Corruptieverdachte Richard de Mos na ruim drie jaar voor de rechter
Ruim drie jaar nadat de Rijksrecherche de woningen en werkkamers van Richard de Mos en Rachid Guernaoui binnenviel, staan de twee Haagse oud-wethouders vandaag voor het eerst voor de rechtbank in Rotterdam. Zij worden verdacht van deelname aan een criminele organisatie, schending van de geheimhoudingsverplichting en het omkopen van kiezers.
De zaak wordt nog niet inhoudelijk behandeld; dat gebeurt vanaf 23 januari. Verspreid over meerdere weken staan er dan twaalf zittingsdagen gepland.
In dezelfde zaak staan vandaag ook twee ondernemers terecht. Zij zouden tienduizenden euro's aan steekpenningen hebben betaald. Maandag komen ook nog oud-gemeenteraadslid Nino Davituliani en drie andere verdachte ondernemers voor de rechter, onder wie oud-Idols jurylid en voormalig manager van Anouk, Edwin Jansen.
Een andere verdachte is partijdonateur van Groep de Mos/Hart voor Den Haag Atilla Akyol, uitbater van zalencentrum Opera. Volgens het OM hebben De Mos en Guernaoui informatie verstrekt aan Akyol en zijn broer over de aanvraag van nachtvergunningen, nog voordat deze officieel werd bekendgemaakt. Opera kreeg uiteindelijk twee van de vijf vergunningen. Justitie heeft zeker 113.000 euro aan donaties als verdacht bestempeld, meldde Omroep West.
Ombudspolitiek
De Mos en Guernaoui hebben de beschuldigingen altijd tegengesproken. Ze erkennen dat de partij financieel is gesteund door lokale ondernemers, maar bestrijden dat zij daar vanuit hun functie wederdiensten voor hebben geleverd. De Mos wijst erop dat lokale partijen veel minder financiële steun krijgen van de overheid en dat hij daardoor extra afhankelijk is van het lokale bedrijfsleven. Ook heeft zich altijd laten voorstaan op zijn 'ombudspolitiek', het nauw samenwerken met inwoners en ondernemers in de stad en het in de gemeentepolitiek opkomen voor hun belangen.
Toon Kerkhoff, universitair docent bestuurskunde aan de Universiteit Leiden, vindt de ombudspolitiek "heel interessant". Hij houdt met collega's een historische database bij van corruptieaffaires in het openbaar bestuur. "Het duidt op een gat in het systeem. Wat mogen lokale partijen wel en niet aan steun ontvangen van bedrijven en hoe transparant moeten zij daarover zijn? In de zaak rond De Mos zie je dat die banden zorgelijk kunnen zijn. De grenzen van wat wel en niet mag, zouden opnieuw bepaald moeten worden."
Van Rey en Hoijmaijers
Het komt niet vaak voor dat politici zich voor de rechter moeten verantwoorden vanwege corruptie. De Limburgse politicus Jos van Rey werd in 2017 voor ambtelijke corruptie en verkiezingsfraude veroordeeld tot een voorwaardelijke celstraf van een jaar. Ook mocht hij twee jaar geen bestuurlijk ambt uitoefenen. Inmiddels is hij terug als wethouder in Roermond.
De voormalige Noord-Hollandse gedeputeerde Ton Hooijmaijers (VVD) werd in 2017 veroordeeld tot een gevangenisstraf van twee jaar en vier maanden.
Zwaard van Damocles
Of de zaak rond De Mos en Guernaoui net zo groot wordt, moet volgens Kerkhoff nog blijken. Bij de Haagse corruptiezaak gaat het niet om persoonlijke verrijking, zoals bij Van Rey en Hooijmaijers het geval was. Ook gaat het om lagere bedragen. Kerkhoff: "Dat de Rijksrecherche invalt in kantoren van zittende wethouders is in Nederland wel uniek. Ook zijn de aantijgingen van het OM stevig. Je zou toch zeggen dat ze daar ten tijde van de inval al sterke bewijzen voor hadden. Het OM bewijst zichzelf er geen dienst mee dat de zaak nu al zo lang duurt."
Een woordvoerder van het Landelijk Parket wijst erop dat het onderzoek van de Rijksrecherche al in mei 2021 is afgerond. Vanaf maart 2022 zijn door de rechtbank de verhoren van getuigen gepland. "Bovendien gaat dit om een groot onderzoek met acht verdachten, waarbij heel veel digitaal beslag is gelegd. Het is niet ongebruikelijk dat zoiets meerdere jaren duurt."
De Mos heeft het strafrechtelijke onderzoek altijd een "zwaard van Damocles" boven zijn hoofd genoemd. Hoewel zijn Hart voor den Haag in maart bij de gemeenteraadsverkiezingen met negen zetels de grootste partij werd, willen andere partijen zolang de zaak loopt niet samen in een college met De Mos en de zijnen. "Heel veel partijen misbruiken het OM als voertuig om de grootste partij van de stad en daarmee 30.000 mensen buiten te sluiten", aldus De Mos afgelopen april in een reactie.
