'Bijna-monopolie van farmaceut Roche leidt tot tekort aan coronatests'
Nederlandse ziekenhuislaboratoria komen vanwege hun afhankelijkheid van de Zwitserse farmaceut Roche in de problemen met coronatests. Dat blijkt uit gesprekken van onderzoeksplatform Follow the Money met onder meer het RIVM en laboratoria.
Roche levert machines waarmee labs coronatests kunnen uitvoeren. Het bedrijf heeft zo'n 80 procent van de Nederlandse markt in handen, dus veel ziekenhuizen hebben de testapparaten van Roche staan. Om die te gebruiken, hebben ze ook andere spullen van Roche nodig, zoals pipetjes, plastic platen en vloeistoffen.
Maar doordat de wereldwijde vraag naar testmateriaal enorm is gestegen door de coronacrisis, kan Roche - dat ook in de rest van de wereld marktleider is - de benodigde testmaterialen niet allemaal leveren.
Geheim recept
Een van die materialen zouden laboratoria goed zelf kunnen maken, schrijft Follow the Money. Het gaat om de 'lysisbuffer', een speciale vloeistof die cellen kan openbreken zodat genetisch materiaal vrijkomt. Het precieze recept is alleen bij Roche bekend, maar tot nu toe heeft de fabrikant dat niet aan laboratoria prijsgegeven. Op de vraag van Follow the Money of Roche daartoe bereid is vanwege de coronacrisis, kwam geen antwoord.
De farmaceut wijst er in een reactie wel op dat er algemene recepten voor lysisbuffers zijn. Maar volgens Follow the Money kunnen laboratoria daar niet zomaar op overstappen omdat die in de machine waarschijnlijk niet precies hetzelfde werken als die van Roche. Bovendien zouden de labs de zelfgemaakte vloeistoffen eerst uitgebreid moeten testen.
Nood breekt wet
Microbioloog Ann Vossen sprak vorige week in de Volkskrant de hoop uit dat Roche de receptuur toch vrijgeeft. "Dat zullen ze niet leuk vinden, maar nood breekt wet. We moeten allemaal wat inschikken."
Overigens zijn de problemen met de testcapaciteit niet overal in Nederland even groot. In het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) kan bijvoorbeeld nog wel op grotere schaal worden getest. Dat ziekenhuis heeft van verschillende fabrikanten testapparaten in huis.
"Wij hebben het geluk dat onze leveranciers nog wel voorraad hebben", zei UMCG-arts-microbioloog Corette van Leer maandag tegen Nieuwsuur. "Ik denk dat andere ziekenhuizen ook langer hadden kunnen doorgaan met testen als ze hadden gespreid over leveranciers."
Nieuwe tests
Vandaag heeft het kabinet een 'corona-gezant' aangesteld die zich gaat richten op coronatests en de beschikbaarheid daarvan. Feike Sijbesma, oud-ceo van biochemieconcern DSM, gaat deze taak op zich nemen.
Medische technologiebedrijven werken momenteel hard aan (nieuwe) coronatests. Twee weken geleden kwam er nog een nieuwe test van Roche op de markt. Die kan geautomatiseerd en in grote hoeveelheden tegelijk worden gedaan, tot maximaal 4000 tests per 24 uur.
Maar ook hiervoor moeten wel voldoende testmaterialen worden geproduceerd. "We hebben de productie tot het maximale opgeschroefd en kunnen nu 8,5 miljoen coronatests per maand produceren", zei een woordvoerder van Roche destijds. Wat de totale wereldwijde vraag naar coronatests is, is onduidelijk.
