Het verhaal van de man die de dna-match ontdekte in zaak-Nicky Verstappen

Met een glimlach verscheen Arnoud Kal, dna-deskundige bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), vandaag op zijn werk. Het was namelijk Kal die samen met een collega het dna-onderzoek coördineerde in de zaak-Nicky Verstappen.

Gisteren werd, 20 jaar na de dood van de 11-jarige jongen, bekend dat er een dna-match is gevonden tussen materiaal op de kleding van Nicky en de 55-jarige Jos Brech. Pas toen Brech in april als vermist werd opgegeven kon zijn dna worden verkregen via zijn spullen. Naar de man wordt op dit moment gezocht.

Kal keek lang uit naar de dag van gisteren, vertelt hij aan de NOS. "Eindelijk konden we de belangrijke doorbraak in de zaak delen met collega's, maar vooral ook met heel Nederland."

Bekijk hieronder in de tijdlijn hoe dna op de kleding van Nicky na 20 twintig jaar leidde tot een match:

Het dna-onderzoek in de zaak-Nicky Verstappen is volgens justitie het grootste verwantschapsonderzoek ooit. Het begon in februari van dit jaar en er werden 21.500 mannen opgeroepen. 14.049 mannen gaven vrijwillig dna af. Die duizenden dna-stalen betekenden voor het NFI een monsterklus.

"We moesten nieuwe technieken in huis halen, waaronder robots", vertelt Kal. "Daar heb je dan weer mensen voor nodig die verstand hebben van robots, maar ook mensen die verstand hebben van automatisering. Verder werkten er analisten aan de dna-profielen en dan heb je nog de mensen die software maken waarmee we de profielen met elkaar kunnen vergelijken. Al die mensen heb je nodig om een project zoals dit te laten slagen."

Het vinden van de match is niet zo romantisch als bij het tv-programma CSI, waarbij een dna-match vaak al wordt gevonden na het indrukken van paar knoppen. Het is vooral een langdurig karwei, vertelt Kal. "Je gaat dna-profielen vergelijken en op een gegeven moment zie je dat je een match hebt. In dit geval, in de zaak-Verstappen, was dat een heel bijzonder moment, want we hadden al heel veel profielen langs zien komen die allemaal niet die match gaven."

Toen de match er twee maanden geleden eenmaal was, brak er voor Kal en zijn collega's een lastige periode aan, want hoewel ze het wel van de daken wilden schreeuwen, mocht bijna niemand het weten. "Je kunt niet even de gang oprennen om te zeggen dat we een match hebben. Zelfs voor je eigen collega's moet je het geheim houden in zo'n grote zaak als deze. Die geheimhouding was belangrijk, omdat we met dit profiel wisten dat het ging om een vermist iemand. Je weet dan ook dat de politie eerst op zoek moet gaan naar die persoon en dat er allerlei risico's op de loer liggen als het uitlekt."

Naast Kal wisten drie anderen van de match, maar veel meer collega's werkten mee aan het onderzoek. Die mochten nog niet weten van de match. "Dit was een onderzoek waarvan iedereen hier wist dat het speelde. Je moet dan toch soms de halve waarheid vertellen tegen je collega's."

Gisteren kwam de informatie dan eindelijk naar buiten. Op een persconferentie maakten de politie en het Openbaar Ministerie de dna-match bekend en vroegen ze om tips over de verblijfplaats van Jos Brech.

Hoewel Kal nu niet meer hoeft te zwijgen, betekent het niet dat er bij het NFI een champagnefles werd ontkurkt. "Ik denk dat iedereen hier wel op zijn eigen manier geniet van het mooie resultaat. Tegelijkertijd heeft ook iedereen de zeer emotionele persconferentie gezien, wat ook de reden is om wat ingetogen te reageren. Je weet dat dit voor de familie nog niet klaar is. Er zijn nog steeds geen antwoorden op hun vragen."

Voor Kal en zijn collega's zorgt het resultaat wel voor extra motivatie om ook andere nog onopgeloste zaken aan te pakken. Daarvan zijn er nog 1500. Daar zitten ook zaken bij waarbij er geen sporen zijn die het NFI kan onderzoeken. Maar voor de zaken mét sporen is Kal duidelijk: "Die zouden we dolgraag willen onderzoeken."

De zoektocht naar de dader in de zaak-Nicky Verstappen duurt al 20 jaar. Een overzicht: