Waar kan Donald Trump nog heen na zijn verbanning van Twitter?

Nu Twitter het account van Donald Trump definitief heeft verwijderd, is de president van de VS in één klap 88 miljoen volgers kwijt. De laatste (inmiddels verwijderde) tweets van Trump verschenen op het officiële presidentiële account @POTUS, waar hij een tirade begon tegen de censuur van Twitter én bekendmaakte de oprichting van een eigen platform te overwegen. Maar kan Trump wel zonder Twitter?

Toen Twitter de president na de bestorming van het Capitool vorige week twaalf uur in de ban deed, verscheen er een bericht op 'Twitteralternatief' Gab, een platform dat vooral te boek staat als toevluchtsoord voor mensen met extreemrechtse ideeën. Daarin zegt Gab-oprichter Andrew Torba de president met open armen te ontvangen en alvast een account voor hem te hebben gereserveerd.

In hetzelfde bericht zegt Torba dat zijn platform heel hard groeit, "met 120 procent de afgelopen 24 uur". Na de definitieve verbanning door Twitter heeft Gab het over 10.000 nieuwe gebruikers per uur.

Tim de Winkel promoveert aan de Universiteit Utrecht op onderzoek naar zogeheten fringe platforms of alternatieve platforms (zie kader), zoals Gab. Volgens De Winkel is het niet ongebruikelijk dat de cijfers van dit soort platforms wat worden overdreven. "Ze zien zichzelf als een politieke actor, en daarbij is alles geoorloofd, en dus ook liegen over je cijfers."

Mocht Trump echt overstappen naar een fringe platform als Gab, kan hij dan net zo veel mensen bereiken? Volgens hoogleraar platformsamenleving José van Dijck (UU) niet. "Dat zet weinig zoden aan de dijk. Gab wil Trump wel graag verwelkomen, maar heeft niet het brede bereik van Twitter. Het is vooral een platform voor extreemrechts."

Is een eigen platform met bijbehorende app beginnen dan een goed alternatief? Ook niet, denkt Van Dijck. "Afgelopen weekend werd bekend dat Google en Apple de sociale netwerk-app Parler verwijderd hebben uit hun appstores", begint ze. "Daarnaast heeft Amazon de webhosting opgezegd."

"De grote techbedrijven hebben een heel belangrijke poortwachtersfunctie. Amazon en Google beheren het leeuwendeel van de webdiensten wereldwijd. Als zij hun diensten weigeren, wordt het lastig. En als je een app wilt verspreiden, kun je eigenlijk niet om Apple en Google heen."

Memes

Volgens promovendus De Winkel probeert Gab dit probleem te omzeilen door eigen server- en betaaldiensten te gebruiken. "Tegelijkertijd weten ze dat ze geen echt alternatief voor Twitter zijn. Daarom ontwikkelen ze plugins, waarmee ze bijvoorbeeld comments en memes buiten het eigen platform op het mainstream web kunnen plaatsen en zo meer mensen kunnen bereiken. Daarbij zoeken ze ook de controverse, in de hoop opgepikt te worden in de mainstream media. Ze moeten wel, want anders blijft het een discussieplatform buiten de publieke sfeer."

Toch is de kans groot dat Trump door zijn verbanning van Twitter een stuk minder aandacht op zich zal kunnen vestigen. Van Dijck: "Er is natuurlijk niet eerder een president van de VS met 88 miljoen volgers van Twitter verwijderd. Maar als je deze verbanning vergelijkt met wat er met Alex Jones en zijn Infowars is gebeurd nadat hij verwijderd was van alle belangrijke platforms, dan zie je wel dat Jones echt uit de publieke sfeer is verdwenen."

Aanvechten

Het besluit van Twitter aanvechten is niet mogelijk, aangezien Twitter een commercieel platform is dat zelf regels voor moderatie bepaalt. Net als een krant filtert welke ingezonden brieven geplaatst worden en welke niet, kan Twitter zijn eigen moderatiebeleid maken.

Tegelijkertijd - en daarin onderscheidt Twitter zich van een krant - is het bedrijf niet verantwoordelijk voor wat er door derden wordt gezegd en gedeeld. "De roep van buitenaf om duidelijkere regels neemt wel toe, maar Trump kan via een rechter niet afdwingen dat hij zijn account terugkrijgt", zegt Van Dijck.

De hoogleraar pleit voor strengere regels voor mensen met bijvoorbeeld meer dan 1 miljoen volgers. "Bij die accounts zou voor een tweet geplaatst wordt, eerst moeten worden gekeken of deze wel aan de huisregels voldoet."