Poetin en Biden bellen, en waarschuwen elkaar over Oekraïense kwestie

Voor de tweede keer in korte tijd hebben de Amerikaanse president Biden en president Poetin van Rusland elkaar gesproken over de gespannen situatie in Oekraïne. Het telefoongesprek was een initiatief van Poetin en duurde ongeveer vijftig minuten.

Het Kremlin liet na afloop weten dat het een goed gesprek was, hoewel de partijen het niet over alles eens waren. Poetin heeft Biden verteld dat nieuwe westerse sancties tegen Rusland een grote fout zouden betekenen die de betrekkingen ernstig kunnen schaden. Biden zou Poetin te verstaan hebben gegeven dat die nieuwe sancties er komen als Rusland Oekraïne binnenvalt of als de situatie anderszins escaleert.

Poetin ging in het gesprek ook in op de veiligheidsgaranties die Rusland eist van de NAVO, en die vooral betrekking hebben op de invloed van het militaire bondgenootschap in landen in Oost- en Centraal-Europa, en zich nu concreet toespitsen op Oekraïne. Biden zou begrip hebben getoond voor de zorgen, hoewel een oplossing nog ver weg is.

Vooral de situatie in en rond Oekraïne vormt een heet hangijzer. Op 7 december spraken de twee elkaar er ook al over. Dat gesprek duurde toen twee uur en vond plaats via een videoverbinding. Sinds Rusland aan de grens met Oekraïne een troepenmacht heeft samengetrokken met zo'n 100.000 militairen, zijn de spanningen met de Verenigde Staten en andere NAVO-landen opgelopen.

Die vrezen dat Poetin Oekraïne gaat binnenvallen. In het vorige gesprek met Poetin waarschuwde Biden dat de VS en zijn NAVO-bondgenoten in dat geval bereid zijn "ingrijpende maatregelen" te nemen. Ook nu zou die boodschap zijn overgebracht.

Maar volgens de Russische president is de NAVO juist de oorzaak van de spanningen. Poetin ziet de westerse militaire steun aan Oekraïne als een bedreiging en wil de garantie dat het land buiten de NAVO blijft, evenals andere voormalige Sovjetlanden.

Gericht op de-escalatie

Moskou legde deze maand een lijst met veiligheidsgaranties op tafel, met onder andere de eis over de NAVO. Op 10 januari bespreken hoge vertegenwoordigers en militaire deskundigen van Rusland en de VS die Russische eisen. Rusland wil ook dat de VS stopt met het plaatsen van wapens in voormalige Sovjetstaten. De regering-Biden heeft al gezegd dat Moskou daar niet over gaat.

Volgens de Kremlin-woordvoerder had Poetin voorafgaand aan dat topoverleg in Genève behoefte aan een vervolggesprek met Biden. Vooraf was de verwachting dat Biden in het telefoongesprek zou herhalen dat het conflict nog steeds op diplomatieke wijze kan worden opgelost.

De gesprekken moeten gericht zijn op de-escalatie in plaats van escalatie, zei een Witte Huis-functionaris die anoniem wil blijven.