Zorgen bij schapenhouders over werking vaccin tegen blauwtongvirus

Dierenartsen en schapenhouders maken zich grote zorgen over het blauwtongvirus. Ondanks een grote vaccinatiecampagne heeft al een aantal schapen het virus opgelopen en zijn er schapen aan doodgegaan.

"Het aantal besmettingen is extreem, ondanks de vaccinatie", zegt veearts Rianne van Helden van De Herkauwerspraktijk in Oss en Mill. "Er zijn al meerdere dode schapen gemeld. De veehouders hebben het gevoel dat ze voor niks hebben gevaccineerd."

Dierenarts Judith van Andel uit Venlo is gespecialiseerd in schaapskuddes en heeft veertig bedrijven als klant. "Door het vaccin zouden dieren alleen milde verschijnselen mogen hebben, maar je ziet echt doodzieke schapen en schapen die overlijden." Volgens haar gaat het al om honderden schapen, die allemaal zijn gevaccineerd.

Sinds eind april zijn er drie vaccins beschikbaar gekomen om schapen te beschermen tegen het blauwtongvirus. Het virus wordt overgebracht door besmette knutten (kleine muggen) en treft vooral schapen. De ziekteverschijnselen zijn hoge koorts, zwellingen en een blauwe tong. Gisteren stond de teller van de NVWA, die het aantal geregistreerde gevallen bijhoudt, op 94 besmettingen.

Bij het College ter beoordeling van geneesmiddelen, waar besmettingen moeten worden gemeld, zijn tot nu toe drie meldingen gedaan. Het college roept dierenartsen en veehouders op om verdenkingen van blauwtong na inenting meteen door te geven.

Grote klantenkring

Momenteel heerst het virus vooral in Limburg, Noord-Brabant en Gelderland. Dierenartsen zien geen verschil tussen de verschillende vaccins. De werking van alle drie laat volgens hen te wensen over.

"We hadden gehoopt dat we deze zomer met de benen op tafel vakantie konden vieren", zegt Van Helden, "maar niets is minder waar." Schapenhouders bellen haar om te zeggen dat ze zieke schapen hebben, maar dat het geen blauwtong kan zijn, omdat de dieren zijn ingeënt. "Dan beschrijven ze de symptomen en moet ik ze vertellen dat het toch blauwtong is. Het is heel vervelend, ik hoop dat het snel wordt opgepakt."

Schapenhouders zijn intussen terug bij af. Deze boer vindt elke dag dode schapen in zijn stal, terwijl ze gevaccineerd zijn:

Dierenarts Van Andel heeft een grote klantenkring, met onder meer bedrijven met grote schaapskuddes die worden ingezet voor natuurbeheer. "Van die veertig bedrijven schat ik dat er zo'n vijftien tot twintig problemen hebben. Ik rijd nu toevallig net langs een bedrijf waar ze 600 schapen hebben, waarvan er al dertig echt ziek zijn en tien al zijn doodgegaan. Een ander bedrijf heeft er 170, waarvan 70 zieke en twaalf dode. Ik was bij bedrijven op de Veluwe, de Sallandse Heuvelrug, bij Tilburg, bij Etten-Leur... je ziet het overal."

Vrees voor bedrijf

Een van haar klanten is schaapherder Tineke Camps uit Ysselsteyn in Noord-Limburg. Haar Peelkudde Schaapsdrift bestaat uit zo'n 1400 schapen, die allemaal dit voorjaar zijn gevaccineerd. In een week tijd zijn er al elf schapen doodgegaan.

"Alle schapen met ziekteverschijnselen halen we naar de stal. We hopen dat ze met extra goede verzorging de blauwtong overleven. Maar tot nu toe heeft geen enkel schaap deze stal levend verlaten, terwijl ze toch allemaal gevaccineerd zijn", zegt Camps bij L1 Nieuws. Ze vreest voor de gevolgen voor haar bedrijf.

Ook de beroepsorganisatie voor dierenartsen KNMvD maakt zich zorgen en zegt dat er nader onderzoek moet komen naar onderliggende redenen. Het is daarvoor cruciaal dat dierenartsen bijwerkingen, waaronder onvoldoende werking van het vaccin, melden, zegt de organisatie.

Dierenarts Reinard Everts van Schapendokter.nl uit Coevorden ziet ook boven de grote rivieren veel meldingen van schapenhouders. "We zagen vorige week al een explosie. Dat was ook wel te verwachten, want na een paar dagen zomers weer beginnen de knutten aan hun bloedmaaltijd. Dit past in het plaatje wat we niet gehoopt hadden."

Hij ziet ook dat de ziekte zich sneller verspreidt dan vorig jaar. "Maar dat gebeurt vaker het tweede jaar, doordat de knuttenpopulatie dan al meer besmet is."

Everts had gehoopt dat minder dieren klachten zouden hebben, dat het vaccin wat beter zou beschermen. Hij hoopt nog wel dat het beschermt tegen sterfte. Het beeld van honderden dode schapen herkent hij nog niet.

"We zien ten opzichte van vorig jaar wel dat er meer dieren ziek worden en dat die na een paar dagen beter worden. Maar er is ook wel sterfte. De bescherming is toch niet helemaal zoals gehoopt."

Billenknijpen

Toch blijft hij optimistisch. Vorig jaar gingen drie op de vier zieke dieren dood. Het is nog niet te zeggen hoeveel dat er nu zijn, omdat het virus pas net is opgedoken, maar als dat er nu minder zijn, zou het vaccin al wel helpen.

"Het is nu even billenknijpen. Het kan een dag of tien duren voor een schaap doodgaat. Eind deze week zitten we ongeveer op die termijn. Dan is er meer te zeggen over de effectiviteit van het vaccin. Ik heb nog steeds de indruk dat het gemiddeld iets minder erg is dan vorig jaar en dat er meer dieren opknappen."