'Ontsnapte en doodgeschoten tbs'er is Dennie M.'
De tbs-patiënt die gisteren door de politie werd doodgeschoten, nadat hij uit de Kijvelanden-kliniek ontsnapte, is Dennie M., melden omroep Rijnmond en De Telegraaf. M. zou ook degene zijn die vorig jaar stiekem video's opnam in de Limburgse tbs-kliniek De Rooyse Wissel. Die filmpjes plaatste hij op YouTube.
Gisteren ontsnapten twee tbs-patiënten uit kliniek De Kijvelanden in het Zuid-Hollandse Poortugaal. De twee bedreigden een behandelaar van de kliniek met een vuurwapen en een mes en wisten daardoor weg te komen.
Buiten stapten ze in een taxi, die uiteindelijk - na een achtervolging over de A15 - bij het Gelderse Kesteren werd gestopt door de politie. De mannen vluchtten naar een nabijgelegen bedrijventerrein, waar een vuurgevecht met de politie ontstond, dat aan een van de tbs'ers - vermoedelijk dus de 37-jarige Dennie M. - het leven kostte. De andere tbs'er, een 52-jarige Rotterdammer, is aangehouden en zit voorlopig nog vast.
Messenkast
De twee ontsnapte patiënten waren in het bezit van een vuurwapen en een mes. Bronnen zeggen tegen de NOS dat in de Kijvelanden-kliniek enkele weken geleden een mes is kwijtgeraakt, dat ondanks een intensieve zoekactie nooit is teruggevonden. Woordvoerder Cees Siermann van De Kijvelanden kan daar in het belang van het onderzoek niet op reageren, zegt hij. Ook het Openbaar Ministerie in Rotterdam wil niet ingaan op de zaak.
De meeste afdelingen van de tbs-kliniek hebben een kast met scherpe voorwerpen, zoals messen, scharen en schillers. Op de achterkant van die kasten is de omtrek van de voorwerpen getekend, zodat in een oogopslag te zien is welke ontbreken. Patiënten kunnen een mes lenen als ze bijvoorbeeld gaan koken. In sommige gevallen gebeurt dat onder begeleiding, maar soms wordt ingeschat dat het ook zonder begeleiding kan, zegt Siermann.
Twee jaar geleden meldde de Inspectie Justitie en Veiligheid dat een intern onderzoek naar het gebruik van de scherpe voorwerpen bij De Kijvelanden een aantal gebreken aantoonde. Zo was er een afdeling die geen kast had, maar een bak waar alle voorwerpen in lagen, zonder dat die bijvoorbeeld genummerd waren. Volgens woordvoerder Siermann zijn op dit vlak inmiddels verbeteringen doorgevoerd naar aanleiding van het inspectierapport.
Geluidsopnames
En de taxi? Volgens Rijnmond hebben de twee tbs'ers die zelf gebeld, vanuit de kliniek, ondanks dat tbs-patiënten geen mobiele telefoon mogen hebben. De omroep baseert zich op geluidsopnames van de taxicentrale. De twee patiënten zouden zich in het telefoongesprek hebben voorgedaan als een derde persoon, "Niels", die na een bezoek aan een "kameraad" in de instelling met de taxi terug wilde.
Het Openbaar Ministerie in Rotterdam en de Kijvelanden-kliniek kunnen dit niet bevestigen, omdat de manier waarop de twee patiënten een taxi hebben geregeld onderdeel is van het onderzoek.
Personeelstekort
Het is voor De Kijvelanden niet het eerste incident met dodelijke afloop. In februari 2017 werd een medewerker van de kliniek door een patiënt neergestoken met een schaar. De 25-jarige behandelaar overleed later aan zijn verwondingen. Hij was nog maar enkele weken in dienst van de kliniek.
De Inspectie Justitie en Veiligheid concludeerde na dat incident dat de dood van de medewerker te wijten was aan personeelstekort en een te hoge werkdruk. Dat de tbs-patiënt een schaar had, was volgens de inspectie "niet verwonderlijk", onder andere omdat hij al ver in zijn behandeling zat en was ingeschat dat hij met bepaalde vrijheden kon omgaan, "zoals het hanteren van scherpe voorwerpen".
Na het inspectierapport heeft De Kijvelanden maatregelen genomen om het risico op dit soort incidenten te verkleinen. Zo worden nieuwe medewerkers beter ingewerkt en leert het personeel beter om te gaan met moeilijke patiënten.
'Onbegrijpelijk'
Of er inmiddels vaker wordt gecontroleerd op wapens kan woordvoerder Cees Siermann niet zeggen, maar volgens hem is er wel meer aandacht voor. "Dat de twee patiënten gisteren een vuurwapen hadden, is ook voor ons iets onbegrijpelijks. Daar moet echt onderzoek naar worden gedaan."
Dat onderzoek wordt uitgevoerd door de politie, het Openbaar Ministerie (OM) en de Rijksrecherche. Er is een Team Grootschalige Opsporing op de zaak gezet. "Het is belangrijk dat het incident zorgvuldig wordt onderzocht en dit vergt tijd", zegt het OM.
Ondertussen wordt er volgens Siermann heel hard aan gewerkt om te voorkomen dat tbs-patiënten wapens of drugs in handen krijgen. "Maar dat risico is helaas niet helemaal uit te sluiten. Dat is een utopie."
