Drempel weg voor rechtszaken na 'schokkend' rapport over adoptiemisstanden

Blijdschap, dat was de eerste reactie van de geadopteerde Dilani Butink toen ze hoorde dat nieuwe adopties uit het buitenland tijdelijk worden stopgezet. Dat werd besloten in reactie op een vernietigend onderzoeksrapport over de Nederlandse adoptiecultuur en de rol van de overheid. "Ik ben heel erg blij met het rapport van de commissie en de tijdelijke stop. Dit bevestigt gewoon waar we al die tijd voor strijden, dat het niet voor niets is geweest."

Dilani Butink werd in 1992 uit Sri Lanka geadopteerd door Nederlandse ouders. Ze spande een rechtszaak aan naar aanleiding van haar adoptieprocedure, waarin volgens haar advocaat ernstige fouten zijn gemaakt. Vorig jaar oordeelde de rechter dat de zaak was verjaard, waarmee de rechtbank de zaak niet inhoudelijk zou gaan behandelen. Een hoger beroep loopt nog.

Butink denkt dat het gek moet klinken om blij te reageren op zo'n vernietigend rapport, maar ze voelt zich door deze conclusies gekend in haar leed. "Wat er allemaal misging wisten we eigenlijk wel, maar het is fijn dat dat nu bevestigd wordt. En ik vond het een schok om te zien dat het nu nog steeds niet goed gaat."

Ook bij Mirjam en Doriet ging het mis, bij hun adoptie uit Indonesië. Ze bleken later geen zussen te zijn en vertelden daar onlangs over:

Minister Dekker bood zijn excuses aan en maakte in reactie op het rapport bekend dat de Staat niet langer een beroep zal doen op verjaring bij juridische procedures van geadopteerden, waardoor meer gedupeerden met succes naar de rechter kunnen stappen. Wat dat betekent voor haar zaak, weet Butink nog niet.

Haar advocaat, Lisa-Marie Komp, zegt in ieder geval erg blij te zijn dat de Staat dat niet meer doet. Volgens Komp komt het zelden voor dat al bij voorbaat wordt gezegd dat er geen beroep wordt gedaan op verjaring. "Dit toont dus duidelijk aan dat de minister weet dat dat in dit geval zeer onredelijk is."

Wel vindt ze het frustrerend dat er in verschillende procedures tot nu toe wel een beroep is gedaan op verjaring. "Ik denk dat de minister dat inzicht ook zonder dit rapport had kunnen hebben." De procedure van haar cliënt Butink was er tot nu toe vooral op gericht of de zaak nu verjaard was of niet. "Dat hadden we dus kunnen overslaan. Dat had veel tijd, geld en frustratie kunnen schelen."

Het hoger beroep in de zaak van Butink loopt nu, en de advocaat gaat met haar cliënt bekijken wat deze ontwikkeling daarvoor betekent. "Maar ik ga ervan uit dat de zaak nu inhoudelijk behandeld kan worden. Dat we kunnen komen tot die interessante vraag: wat is er bij haar adoptie nu misgegaan en welke verantwoordelijkheid draagt de Staat hiervoor?"

Tweede Kamer: schokkend, indringend rapport

Kamerleden van onder meer CDA, VVD, D66, SP, PvdA en GroenLinks zijn geschokt door de misstanden die het rapport blootlegt. CDA-Kamerlid Van Toorenburg spreekt van een "indringend rapport over buitengewoon kwalijke misstanden". D66-Kamerlid Bergkamp noemt de misstanden "schokkend en heftig". GroenLinks Kamerlid Van den Berge is "geschrokken" en PvdA-Kamerlid Kuijten noemt het bijna "niet te bevatten".

Dat minister Dekker zijn excuses heeft aangeboden, vinden Kamerleden terecht. Kamerleden vinden het vooral schokkend dat "de overheid ervan wist en heeft weggekeken". Hulp voor alle ouders en kinderen is nu van het grootste belang, zegt de Kamer.

De Kamer zal moeten bekijken hoe het nu verder moet. "We moeten bekijken of adopties uit andere landen nog kunnen", aldus CDA-Kamerlid Van Toorenburg. Een besluit daarover is aan een volgend kabinet, aldus Kamerleden.

'Kwetsend'

Sander Vlek, voorzitter van de Landelijke Vereniging van Adoptieouders, zegt zich de komende dagen vooral te gaan richten op het informeren van wensouders. "Volgens Dekker zijn er nu zo'n 400 dossiers die al lopen en die dus nog doorgang kunnen vinden." Daarna richt hij zich op de nieuwe Tweede Kamer, die moet gaan beslissen over de toekomst van het adoptiesysteem. Hij vreest voor schade aan de bestaande infrastructuur omdat de betrokken stichtingen voorlopig hun werk niet kunnen doen.

Vlek wil ook met de commissie-Joustra in gesprek over uitlatingen bij de presentatie van het rapport, die volgens hem kwetsend zijn voor adoptieouders. "Joustra sprak over druk van wensouders. Het klopt dat aspirant-adoptieouders een kinderwens hebben, maar niet via misstanden. Wij willen altijd aan onze kinderen kunnen uitleggen waarom ze bij ons zijn."

Alle informatieavonden voor mensen die adoptie overwegen zijn voorlopig geannuleerd.