Corona gehad, gevaccineerd en toch besmet: 'Ik dacht, hoe kan dit nou?'

• Paulus Houthuijs en Daan van den Enden

  redacteuren Online

Vorig jaar zomer was Karin besmet met het coronavirus, afgelopen maart kreeg ze haar eerste vaccinatie en 28 mei de tweede. "Zaterdag 10 juli testte ik positief en ik was toen erg verbaasd", zegt ze tegen de NOS. Karin is niet de enige: nu het aantal besmettingen weer snel toeneemt, is het volgens deskundigen onvermijdelijk dat meer gevaccineerde mensen besmet raken.

De één die het overkomt krijgt niet of nauwelijks symptomen. Terwijl de ander last krijgt van bijvoorbeeld keelpijn of zware vermoeidheid. Er zijn toenemende signalen dat de nu gangbare virusvarianten sneller leiden tot symptomatische infecties onder ingeënte personen, zeker bij mensen die nog niet volledig zijn gevaccineerd.

'Logisch bijproduct'

Toch zijn breakthrough infections, zoals ze in het Engels worden genoemd, volgens experts in essentie niet verrassend. "Het is een logisch en te verwachten bijproduct, omdat vaccinatie niet voor 100 procent beschermt", zegt epidemioloog Alma Tostmann (Medische Microbiologie, Radboudumc). "Hoewel het natuurlijk balen is voor het individu, is het altijd beter dan het alternatief."

Want inmiddels is gebleken dat vaccins de ernst van een covid-infectie drastisch verminderen, vooral na twee prikken, en dus goed beschermen tegen bijvoorbeeld ziekenhuisopname.

Hoe goed vaccins werken tegen de nieuwe virusvarianten lees je verderop; eerst de ervaringen van gevaccineerde mensen die toch besmet raakten:

Karin* (22) uit Amsterdam is student bedrijfskunde en werkt een paar uur per week in de thuiszorg

"Heel veel mensen om me heen hebben corona, huisgenoten en vriendinnen. Daarom wilde ik me voor de zekerheid laten testen." Aangezien Karin vorig jaar al besmet was en tweemaal gevaccineerd is met AstraZeneca, had ze niet verwacht dat ze nu positief zou testen, maar dat gebeurde dus wel.

"Ik dacht: ik heb antistoffen en ben gevaccineerd, hoe kan dit nou? Maar nu denk ik dat het vast bij meer mensen kan gebeuren. Wat in de kern niet erg is, als je niet ziek wordt. Maar ik weet niet of ik nu iemand kan besmetten." Volgens het RIVM lijkt de kans daarop kleiner na vaccinatie, maar is het nog wel mogelijk.

"Ik voel er nu helemaal niets van, geen symptomen", zegt Karin. "Bij mijn eerste besmetting had ik wel lichte klachten, zoals reukverlies. Zolang ik niemand anders besmet is het niet zo erg. En er zijn nieuwe regels waardoor ik nu maar drie dagen in zelfisolatie moet, omdat ik asymptomatisch positief ben getest, dat is ook een voordeel van gevaccineerd zijn."

*Deze naam is op verzoek van de geïnterviewde gefingeerd.

Klaas Jan (38) uit Dalfsen, werkt als freelance radiotechnicus en regisseur

"Eind maart dit jaar had ik milde klachten. Mijn reuk was verdwenen en ik voelde me een paar dagen lamlendig. Op 16 juni kreeg ik één prik van Pfizer, omdat ik dus al corona had gehad."

Bijna twee weken later ging het mis. "Op maandag 28 juni kreeg ik een vieze koffiesmaak in mijn mond. Ik dacht eerst dat ik te veel koffie had gedronken, maar dinsdag had ik er nog steeds last van. Die woensdag werd ik wakker met hoofdpijn, heb ik me laten testen en bleek ik positief."

Op maandag en dinsdag ging Klaas Jan nog naar het werk. "Gelukkig heb ik verder niemand besmet. Toen de GGD mij belde dat ik positief was, zeiden ze dat het voor hen ook een raadsel was hoe het kan dat je in zo'n korte tijd twee keer positief kan zijn."

