Winter en lockdown 'recept voor somberheid', maar er zijn lichtpuntjes

• Erika de Joode

  redacteur Online

Na een paar dagen (of weken) van relatieve rust gaan veel werkende Nederlanders vandaag weer aan de slag. Maar niet iedereen heeft uitgekeken naar deze eerste officiële werkdag van 2021.

Vooral werkende ouders laten van zich horen. Op sociale media zeggen sommigen "huizenhoog" of "enorm" te hebben opgezien tegen vandaag (hoewel er ook ouders zijn die de voordelen van thuisonderwijs inzien).

"Ik zit een beetje met mijn handen in het haar", licht Rowena Kroon toe. Zij en haar man hebben een hoveniersbedrijf in Den Haag. Haar man werkt daarvoor buiten de deur, zij doet de administratie en boekhouding. Met twee jonge kinderen, een dochter van 4 en zoon van 7 jaar, is dat pittig, vindt ze.

Puinhoop

"Mijn dochter zit in groep 1, dat is nog niet echt menens. Maar mijn zoon heeft bij de vorige schoolsluiting een leesachterstand opgelopen. Ik ben bang dat dat nu erger wordt, want juf op school is toch anders dan mama thuis. En ik maak me zorgen om mijn eigen werk, want dat wordt een puinhoop."

De 4-jarige dochter van Rowena heeft een handicap, dus zij heeft extra verzorging nodig. "Ik snap dat thuiswerken nodig is, maar het lijkt wel of mensen met een bijzondere situatie worden vergeten. En ik heb een donkerbruin vermoeden dat de lockdown nog wel langer gaat duren, dus ik zie het somber in."

Ook Eva Teuling, onderwijscoördinator bij de Rijksuniversiteit Groningen, is bang dat de lockdown nog wel even van kracht blijft. Zij en haar partner, beide herstellende van het coronavirus, werken allebei thuis. Ze wisselen elkaar af bij het lesgeven van hun kinderen van 4 en 6,5 jaar. "Anders is het niet te doen".

De school heeft de zaken wel goed voorbereid, zegt Eva. "We hebben een heel schema gekregen, en voor de kerstvakantie hebben we al geoefend met Microsoft Teams. Maar verder gaan we wel een onzekere tijd tegemoet. Ik ben er echt niet zeker van dat alles over twee weken weer kan beginnen."

Onzeker, somber: het zijn woorden die sommige mensen sowieso associëren met de maand januari. Want hoewel een nieuw jaar ook symbool kan staan voor een nieuw begin, hebben enkele honderdduizenden Nederlanders last van een winterdip, die soms zelfs uitgroeit tot winterdepressie.

De lockdownmaatregelen, thuiswerken en thuisonderwijs kunnen die versterken, zegt GZ-psycholoog Najla Edriouch, die op YouTube tips geeft over bijvoorbeeld mentale gezondheid in coronatijd.

"Voor veel mensen is januari altijd een moeilijke maand. In november en december kunnen zij nog uitkijken naar bijvoorbeeld Kerst en Oud en Nieuw, als een soort lichtpuntje in donkere dagen. Dat is nu achter de rug en de winterperiode duurt al even. Tel daar de lockdownmaatregelen bij op: dan heb je een recept voor somberheid."

Natuurlijk medicijn

Dingen die normaal gesproken helpen tegen zo'n winterdip - onder de mensen zijn, activiteiten ondernemen, een vast dagritme aanhouden - zijn nu lastiger. "Wat je wel kunt doen, is bijvoorbeeld iedere dag tussen de middag een wandeling in een groene omgeving maken", adviseert Najla. Dan is er veel daglicht, "het natuurlijke medicijn tegen een winterdip".

Ook voor kinderen is zo'n wandeling goed, zegt ze. "In de natuur wandelen stimuleert de aandacht en concentratie, zaken die voor thuiswerkers en kinderen nu vaak gebrekkig zijn. Daarmee sla je dus twee vliegen in één klap."

En nu de lichtpuntjes van de feestdagen achter ons liggen, is het volgens Najla goed om zelf stippen aan de horizon te zetten. "Probeer dingen te plannen waarnaar je kunt uitkijken, bijvoorbeeld een coronaproof activiteit over een paar weken. En denk positief: we zijn over de helft van de donkere dagen, want de kortste dag van het jaar is achter de rug."

Ook wijst ze op de start van het vaccinatieprogramma. "Waar we eerst niet wisten waarnaar we konden uitkijken, beginnen we nu aan de volgende stap in de aanpak van de pandemie. Hopelijk is het einde in zicht."