Onderwijsraad: investeer in kansengelijkheid en 'corona-proof' toetsen

• Laura Steenbeeke

  redacteur Binnenland

Het Nederlandse onderwijs heeft gerichte investeringen nodig om te voorkomen dat het door de gevolgen van de pandemie van de rails raakt. Dat schrijft de Onderwijsraad in een advies aan de ministers Slob en Van Engelshoven.

Problemen in het onderwijs die al langer spelen worden groter door de coronacrisis. Zo worden de kansenongelijkheid en het lerarentekort nijpender. De Onderwijsraad, het adviesorgaan van het kabinet op het terrein van onderwijs, heeft vijf speerpunten opgesteld.

Vóór de coronacrisis vormden ongelijke kansen in het onderwijs al een probleem, maar die verschillen zijn nu groter geworden. Kinderen uit kwetsbare gezinnen hebben meer last van de coronacrisis. Bijvoorbeeld omdat ouders niet goed kunnen helpen bij hun schoolwerk.

Daarom moet geïnvesteerd worden in het tegengaan van die ongelijkheid, vindt de Onderwijsraad. Voorbeelden hiervan zijn brede brugklassen en het uitstellen van het schooladvies in groep 8. Ook moeten er voldoende goed opgeleide leraren komen voor scholen met veel kwetsbare leerlingen.

Om het lerarentekort aan te pakken wil de Onderwijsraad dat de salariskloof tussen het basis- en voortgezet onderwijs gedicht wordt. Leraren die op scholen werken waar het lerarentekort het grootst is, zouden meer moeten verdienen.

Flexibeler toetsen

Afgelopen jaar vervielen de eindtoets en de centrale eindexamens. De Onderwijsraad vindt juist deze toetsen heel belangrijk. "Zo kunnen leerlingen laten zien wat ze kunnen en komen ze op een passende plek in het vervolgonderwijs terecht", zegt voorzitter Edith Hooge.

De raad wil dat toetsen en examens 'robuuster' worden, zodat er tijdens een crisissituatie alternatieven zijn. Bijvoorbeeld door toetsmomenten te verplaatsen of ze vaker digitaal of mondeling af te nemen.

Een andere optie is om de toetsen meer te spreiden over het hele schooljaar.

"We hebben kunnen leren van de afgelopen periode, dus we vragen de ministers: sta klaar en bereid je voor", zegt Hooge.

Perspectief niet rooskleurig

In het advies wordt ook gesproken over de economische crisis waar Nederland in rolt. Het arbeidsmarktperspectief voor afstudeerders is niet rooskleurig. Dat kan onzekerheid, stress en demotivatie met zich meebrengen, terwijl deze mensen na de crisis juist hard nodig zijn.

De Onderwijsraad wil dat er daarom extra geld komt om stageplekken en leerwerkplekken te garanderen, ook als een bedrijf daar misschien minder op zit te wachten. Bovendien moet in de opleidingen aandacht besteed worden aan taalachterstanden, zodat afgestudeerden sneller aan een baan kunnen komen.

Geld is ook nodig voor hogescholen en universiteiten. Vooral opleidingen met veel internationale studenten krijgen forse financiële tegenvallers voor de kiezen. Extra investeringen moeten voorkomen dat opleidingen en soms zelfs hele instellingen de komende jaren gaan omvallen.