Vliegen naar klimaattop is 'helaas nog heel gebruikelijk'

• Tomas Riemens

  redacteur Online

Duizenden politici, wetenschappers, beleidsmakers en milieuactivisten zijn naar de Poolse stad Katowice gereisd voor de VN-klimaattop, die vandaag officieel is begonnen. De organisatie rekent op zo'n 20.000 bezoekers uit 190 landen.

Onder academici en activisten klinkt kritiek op het feit dat veel deelnemers met het vliegtuig komen en zo honderden kilo's aan CO2 uitstoten. Zo'n 38 privévliegtuigen en veel extra chartervluchten landen deze dagen op het vliegveld van Katowice.

"Klimaatwetenschappers vliegen waanzinnig veel", zegt milieuhistoricus Wybren Verstegen van de Vrije Universiteit van Amsterdam. Hij is een van de ruim 120 wetenschappers en burgers die zijn aangesloten bij No Fly Climate Sci, een initiatief voor het verminderen van vliegreizen door academici.

Vliegen om te praten over uitstoot

Dat de luchtvaart een schadelijk effect op het milieu heeft, staat vast. Op de klimaattop wordt onder meer besproken hoe de uitstoot van vliegtuigen kan worden verminderd.

Ook deelnemers van de VN-klimaattop vinden dat kritisch gekeken moet worden naar het enorme aantal mensen dat voor de VN-top naar Katowice reist en de manier waarop ze dat doen. Het is een discussie die ook bij eerdere conferenties speelde.

De bezoekers die met het vliegtuig naar Polen gaan, voeren aan dat een treinreis duur en tijdrovend is. Ook delegaties van de Nederlandse overheid gaan omwille van de tijd met het vliegtuig, vertelt een woordvoerder van het ministerie van Infrastructuur. Onder anderen premier Rutte, minister Wiebes van Klimaat en staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur zijn naar Polen gevlogen.

Bij de top in Parijs in 2015 werd de reis nog afgelegd in een zogenoemde 'klimaattrein', maar voor Katowice was dit geen optie. "Polen is ook niet een van de bestemmingen waarop we een omslag van vliegen naar trein proberen te bewerkstelligen", stelt de woordvoerder van het ministerie.

Vanwege het gebrek aan een snelle treinverbinding met Midden- en Oost-Europa duurt de reis naar Katowice per spoor zo'n zestien uur, vertelt Peer de Rijk van milieuorganisatie WISE Nederland. Hij gaat wel met de trein, vanuit "een sterke persoonlijke overtuiging".

Bij WISE is bovendien afgesproken dat altijd de trein wordt gepakt als de reis minder dan 24 uur duurt. "Maar onder andere milieuorganisaties is het helaas nog heel gebruikelijk om met het vliegtuig te gaan", zegt De Rijk. Hij neemt het vele overstappen op de koop toe.

Milieuhistoricus Verstegen zou willen dat meer mensen dat deden. Hij vindt dat organisaties en universiteiten minder vertegenwoordigers naar conferenties moeten sturen. Ook omdat wetenschappelijk is bewezen dat het helpt als voortrekkers in bepaalde kwesties het goede voorbeeld geven.

"Academici zien zo'n trip toch vaak als snoepreisje", zegt Verstegen. Er zijn ook wetenschappers die vinden dat het anders moet. Een petitie voor het terugdringen van vliegreizen is inmiddels ruim 1500 keer ondertekend.

Er kan veel onnodige reistijd worden bespaard door een deel van de communicatie via bijvoorbeeld Skype te laten verlopen, zegt Verstegen. Er zijn al conferenties die hiermee experimenteren. Een conferentie over klimaatverandering die werd georganiseerd vanuit de Verenigde Staten, zegt dat het de ecologische voetafdruk van zijn bezoekers met 99 procent heeft teruggedrongen door zoveel mogelijk te streamen.

Politici, wetenschappers en activisten die naar de VN-klimaattop gaan, leggen uit dat ze daar in persoon willen zijn om conferenties bij te wonen en mee te doen aan belangrijke onderhandelingen. Peer de Rijk van WISE Nederland bereidt zich daar op voor tijdens zijn treinreis naar Katowice. "Dat is het grote voordeel", zegt hij. "In de trein kun je heerlijk werken."