Nederlandse zomer was extreem zonnig, maar ook heel droog
Het was in Nederland het afgelopen jaar extreem droog en de zonnestraling steeg naar recordhoogte. Vooral in het voorjaar en de zomer was er veel zonlicht, met 17 procent meer zonnestraling dan "normaal" (het gemiddelde van de periode van 1991 tot 2020). Door dat surplus aan zonlicht warmt Nederland ook sneller op.
Dat meldt het KNMI in De staat van ons klimaat 2022, waarin het weer van 2022 beschreven wordt en hoe dat samenhangt met klimaatverandering in de rest van de wereld.
Door de toegenomen zonnestraling stijgt ook de kans op droogte, zegt het KNMI. Afgelopen zomer was de hoeveelheid neerslag gemiddeld 40 procent minder dan normaal. Door de zon verdampte de geringe neerslag ook sneller, met een neerslagtekort als gevolg.
Dilemma van schone lucht
De toename in zonnestraling is vooral het gevolg van een afname in de bewolking, zegt Peter Siegmund, klimaatexpert bij het KNMI, in het NOS Radio 1 Journaal.
"Vooral hogedrukgebieden hebben tot meer zon geleid", zegt Siegmund. "Dan heb je weinig wolken en dus veel zon. Dat is iets wat we al de hele eeuw zien: van die prachtige blauwe luchten in het voorjaar en de zomer."
Daarbij speelt de schonere lucht een rol. "Zeker als je naar de jaren 90 van de vorige eeuw kijkt. De lucht is echt schoner geworden, wat tot meer zonnestraling heeft geleid. Dat is het dilemma. Als je de lucht schoner maakt is dat fijn, maar je krijgt er ook een versterkte opwarming van de aarde door", zegt Siegmund. "Je moet de lucht schoner maken en vervolgens zorgen dat je de klimaatverandering aanpakt."
Zeespiegel stijgt sneller
Het afgelopen jaar was ook heel warm, met een gemiddelde temperatuur van 11,6 graden. Dat is 1,1 graden hoger dan normaal (periode 1991-2020) en 0,6 graden hoger dan het gemiddelde over de afgelopen tien jaar.
Hiermee is 2022 het op twee na warmste jaar sinds het begin van de metingen in 1901, na 2014 en 2020, toen het gemiddelde twee keer uitkwam op 11,7 graden.
De klimaatontwikkeling die de meeste zorgen baart, is die van de temperatuur, zegt Siegmund. "Niet eens vanwege de temperatuur zelf, maar vooral vanwege de zeespiegelstijging die daar een gevolg van is. Hij gaat versneld omhoog en daar heeft Nederland natuurlijk op termijn last van."
Alles staat in verbinding
Gemiddeld stijgt de zee wereldwijd 3,4 centimeter per decennium, meldt het KNMI. Van de eerste tien jaar (1993-2002) tot de laatste tien jaar (2013-2022) is de snelheid verdubbeld naar 4,4 centimeter per decennium.
In Nederland is dat dat effect nog niet zichtbaar, zegt de klimaatexpert. "Dat heeft ermee te maken dat we relatief weinig wind uit het noordwesten hebben gehad de afgelopen decennia, die tot extra zeespiegelstijging leidt. Maar alles staat in verbinding met elkaar, dus met wat wereldwijd gebeurt, krijgen wij ook te maken."
Hoe het klimaat in Europa verandert, kun je ook zien in deze uitlegvideo:
