Sportjuristen: 'Clubs worden benadeeld, maar rechtsgang is vrij kansloos'

De afwikkeling van de competitie in de ere- en eerste divisie is bij enkele clubs als een mokerslag aangekomen. De getroffen clubs FC Utrecht, SC Cambuur en De Graafschap zijn woedend: ze voelen zich sportief en financieel benadeeld. Een gang naar de rechter lijkt onvermijdelijk, maar wordt door diverse sportjuristen als vrij kansloos bestempeld.

"Een rechter in Nederland weegt doorgaans het sportieve aspect niet veel mee, maar oordeelt vooral over de procedure", spreekt bijzonder hoogleraar sport en recht Marjan Olfers uit haar brede ervaring met sportgeschillen.

Geen promotie en degradatie

De KNVB besloot vrijdag de competities in het betaald voetbal als beëindigd te beschouwen en geen promotie en degradatie toe te passen in de ere- en eerste divisie. De fiere koploper Cambuur in de eerste divisie en nummer twee De Graafschap kregen te horen dat ze volgend seizoen ook op het tweede niveau moeten acteren. De staartploegen van de eredivisie, RKC Waalwijk en ADO Den Haag, ontsnappen en blijven op het hoogste niveau actief.

Daarnaast krijgt Willem II als nummer vijf van de eredivisie een Europees ticket, waardoor FC Utrecht (zesde met even veel verliespunten als de Tilburgers en ook nog bekerfinalist) overal naast grijpt.

De besluiten hebben iets onrechtvaardigs, beamen Olfers en sportadvocaten Cor Hellingman en Jan Kabalt. Maar onrechtvaardig wil nog niet zeggen dat ze in de rechtbank gelijk zullen krijgen.

"Nee", zegt Olfers. "Die kans is heel klein, want doorgaans wordt het sportieve aspect niet heel zwaar meegewogen. Een rechter kijkt naar de procedure en of er in alle redelijkheid een besluit is genomen." Kabalt: "De rechter gaat niet op de stoel van de KNVB zitten, of er moet een apert verkeerd besluit zijn genomen."

Procedure

De procedure die de KNVB volgde, roept volgens de hoogleraar en advocaten wel vragen op. De KNVB stuurde clubs vrijdagmorgen een brief met twee scenario's waaruit gekozen kon worden. Een derde optie werd al door de KNVB in de brief getorpedeerd. De clubs moesten voor half vijf aangeven welke voorkeur ze hadden.

De stemming onder de 34 clubs leverde zestien stemmen voor het toepassen van promotie en degradatie op, negen tegenstemmers en negen onthoudingen. De KNVB ging met het uiteindelijk besluit voorbij aan de zestien voorstemmers. Volgens algemeen directeur Eric Gudde van de voetbalbond was er geen duidelijke keuze van de clubs en was de solidariteit ver te zoeken.

Autonoom

"Dat snap ik niet", zegt Hellingman. "Het bestuur hoefde helemaal geen stemming te houden, dat kan autonoom een beslissing nemen. De stemming was ook niet bindend. Waarom dan stemmen? Het bestuur zocht naar draagvlak, dat er dus niet was. FC Utrecht en Cambuur hebben wel een pleitbare zaak, maar de rechter zal waarschijnlijk zeggen: u heeft een punt, maar ten koste van wie moet dat gaan? Tsja, zeg het maar."

Olfers ziet ook onrechtvaardigheid in het besluit. "De KNVB zal een goed gemotiveerd betoog moeten houden waarom deze keuze is gemaakt. Als ik Utrecht of Cambuur was, zou ik ook ontzettend boos zijn. Maar het recht kijkt doorgaans niet naar de inhoud, maar of het een ontzettend onredelijk besluit is."

De redenering van KNVB-directeur Gudde dat de clubs geen duidelijke keuze hebben gemaakt, gaat volgens Olfers niet op. "De clubs die geen stem hebben uitgebracht, hebben zich aan de stemming onttrokken. De uitkomst is dan zestien voor promotie/degradatie en negen tegen. Die uitslag lijkt me vrij duidelijk. Dan heeft Gudde wel wat uit te leggen. Het proces roept vraagtekens op, maar het bestuur betaald voetbal heeft wel de bevoegdheid dit besluit te nemen."

Steekspel

De vraag is straks vooral of er een enorm onredelijk besluit is genomen. "Artikel 8 van het Burgerlijk Wetboek zegt: is het besluit zo onredelijk dat het niet in stand kan worden gehouden? De KNVB mag dit besluiten, maar ik zou niet graag op de stoel van de rechter zitten in deze zaak", zegt Olfers vooruitkijkend op het onvermijdelijke juridische steekspel dat gaat ontstaan.

"Dit voelt niet goed, maar ik denk dat het niet genoeg is om een rechter overstag te doen gaan."