'Belangrijkste sportrechtszaak in decennia' kan Europese sportwereld op zijn kop zetten

Morgen wordt een cruciale dag voor de toekomst van het Europees voetbal en zelfs voor de gehele Europese sportwereld. Het Europees Hof van Justitie in Luxemburg komt dan met een oordeel over de zaak tussen de UEFA en de clubs die de Europese Super League willen oprichten. De UEFA dreigt betrokken clubs en spelers te straffen als een dergelijke competitie er komt.

NOS Sport blikt vooruit met advocaten Edmon Oude Elferink en Frans de Weger, die de zaak de afgelopen jaren met grote interesse hebben gevolgd.

"Dit is misschien wel de belangrijkste rechtszaak in decennia in de sportwereld. In potentie kan het Europese sportmodel en het stelsel van financiële solidariteit zoals we dat nu kennen op de schop gaan", zegt Oude Elferink. Hij leidt het Antitrust, Competition & Trade-team van CMS in Brussel en Amsterdam en is specialist op het gebied van algemeen EU-recht en mededingingsrecht.

Sportrechtadvocaat De Weger, ook actief als rechter bij het internationaal Sporttribunaal CAS, sluit zich bij Oude Elferink aan. "De uitspraak van het Europese Hof van Justitie kan enorme gevolgen voor de Europese sportwereld hebben. De vraag is alleen hoe heet de soep nu echt gegeten gaat worden. Het is maar de vraag hoe hard de overwinning voor één van de partijen zal zijn. Het kan zijn dat de uitspraak bijvoorbeeld de UEFA aanleiding geeft enkele aanpassingen in de reglementen door te voeren."

Competitie buiten UEFA om

De centrale vraag in het geschil tussen een aantal Europese topclubs en de Europese voetbalbond UEFA is of de clubs zonder toestemming van de UEFA een eigen competitie kunnen opzetten, zonder daarbij zware sancties opgelegd te krijgen. Sportbonden hebben nu het alleenrecht om competities uit te schrijven, ze acteren als het ware als een monopolist.

"Hebben de sportbonden het alleenrecht om competities te organiseren en moet het Europese sportmodel worden beschermd? Of moeten zij zich gewoon aan de concurrentieregels houden? Dan kan bij wijze van spreken iedereen een eigen sportcompetitie gaan organiseren", legt Oude Elferink uit.

De Weger: "Als clubs zelf een league mogen beginnen, legt dat een bom onder de hele sportstructuur in Europa. Er is dus wel wat angst bij de UEFA en andere sportbonden."

Het Europese Hof van Justitie spreekt zich morgen uit na vragen van een Spaanse rechtbank in Madrid, waar Europese topclubs de zaak hebben opgestart. De rechtbank verzocht vervolgens het Europese Hof van Justitie om eerst uitspraak te doen.

Het Europese Hof van Justitie wordt daarbij geadviseerd door een advocaat-generaal, die onderzoek doet. Die heeft in dit geval het advies gegeven dat het huidige sportmodel in Europa moet worden beschermd en dat de concurrentieregels niet op sportbonden van toepassing zijn. Het advies van de advocaat-generaal wordt vaak door het Hof gevolgd, maar het is geen zekerheid dat dat nu ook gebeurt.

Eerdere zitting positief voor UEFA

De Weger: "Er is een zitting geweest bij het Hof waarbij de landen van de EU hun zienswijze konden toelichten. Een recordaantal landen nam deel aan die mondelinge behandeling. Bijna alle landen hebben in het voordeel van de UEFA gepleit: 21 van de 23 participerende landen spraken zich uit voor de UEFA. Dat zegt natuurlijk wel wat. Het is geen juridisch argument, maar ik sluit niet uit dat politieke gevoeligheden een rol kunnen spelen bij het besluit."

Oude Elferink is geneigd te denken dat er donderdag een conservatieve uitspraak uit de bus komt. De gevolgen van een oordeel in het voordeel van de Super League zal verstrekkende gevolgen hebben. Op zaterdagochtend voetballende f'jes zullen dat uiteindelijk merken, omdat ook de financiering van de amateursport kan worden geraakt

"In het basketbal bestaat er al een super league, genaamd de Euroleague. Een grote Europese competitie, geleid door een paar grote clubs. Er zijn ook wat andere clubs die deel kunnen nemen. Die super league is een succes, maar het gaat wel ten koste van andere internationale competities, georganiseerd door de bonden. Het belang van het behoud van het huidige sportlandschap zal wel meespelen in de uitspraak."

Zware straffen clubs en spelers

De UEFA dreigde twee jaar geleden met zware straffen voor clubs en spelers die aan de Europese Super League zouden deelnemen. Twaalf clubs maakten destijds bekend een eigen, gesloten competitie te willen beginnen buiten de UEFA om. Van die twaalf zijn inmiddels alleen nog FC Barcelona en Real Madrid over die openlijk achter de plannen staan. De plannen zijn na de valse start inmiddels aangepast, met meer clubs en een promotie/degradatieregeling.

Spelers die in de eventuele Super League spelen, zouden door UEFA worden uitgesloten van interlandvoetbal. De Weger denkt dat zulke straffen richting spelers niet houdbaar zijn. "Dat zal mijns inziens niet overeind blijven. Spelers kiezen niet zelf voor deze competitie, dat doet hun werkgever."

"Daarbij speelt mee dat in de reglementen van de UEFA hierover niets specifieks is opgenomen. Er lijkt dus ook geen concrete juridische grondslag voor het schorsen van spelers te zijn. De UEFA moet misschien verbeteringen aanbrengen in het beleid", vervolgt de sportrechtadvocaat.

Het Europese Hof van Justitie is het hoogste rechterlijke orgaan binnen de Europese Unie. Is morgen met het besluit de zaak definitief klaar? Bij het Hof is geen beroep meer mogelijk. Het Hof stuurt het besluit naar de Spaanse rechtbank en de Spaanse rechter zal dan uiteindelijk tot een formele uitspraak komen. De uitspraken van het Hof moeten worden overgenomen.

Eindstation?

Toch verwachten Oude Elferink en De Weger niet dat het besluit van morgen het eindstation zal zijn. "Het oordeel over de mogelijkheid van uitsluiting van clubs en spelers zal finaal zijn en het kan in theorie zo zijn dat er vrijdagochtend strikt genomen overal in Europa het beleid moet worden aangepast. Als de Super League het redt, dan zullen allerlei partijen in actie komen en zal op termijn een nieuw evenwicht worden bepaald", meent Oude Elferink.

"Voor iedereen die beroepsmatig met sport te maken heeft, wordt donderdag in elk geval een spannende dag."

"Het blijft koffiedik kijken", stelt De Weger. "De advocaat-generaal refereert in zijn advies aan het feit dat de clubs die de Super League willen, ook verbonden willen blijven aan de UEFA. De clubs willen dus ook de voordelen van de UEFA behouden. Dat spreekt niet in het voordeel van de clubs."

"De advocaat-generaal hecht aan het voortbestaan van het Europese sportmodel, waarin solidariteit in financiële zin is ingebouwd. De Europese Super League past volgens hem niet in dat model. Maar of het besluit het eindstation zal zijn? Ik denk niet dat het na morgen klaar is."