Gender wijzigen moet makkelijker, vindt Duitse regering

• Joey Frankhuisen

  Bureau Berlijn

Als het aan de Duitse regering ligt, kunnen intersekse, non-binaire en transgender personen in de toekomst gemakkelijker hun voornaam en gender laten veranderen. Momenteel zijn hier onder andere twee psychiatrische verklaringen van deskundigen voor nodig. Veel Duitse lhbti'ers ervaren de huidige wet als discriminerend.

Het voorstel voor de zogenoemde zelfbeschikkingswet (Selbstbestimmungsgesetz) werd afgelopen week gepresenteerd. Hierin staat dat Duitsers vanaf veertien jaar hun gender en voornaam moeten kunnen aanpassen met een eenvoudige procedure op het gemeentehuis. Duitsers onder de veertien jaar hebben toestemming van hun ouders of een oordeel van de rechter nodig.

Onprettig proces

Volgens Nyke Slawik, Kamerlid van regeringspartij De Groenen, is het zeer belangrijk dat personen zelf over hun identiteit kunnen beslissen. "De huidige wetgeving is discriminerend en komt nog uit een tijd waarin transgender zijn als psychische aandoening werd gezien. De wetenschap ziet dit allang niet meer zo. Dat moet weerspiegeld worden door de wet." Slawik was de eerste transgender vrouw in het Duitse parlement.

Het is voor Duitsers al sinds 2018 mogelijk om hun gender aan te passen op hun identiteitsbewijs, maar dit moet momenteel nog gebeuren via een proces bij de rechter. Hiervoor zijn in de meeste gevallen twee psychiatrische verklaringen nodig.

Slawik: "Voor zo'n verklaring moet de persoon in kwestie erg persoonlijke vragen beantwoorden over hun seksuele ervaringen, hun ondergoed en hoe vaak diegene masturbeert. Dit wordt als zeer onprettig ervaren." Daarnaast moet dit gehele proces uit eigen zak betaald worden en kunnen deze kosten hoog oplopen.

Vrees voor veiligheid van vrouwen

In andere landen waar over een soortgelijke wet werd of wordt gesproken, ontstond een discussie rond de veiligheid van vrouwen. Ook in Nederland is discussie over een vernieuwde transgenderwet die in hoofdlijnen veel gelijkenis vertoont met de Duitse wet. Tegenstanders van de wet zijn bang dat mannen hun geslacht zullen aanpassen, om zo toegang te krijgen tot vrouwentoiletten, sauna's voor vrouwen en blijf-van-mijn-lijfhuizen.

Ook in Duitsland veroorzaakte dit onderwerp voor veel discussie, waarna regeringspartij FDP zelfs bijna besloot om steun voor het wetsvoorstel in te trekken. Om dit tegen te gaan voegde de Duitse regering allerlei passages toe, waarin staat dat uitbaters het recht hebben om mensen op basis van hun uiterlijk te weigeren.

Volgens Dorothee Bär, plaatsvervangend voorzitter van de christendemocraten voor gezinnen, senioren, vrouwen en jongeren, is dit niet genoeg. "Daarmee leg je de verantwoordelijkheid in de handen van de uitbater, die ervoor moet zorgen dat er geen misbruik plaatsvindt. Als dit wel gebeurt, staan er daarvoor vervolgens geen consequenties in het voorstel. Het is totaal niet doordacht."

Angstscenario

Dat de voorgestelde wet misbruik in de hand zou werken, is volgens Slawik een onrealistisch angstscenario. "We horen deze retoriek al jaren. Er zijn een aantal landen waar het al mogelijk is om je gender in je paspoort aan te passen. Uit geen geval blijkt dat mannen met slechte intenties überhaupt de moeite willen nemen om hun geslacht officieel aan te passen," aldus Slawik. "Misbruik, geweld en soortgelijke illegale praktijken blijven natuurlijk gewoon illegaal."

Nu het wetsvoorstel gepresenteerd is, mogen het parlement en de bondsraad, vergelijkbaar met de Nederlandse Eerste Kamer, zich erover buigen. Wanneer de wet in werking gaat, is dus nog niet duidelijk.