Nog twee universiteiten in Hongkong halen herinnering aan 1989 weg

In Hongkong hebben nog twee universiteiten kunstwerken weggehaald die herinnerden aan de studentenopstand in 1989, op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking. Gisteren werd bij de Universiteit van Hongkong ook een pro-democratiemonument dat aan 1989 herinnert verwijderd.

Op het terrein van de Chinese Universiteit van Hongkong (CUHK) verdween vanochtend net voor zonsopgang de 6,4 meter hoge Godin van de democratie, een standbeeld van een vrouw die een brandende toorts omhooghoudt.

Het beeld was een kleinere kopie van het beeld dat Chinese studenten in 1989 in Peking oprichtten, als symbool van hun strijd voor vrijheid en democratie. Hun opstand werd met grof geweld neergeslagen. Daarbij zouden naar schatting 10.000 mensen zijn omgekomen.

"Het breekt mijn hart", zegt een voormalig student van de universiteit tegen persbureau Reuters. "Dit beeld is een symbool van academische vrijheid. Mensen zullen zich afvragen of de school nog kan garanderen dat mensen hier vrijuit kunnen spreken."

Volgens de universiteit was het beeld op het universiteitsterrein illegaal. "Na een interne beoordeling en als beheerder van de campus, heeft de CUHK het beeld verwijderd."

Reliëf

De Lingnan Universiteit heeft een meterslang reliëf weggehaald dat aan het bloedbad van 1989 herinnerde en waarop behalve de Godin van de Democratie ook tanks te zien zijn.

Een grote afbeelding van de godin in een gebouw van de studentenvereniging is met grijze verf overschilderd. Studenten plakten er een vel papier op met "Schande". Dat werd door beveiligers meteen weggehaald.

Kunstenaar Chen Weiming, die zowel verantwoordelijk was voor het beeld als het reliëf in Hongkong, zegt dat hij aangifte gaat doen voor het beschadigen van zijn werk.

"Nadat de Chinese communisten in Hongkong de nationale veiligheidswet hebben ingevoerd, hebben ze de persvrijheid, de vrijheid van vergadering en de vrijheid van meningsuiting vernietigd", zegt Chen Weiming tegen Reuters. "Ze willen dat het ware verhaal over het bloedig neerslaan van de opstand verdwijnt. Ze willen niet dat er nog andere opvattingen blijven bestaan dan de hunne."

Geen toestemming

Het stadsbestuur reageerde niet op de vraag van het persbureau of de drie universiteiten opdracht kregen om de monumenten weg te halen. De Universiteit van Hongkong houdt vol dat er bij hen geen sprake was van externe druk bij het weghalen van het beeld Pillar of Shame.

"Er is ons niet gezegd dat we iets moeten weghalen", zegt bestuurder Arthur Li in gesprek met de BBC. Hij stelt dat er nooit toestemming is gegeven voor het plaatsen van dat beeld. Dat zou volgens hem inmiddels in staat van verval zijn en bovendien niet mooi.

Kroonkolonie

Hongkong was tot 1997 een Britse kroonkolonie. Dat jaar werd de stad en de directe omgeving volgens afspraak aan China teruggegeven.

China had beloofd dat Hongkong zijn autonomie, zijn rechtssysteem en democratische bestuur zou behouden. Aan die belofte heeft het zich niet gehouden. De veiligheidswet die Peking vorig jaar in Hongkong invoerde, moest een einde maken aan de demonstraties van de pro-democratiebeweging. Het streven naar afscheiding, buitenlandse inmenging en staatsondermijnende activiteiten zijn sindsdien verboden. Mensen die worden opgepakt, kunnen volgens Chinees recht worden vervolgd.

In juni maakte een politie-inval een einde van een van de weinige kritische kranten die er nog waren. Journalisten werden opgepakt en aangeklaagd voor "samenzwering om de nationale veiligheid in gevaar te brengen"

In de aanloop naar de verkiezingen van zaterdag werden leden van de oppositie aangehouden. Anderen vluchtten naar het buitenland. Het kiessysteem voor het miniparlement toen al zo aangepast, dat bijna alleen nog maar Pekinggezinde kandidaten kunnen meedoen.