Big tech zit in een onstuimige periode, maar macht blijft groot
Bezuinigingen, meer concurrentie en overheden die erop zijn gebrand om hun macht te beperken. Na jaren van extreme groei, lijken de grote techbedrijven nu genoegen te moeten nemen met wat minder, gezien de recente jaarcijfers van de Big Five (Apple, Amazon, Meta, Google en Microsoft).
Toch verdienen ze samen nog tientallen miljarden dollars per jaar. Een blik op hoe de techindustrie er nu voorstaat.
1. Economische grilligheid
De Big Five zagen een ongekende groeipiek in 2021. Gestuwd door de enorme vraag die ontstond tijdens de coronacrisis - waarbij mensen meer dan ooit thuis werkten en leefden - namen de winsten enorm toe.
Even werd gedacht dat dit het 'nieuwe normaal' was. Dat was alleen buiten de economische tegenwind gerekend die in 2022 steeds sterker werd. Dat raakte de techgiganten verschillend, vanwege de uiteenlopende verdienmodellen.
Zo werden Meta en in mindere mate Google hard geraakt door de teruglopende advertentie-inkomsten. Bij Apple speelden productieproblemen in China - als gevolg van coronalockdowns - een grote rol.
De ontwikkeling van de winst van de vijf grote techbedrijven:
De economische grilligheid had een zichtbaar gevolg. Volgens Layoffs.fyi, een site waarop ontslagen in de techsector worden bijgehouden, zijn er in heel 2022 bij meer dan duizend techbedrijven wereldwijd zo'n 160.000 medewerkers ontslagen. Dit jaar zijn daar tienduizenden ontslagen bijgekomen. Het gaat hierbij om een breed palet aan techbedrijven die actief zijn in allerlei sectoren, zoals detailhandel, transport of gezondheidszorg (zo staat Philips er ook bij).
De grootste techbedrijven schrapten samen 51.000 banen. Tijdens de coronacrisis dachten die bedrijven vanwege de groei veel extra medewerkers nodig te hebben. Maar toen die groei afzwakte, bleek al dat extra personeel niet meer nodig. Een correctie was het gevolg. Alleen Apple schrapte geen banen, volgens The Wall Street Journal heeft het bedrijf minder snel personeel aangenomen dan de andere techgiganten.
Meta ontsloeg procentueel gezien de meeste medewerkers:
2. Concurrentie
Bij Meta zijn er zorgen over de teruglopende advertentie-inkomsten, maar ook de snelle opkomst van TikTok leidt tot onrust. De app van Chinese makelij wordt gezien als de grootste bedreiging voor de advertentiemachine van het bedrijf.
Meta reageerde door TikTok op de kopieermachine te leggen en vervolgens 'Reels' te introduceren in Instagram. Deze functie vervult inmiddels een belangrijke rol binnen het bedrijf en is volgens topman Mark Zuckerberg groeiende, ook al noemde hij daarbij geen cijfers. Er is nog wel een belangrijk "knelpunt", zoals hij het zelf noemde: Meta verdient op dit moment veel minder aan reclames in Reels dan aan reclames in de reguliere tijdlijn op Facebook of Instagram.
Ook Google lijkt voor het eerst te maken te krijgen met serieuze concurrentie op iets waar het bedrijf al jaren heer en meester is: de zoekmachine. Vanwege de opkomst van ChatGPT is het "code rood" bij Google, schreef The New York Times onlangs over de online chatbot die op basis van een simpele vraag complete teksten geautomatiseerd kan genereren met kunstmatige intelligentie. Het roept de vraag op: hoelang gaan mensen nog naar Google bij internetvragen? Zeker omdat Microsoft - tevens eigenaar van zoekmachine Bing - ambities heeft om ChatGPT te integreren in zijn diensten.
3. Strenge(re) overheden
De techgiganten blijven in het vizier van overheden en toezichthouders. Een prangende vraag die leeft rond Microsoft is bijvoorbeeld of het bedrijf toestemming krijgt om gamegigant Activision Blizzard over te nemen. Washington, Londen én Brussel zijn zeer kritisch over deze mega-overname ter waarde van bijna 60 miljard euro. Die scepsis past binnen het sentiment dat al enkele jaren dominant is: de macht van big tech is te groot geworden. In Europa ligt hier met de Digitale Marktenwet inmiddels wetgeving voor klaar.
De wet gaat met name de Big Five dwingen tot het nemen van nieuwe maatregelen. Er wordt onder meer verwacht dat Apple alternatieve App Stores zal moeten toestaan. Eerder ging Epic, maker van het populaire spel Fortnite, al de strijd aan met Apple om de macht van het bedrijf in de eigen appwinkel. Tegelijk zal er met de nieuwe wet veel strenger gekeken naar overnames. Zo werd Meta recent door de Britse toezichthouder gedwongen om de overname van gifjesmaker Giphy terug te draaien.
Voorlopig lijkt de groei er dus uit bij de techbedrijven en dat is even wennen voor Silicon Valley. Het is lastig te zeggen hoelang dit aanhoudt. Wat wel duidelijk is: de bedrijven blijven alom aanwezig in het dagelijks leven, en daarmee blijft hun macht ook.
