Voetbalidool Martens, die jonge meisjes liet dromen, zwaait af: 'Ons uithangbord'

• Jonna ter Veer

  redacteur NOS Sport

Met het afscheid van Lieke Martens raakt het Nederlandse voetbal een boegbeeld kwijt. De bescheiden en bevlogen Limburgse stond symbool voor de droom dat je als Nederlands meisje de beste voetbalster van de wereld kan worden.

Vanavond speelt de 31-jarige buitenspeelster haar laatste thuiswedstrijd in Oranje, op Het Kasteel in Rotterdam is Finland de tegenstander.

Terug naar 2017. De speelsters van het Nederlands elftal scanderen haar naam in de kleedkamer van Oranje. "Lie-ke Mar-tens!" Marco van Basten staat klaar om haar de prijs voor beste voetbalster ter wereld te overhandigen. Zelf draait ze weg, ze weet niet goed waar ze moet kijken.

De aandacht overweldigt haar. Het EK heeft alles veranderd.

Die zomer is de tweebenige Martens met haar ritmische dribbels en schoten de grote uitblinker bij Oranje. Met drie doelpunten en een assist in zes wedstrijden wordt ze uitgeroepen tot beste speelster van het gewonnen EK in eigen land.

Uit het niets wordt ze het idool van vele voetballende meisjes in Nederland.

"Ze is een fluwelen voetbalster", zegt Kika van Es, een van de beste vriendinnen van Martens. "Haar balbehandeling, haar techniek, haar acties. Prachtig om naar te kijken."

Van Es, de 77-voudig international die vorig jaar afzwaaide bij Oranje, is sinds haar tiende bevriend met Martens, die ze leerde kennen bij het KNVB-talentenprogramma. "Ze had toen al een lange bruine paardenstaart."

Van Es wist toen al dat Martens bovengemiddeld goed was. "Ze was veel kleiner dan ik, dus ze moest net wat slimmer zijn. Die dribbeltechniek in volle sprint komt daarvandaan."

Droom komt uit

De twee bleken vlak bij elkaar te wonen bij de provinciegrens tussen Limburg en Noord-Brabant. Ze gingen voor dezelfde club spelen, hun ouders reden hen om de beurt naar wedstrijden van nationale jeugdteams. "We keken video's van Ronaldinho en gingen dan achter haar huis zijn trucjes nadoen."

Samen hadden ze een droom: profvoetballer worden. "Het EK zette ons hele leven op z'n kop", zegt Van Es.

Na het gewonnen EK kon Martens niet meer normaal over straat. Zodra ze de Oranje-bus uitstapte, werd ze opgewacht om handtekeningen uit te delen en op de foto te gaan. Jonge meisjes wilden niet langer Messi zijn, maar Martens.

"Zij is echt ons uithangbord geweest", zegt Daniëlle van de Donk, Martens' andere grote vriendin binnen Oranje. "Ze is tijdens het EK opgestaan. Het was goed voor het hele team. Ze is een heel grote mevrouw geworden."

Na het EK vertrok de toen 24-jarige Martens als eerste Nederlandse profvoetbalster naar FC Barcelona, waarvoor haar held Ronaldinho tot 2008 speelde. En de club van voetbalicoon Messi.

Bij de Spaanse topclub zou Martens het voorbeeld worden dat ze zelf altijd had gemist.

Medicijn tegen eenzaamheid

Topsport is eenzaam. Daarover heeft Martens in interviews vaak verteld. Een constant gevecht tussen het verlangen te zijn bij de mensen van wie je houdt en een niet te temmen ambitie.

Daarom waren vriendschappen binnen Oranje mogelijk zo belangrijk voor haar. Medespeelsters die voelen als tweede familie. Met wie je lol kunt trappen, want plezier zag Martens als voorwaarde om te presteren.

Samen met Van de Donk, Van Es en Shanice van de Sanden zette Martens regelmatig de boel op stelten binnen Oranje.

"We zijn heel hecht. Ik weet niet of dat het 'Brabantse' in ons is, maar het was vanaf minuut één raak. We waren met ons groepje een beetje de rebelletjes. We hebben veel gelachen samen, veel kattenkwaad uitgehaald", aldus Van de Donk.

Van Es vult aan: "We hebben veel dingen uitgespookt." Zoals? "Matrassen omgedraaid, suiker in bedden gestrooid, met kleren gegooid - hing er weer een string in een boom."

Van Es vindt het bijzonder hoe Martens de laatste jaren een coachende rol op zich heeft genomen binnen Oranje. "Lieke is iemand die jonkies wil helpen. Die tegen ze zegt: je doet het goed, geniet."

Champions League

Zo nam Martens de jonge Esmée Brugts, die vroeger tegen de huidige speelster van Paris Saint-Germain opkeek, onder haar hoede. Ook Brugts vertrok naar Barcelona en won dit jaar de Champions League. Martens veroverde in 2021 met Barça de belangrijkste prijs voor clubteams.

Straks zwaait Martens na 160 interlands af. Ze wil meer tijd voor andere dingen. "Als je 31 bent en andere dingen in het leven worden belangrijker, dan kies ik deze weg", zei ze onlangs tegen de NOS.

Nog één keer zal een stadion vol Oranje-fans haar naam scanderen en de handen stukklappen voor hun grote idool.

Terecht, vindt Van de Donk. "Zij heeft het vrouwenvoetbal in Nederland op de kaart gezet."