"Nu voel ik me weer helemaal goed. Ik ben nu wel weer meer mijn handen gaan wassen en ik houd ook weer beter afstand. En als ik een extra prik zou kunnen krijgen om mijn weerstand te verhogen, dan zou ik dat best willen."

Floris (23) uit Amsterdam, volgt medische studie en werkt in de zorg

Floris kreeg op 28 juni zijn tweede prik met AstraZeneca. "Een paar dagen later ben ik besmet geraakt en werd ik positief getest. Ik had direct keelpijn, moest hoesten en was verkouden. Ik moet wel zeggen dat het lichte klachten waren. Maar omdat de prik en de besmetting zo dicht op elkaar waren, is het lastig te onderscheiden welke van de twee de klachten heeft veroorzaakt."

Ook hij was verrast dat hij besmet was geraakt. Vooral omdat hij, bovenop de tweede vaccinaties, vorig jaar ook al eens besmet was geweest. "Daar had ik toen niets van gemerkt, totdat uit een bloedtest bleek dat ik een hoog aandeel antistoffen had."

Zijn eerste vaccinatie kreeg Floris via zijn vader, die huisarts is. "Mensen durfden toen niet met AstraZeneca geprikt te worden, omdat er toen berichten kwamen dat het gevaarlijk kon zijn. Toen heb ik gezegd: als je het niet wegprikt is het verspilling." Vervolgens heeft de arts een aantal jongeren gevaccineerd die werkzaam zijn in de zorg, zoals zijn zoon.

"Na de eerste prik kreeg ik 40 graden koorts en lag ik helemaal ziek met spierpijn op bed. Ik kon toen twee drie dagen niets doen. Het was een schril contrast met de symptomen toen ik onlangs positief werd getest."

Zoals in het hele land komt het nu ook in het ziekenhuis waar Tostmann werkt vaker voor dat gevaccineerde ex-coronapatiënten opnieuw besmet raken. Terwijl het de afgelopen maanden zelden voorkwam dat medewerkers, die vrijwel allemaal al lange tijd zijn gevaccineerd, positief werden getest.

"Sinds vorige week zien we dit toenemen en zijn we weer volop contactonderzoeken aan het uitvoeren. En we merken dat mensen daarover soms verbaasd zijn: 'we zijn toch gevaccineerd?'. Dat klopt, maar je kunt het nog steeds krijgen en doorgeven."

Momenteel zijn het vooral ongevaccineerde jongeren die covid-19 oplopen. De vuistregel is dat hoe ouder iemand is of hoe zwakker iemands weerstand is, des te groter de kans is dat iemand symptomen ontwikkelt. Dat lijkt ook te gelden voor breakthrough infections.

Hoe goed werken vaccins tegen nieuwe virusvarianten?

Twee prikken voorkomen in verreweg de meeste gevallen dat de gevaccineerde persoon in het ziekenhuis belandt. Dat geldt volgens de beschikbare data ook na infectie met de besmettelijkere deltavariant, die nu dominant is in Nederland. Daar staat tegenover dat vaccins minder goed werken om ziekte te voorkomen bij besmetting met deze variant.

In de onderstaande grafiek zie je een vergelijking tussen hoe werkzaam vaccins zijn tegen de alfavariant (voorheen de Britse) en de deltavariant (voorheen de Indiase). Jaap van Dissel van het RIVM presenteerde deze gegevens in de technische briefing van 22 juni. De gegevens zijn afkomstig uit Britse onderzoeken:

"De vaccins werken dus ook tegen het krijgen van mildere ziekteklachten, maar wel een stuk minder", zegt Tostmann. "Zulke symptomen als koorts, hoofdpijn en keelpijn kunnen nog steeds heftig zijn. Daarom blijven de basisregels zo belangrijk, zoals afstand houden, mondkapjes dragen waar nodig, ventileren, en vooral: je laten testen bij klachten, ook als je gevaccineerd bent."