Opgesloten Iraanse activiste Narges Mohammadi krijgt Nobelprijs voor de Vrede

De Nobelprijs voor de Vrede gaat dit jaar naar Narges Mohammadi voor haar strijd tegen de onderdrukking van vrouwen in Iran.

De voorzitter van het Noorse Nobelcomité maakte het nieuws bekend met de slogan van de protesten tegen het Iraanse regime: "Vrouwen. Leven. Vrijheid." Die is volgens het comité tekenend voor het werk van Mohammadi (51). De Iraanse krijgt de prijs ook voor haar inspanningen voor mensenrechten en vrijheden voor iedereen.

"Haar moedige strijd gaat gepaard met enorme persoonlijke offers", zegt het comité in een verklaring. Mohammadi zit in Iran in de cel voor het verspreiden van propaganda tegen de staat. Ze is vijf keer veroordeeld, tot in totaal 31 jaar cel en 154 zweepslagen.

Mahsa Amini

Het Nobelcomité roemt de inspanningen van Mohammadi tegen de doodstraf, die in Iran nog vaak wordt opgelegd en voltrokken, en tegen de martel- en misbruikpraktijken tegen politieke gevangenen.

Mohammadi zat al vast toen vorig jaar massaprotesten ontstonden na de dood van de 22-jarige Mahsa Amini. Vanuit haar cel kwam ze met steunbetuigingen aan betogers en organiseerde ze solidariteitsacties in de gevangenis, zegt het Nobelcomité.

Dat kwam haar op een nog zwaarder regime te staan. Toch heeft ze er volgens het comité aan bijgedragen dat de protesten niet zijn uitgedoofd. In een onder haar naam gepubliceerd artikel in The New York Times schreef ze vorige maand: "Wat de regering misschien niet begrijpt is dat we sterker worden als ze meer van ons opsluiten."

Mohammadi en familie reageren

De Amerikaanse krant heeft na de bekendmaking een verklaring van Mohammadi gepubliceerd. "Ik zal nooit stoppen met het streven naar de verwezenlijking van democratie, vrijheid en gelijkheid", schrijft ze daarin. "De Nobelprijs voor de Vrede zal mij zeker veerkrachtiger, vastberadener, hoopvoller en enthousiaster maken."

Mohammadi's echtgenoot, die in Frankrijk woont, noemt de prijs een aanmoediging voor haar strijd. Dit is een prijs voor de hele protestbeweging en voor het Iraanse volk, zei hij in een eerste reactie tegen persbureau Reuters.

Hun 16-jarige zoon zat naar eigen zeggen op school toen hij het nieuws hoorde. "Ik kon in de klas niet schreeuwen, maar ik was zo blij. We vrezen iedere dag om haar. De Nobelprijs is voor haar een teken om door te gaan en de strijd niet te staken."

Shirin Ebadi

Mohammadi is de tweede Iraanse vrouw die de Nobelprijs voor de Vrede krijgt. In 2003 viel die eer ten deel aan Shirin Ebadi, ook voor haar strijd voor mensen- en vrouwenrechten.

Ebadi is de oprichter van een Iraanse mensenrechtenorganisatie waarvan Mohammadi tot haar laatste arrestatie in 2019 vicevoorzitter was.

De Nobelprijs voor de Vrede wordt sinds 1901 uitgereikt aan mensen of organisaties die, in de woorden van naamgever Alfred Nobel, een bijdrage hebben geleverd aan de "verbroedering van naties" en het tot stand brengen van vrede.

Bij de prestigieuze prijs hoort een geldbedrag van omgerekend 950.000 euro. De uitreiking ervan is ieder jaar op 10 december, de sterfdag van Nobel.

Vorig jaar gedeeld

Vorig jaar werd de Nobelprijs gedeeld door de Belarussische mensenrechtenactivist Ales Bialiatski en organisaties uit Oekraïne en Rusland. Eerder ging de onderscheiding naar onder anderen Nelson Mandela, Moeder Teresa en de Europese Unie.

Volgens internationale media waren dit jaar ruim 350 mensen en organisaties genomineerd voor de prijs. Het Nobelcomité bevestigt nominaties niet; die blijven vijftig jaar geheim.

Deze week zijn al de Nobelprijzen toegekend in de categorieën Literatuur, Scheikunde, Natuurkunde en Geneeskunde. Maandag volgt de Nobelprijs voor Economie.