnen afnemen.

Ondernemersorganisaties VNO-NCW, MKB-Nederland en LTO Nederland vinden de plannen in het regeerakkoord een goede basis. "De plannen voor het verbeteren van het ondernemersklimaat, de extra investeringen en de lastenverlichting maken ons land sterker."

Andere sectoren

De geplande invoering van kilometerheffing voor vrachtwagens stuit, niet geheel onverwacht, op verzet bij Transport en Logistiek Nederland (TLN). "Die maatregel heeft nagenoeg geen effect op verduurzaming en geen effect op de vermindering van files." TLN is wel lovend over de extra investeringen in infrastructuur.

Brancheorganisatie VBO Makelaar waarschuwt het aanstaande kabinet voor onrust en een afnemend consumentenvertrouwen op de woningmarkt. Vooral het vervroegd afschaffen van de wet Hillen, waardoor mensen met een afgelost huis vrijgesteld waren van het forfait, "druist in tegen het aflosbeleid van vorige kabinetten. Ook het zes maal sneller inperken van de hypotheekrenteaftrek vormt geen consistent woningmarktbeleid."

Ook vanuit compleet andere hoek klinkt kritiek op het regeerakkoord. Sekswerkers zeggen te vrezen voor hun veiligheid omdat kabinet Rutte III de regels voor prostitutie wil aanpassen. Door deze plannen worden sekswerkers gecriminaliseerd en zal het geweld tegen hen toenemen, stelt belangenvereniging Proud.