Surinamers zijn economische malaise zat, zo slecht staat het land ervoor

Woedende Surinamers bestormden vorige week het parlement. Winkels werden geplunderd, tientallen mensen werden gearresteerd. Inwoners van het land zijn de slechte staat van de economie zat.

De inflatie is torenhoog en dus zijn boodschappen steeds duurder geworden, maar het inkomen van de gemiddelde Surinamer stijgt niet mee. De huidige president Santokhi heeft na de verkiezingen in 2020 een land van zijn voorganger Bouterse overgenomen dat praktisch failliet was. Santokhi beloofde betere tijden.

Een uitleg over de staat van de economie in Suriname.

Inflatie

Suriname heeft al lange tijd te kampen met hoge inflatie. Vorig jaar kwam het gemiddelde inflatiecijfer uit op 52,4 procent, het jaar ervoor 59,1 procent. Ter vergelijking: de inflatie in Nederland bedroeg vorig jaar 10 procent.

Het gemiddelde salaris in Suriname is in vergelijking met Nederland relatief laag. Maandelijks verdienen mensen gemiddeld 2000 à 3000 Surinaamse dollars (SRD), omgerekend maximaal nog geen 90 euro.

Daarnaast nemen de kosten voor Surinamers alleen maar toe. De prijzen voor bijvoorbeeld groente, fruit, brood en graan zijn afgelopen jaar enorm gestegen.

Suriname is een importland. Het land produceert zelf weinig voor eigen consumptie, bijna alles wordt vanuit het buitenland gehaald. De import is de afgelopen jaren alleen maar toegenomen.

Suriname exporteert grondstoffen zoals hout en olie. Maar het belangrijkste exportproduct is goud. "Mijnbouw heeft een voorname plaats in onze economie. Goudexporten zijn goed voor circa 60 procent van de inkomsten in vreemde valuta. Het goud gaat vooral naar de Verenigde Arabische Emiraten", zegt Steven Debipersad, econoom en voorzitter van de Vereniging van Economen in Suriname.

Juist die export heeft de afgelopen maanden minder goed gedraaid, doordat de internationale prijs voor goud is gezakt.

Olie voor de kust

Dan is er nog de olie. Volgens de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland produceert Suriname gemiddeld 17.000 vaten olie per dag. Daarmee is Suriname wereldwijd een kleine speler, de VS produceert er 13 miljoen per dag, Saudi-Arabië zo'n 12 miljoen.

Debipersad: "Ook de productie, verwerking en export van aardolie is een inkomstenbron. Echter, slechts een klein deel van de samenleving heeft hierin werk en geniet daarmee van deze bedrijfsinkomsten."

De hoop was gevestigd op de olievondsten bij de kust, zodat het land meer olie zou kunnen produceren. Maar dat proces wordt door internationale oliebedrijven op de lange baan geschoven. De olie zal waarschijnlijk niet voor 2027 uit de grond komen.

Verarming

Econoom Dipersad zegt dat de Surinaamse economie vele schokken heeft meegemaakt de afgelopen jaren. "De bevolking is ontzettend verarmd. Het bbp per hoofd van de bevolking was in 2014 bijna 10.000 Amerikaanse dollar. Tegenwoordig is dat nog geen 5000 dollar."

In Nederland worden spullen ingezameld voor Suriname:

Het land leende jarenlang geld om de economie draaiende te houden. "De staatsschuld klom eind 2020 naar 146 procent van het bbp, waarmee Suriname in dat jaar in de top 10 kwam van landen met een torenhoge schuld."

Het bruto binnenlands product (bbp) is een manier om de omvang van een economie te meten. Het is een optelsom van de consumptie door huishoudens, de overheid, investeringen en de export, minus de import. In de grafiek hieronder is de groei (en krimp) van de Surinaamse economie per jaar te zien, tussen 2010 en 2022.

De komende jaren worden lichte groeicijfers verwacht voor Suriname. Maar die zijn volgens de econoom bij lange na niet voldoende voor het geleden verlies.

Ondertussen lijkt het nu wat rustiger in het land, winkels en scholen zijn weer open. President Santokhi heeft gezegd dat "de economie zo snel mogelijk genormaliseerd moet worden".