Corona in ziekenhuizen 'erge pech', geen verplicht pakket maatregelen

In zeker vijf Nederlandse ziekenhuizen zijn medewerkers besmet geraakt met het nieuwe coronavirus. Als gevolg van infecties waren een ziekenhuis en sommige afdelingen bij andere klinieken tijdelijk dicht. Maar het is geen oplossing om een landelijk pakket maatregelen verplicht te stellen voor ziekenhuizen, reageren het RIVM en minister Bruins.

"Wat je het beste kunt doen als ziekenhuis hangt heel erg af van de details van wat er gaande is", zegt Harald Wychel van het RIVM. Er is volgens het instituut geen one-size-fits-all-oplossing.

De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen heeft samen met het RIVM wel een richtlijn voor zorgpersoneel opgesteld vanwege vragen van medewerkers over het virus. Die is bedoeld voor verpleegkundigen die contact hebben gehad met coronapatiënten en voor zorgpersoneel dat in risicogebied is geweest, zoals Noord-Italië.

Er geldt dus een verscherpt advies voor verpleegkundigen, artsen en andere ziekenhuismedewerkers, maar dat is niet bindend. Daardoor test bijvoorbeeld het ene ziekenhuis sneller op corona dat het andere. Sommige ziekenhuizen pleiten voor het invoeren van verplichte testen.

"Nee, ziekenhuizen weten bij wie ze kunnen en zouden moeten testen", zegt de RIVM-woordvoerder. "We hebben nu een aantal keer gezien dat er in het ziekenhuis coronapatiënten werden ontdekt, die daar al enige tijd lagen. Dat is wat mij betreft heel erge pech, want dat heeft grote consequenties voor het ziekenhuis."

In het Beatrixziekenhuis in Gorinchem was er sinds afgelopen zondag tot vandaag een opnamestop. Dat was uit voorzorg nadat een patiënt op de intensive care positief was getest op Covid-19. De vrouw lag een week op de IC zonder dat artsen wisten dat ze het virus had. Vandaag bleek dat het ziekenhuispersoneel niet besmet is geraakt.

"Dit had in elk ziekenhuis kunnen gebeuren", zegt Robert Chabot, hoofd medische staf in het Gorinchemse ziekenhuis.

In deze video geeft de woordvoerder antwoord op de vraag hoe dit heeft kunnen gebeuren:

Er waren volgens de betrokken artsen duidelijke aanwijzingen dat symptomen van de patiënt een andere oorzaak hadden. Ook waren er op het moment van opname nog geen besmettingen in Nederland. Het ziekenhuis blijft daarom achter het besluit staan gezien de kennis van toen. Maar het beleid is inmiddels wel aangepast: alle patiënten met luchtweginfecties worden voortaan getest.

De afgelopen dagen zijn in Rotterdam, Eindhoven, Den Bosch en Breda ziekenhuismedewerkers positief getest op het nieuwe coronavirus. Op sociale media vragen sommigen zich af of ziekenhuizen tekort zijn geschoten.

"Nee, dat is te kort door de bocht", zegt Bert Niesters, hoogleraar Medische Biologie en viroloog aan de Rijksuniversiteit Groningen. De medische wereld in ons land heeft zich volgens hem goed voorbereid op de komst van het virus.

'Twee keer over nadenken'

Hij vindt het wel bedenkelijk dat enkele medewerkers van ziekenhuizen op vakantie zijn geweest in Noord-Italië en daarna door hebben gewerkt, terwijl ze symptomen vertoonden en uiteindelijk ook het virus bleken te dragen. "Dat is jammer, als ik terug zou komen uit zo'n gebied zou ik daar wel twee keer over nadenken."

Aangezien er maar een beperkte hoeveelheid testkits zijn, is het volgens Niesters onmogelijk om "iedereen die kucht" te laten testen. Het is eveneens onhaalbaar om iedereen in een ziekenhuis met mondkapjes op en andere beschermende kleding aan te laten werken. "Als iedereen continu een mondkapje gebruikt, dan zijn er geen meer beschikbaar als ze echt nodig zijn", zegt Niesters. Bewaar deze middelen alleen voor de verpleegkundigen die in direct contact staan met patiënten, is zijn boodschap.

Het aantal Covid-19-besmettingen is in 24 uur tijd verdubbeld. Als de komende periode meer ziekenhuizen tijdelijk hun deuren sluiten, kan dat vanzelfsprekend grote impact hebben op de zorgvoorziening in Nederland. Maar het is volgens deskundigen koffiedik kijken of dat ook het geval zal zijn en hoe groot de impact kan zijn.

Om dit scenario te voorkomen vindt minister Bruins voor Medische Zorg het belangrijk dat ziekenhuizen zelf kunnen afwegen welke maatregelen er precies nodig zijn. "Het is steeds zoeken en vinden van passende maatregelen."