Steeds meer explosies, 'toegankelijker dan vuurwapens'
Bij de explosies in Den Haag kwamen vorige week zaterdag zes mensen om het leven en raakten meerdere mensen gewond. Afgelopen weekend ging het mis in Purmerend, waar na een explosie een huis in brand vloog en omliggende huizen beschadigd raakten. Halverwege dit jaar waren er al bijna 500 aanslagen met explosies en volgens de politie gaat het totale aantal ontploffingen dit jaar boven de 1000 uitkomen.
Sinds 2017 neemt het aantal explosies toe. Waar voor 2020 handgranaten werden gebruikt, zijn dit nu andere soorten explosieven, zegt Katharina Krüsselmann. Zij is criminoloog en onderzoeker en gepromoveerd op vuurwapengeweld.
Vaak geen link met criminaliteit
"Wat vaak niet genoemd wordt, is dat we een toename zien in het aantal explosies, maar een afname in beschietingen van huizen", stelt Krüsselmann. "Het is beide een vorm van intimidatie, maar het geweldsmiddel dat daarvoor gebruikt wordt, is anders."
Niet alleen in het criminele circuit wordt gebruikgemaakt van explosieven, ook bij ruzies in de zakelijke of privésfeer worden ze gebruikt. Naar schatting is bij ruim de helft van de incidenten geen link met het criminele circuit. Eerder dit jaar zei Jos van der Stap, programmamanager High Impact Crime bij de politie, dat het "een maatschappelijke trend lijkt om ruzies met een aanslag te beslechten".
Illegaal vuurwerk
Vuurwerk en vuurwerkbommen zijn een toegankelijker geweldsmiddel dan bijvoorbeeld vuurwapens, zegt Krüsselmann. Zo wordt vaak gebruikgemaakt van cobra's, zwaar vuurwerk dat vooral in Italië gemaakt wordt. "Vuurwerk is in Nederland breed geaccepteerd en wordt nog gezien als onschuldig." Van der Stap van de politie zei daarover dat "een groot probleem is dat particulieren veel te gemakkelijk aan zwaar explosief materiaal kunnen komen en dat de drempel om het te gebruiken laag is."
Daarnaast denkt Krüsselmann dat de politie de handel in explosieven harder moet aanpakken. Ze noemt daarbij als voorbeeld de vuurwapenwet, waar granaten wel in staan, maar zwaar en illegaal vuurwerk niet. "Als illegaal vuurwerk in deze wet zou staan, zou dit het bewustzijn van de hevigheid van dit soort vuurwerk kunnen vergroten.". Ook burgemeester Jan van Zanen van Den Haag opperde gisteren in televisieprogramma Buitenhof de mogelijkheid om zwaar vuurwerk aan de wapen- en munitiewet toe te voegen.
Eind november raakten woningen beschadigd na een explosie in Apeldoorn:
Krüsselmann denkt overigens niet dat zwaarder straffen werkt. "De jongeren die nu via een tussenpersoon worden ingehuurd om een explosief te plaatsen, zullen niet een opdracht weigeren als daar een zwaardere straf op staat." Wel denkt de onderzoeker dat het zou kunnen helpen als de handel in zwaar vuurwerk zoals cobra's Europees steviger wordt aangepakt.
Door een landelijke aanpak hoeft niet iedere gemeente het wiel opnieuw uit te vinden, zegt de onderzoeker. Maar een Europese aanpak ontbreekt. "Dat komt doordat het grote aantal explosies vooral in Nederland een probleem is, en in beperktere mate in Duitsland en België."
In juni nam de criminoloog deel aan een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer met onder meer gemeenten, politie en verzekeraars over de toename in het aantal explosies. Daaruit kwam een samenwerkingsverband voort, het zogeheten Strategisch Offensief Tegen Explosies, met Rotterdamse burgemeester Carola Schouten als voorzitter.
Dit samenwerkingsverband is deze maand van start gegaan en komt in januari weer samen om verder te spreken over een landelijke aanpak om het aantal explosies terug te dringen, maar tot nu toe zijn daar nog geen concrete uitkomsten uit voortgekomen.
