'Jos Brech zal toch een keer dat bos uit moeten komen?'

• Marlou van den Broek en Petra Steenhoff

Hoe vind je iemand die niet gevonden wil worden? Met andere woorden: waar houdt Jos Brech, de 55-jarige verdachte in het onderzoek naar de dood van Nicky Verstappen, zich schuil?

Met man en macht wordt naar hem gezocht, hij staat op de internationale opsporingslijst en sinds gisteren is ook het publiek ingeschakeld bij de zoektocht. Binnen een etmaal zijn ruim 200 tips binnengekomen. Mensen zeggen dat ze hem hebben gezien "in allerlei landen".

"Tijd is op dit moment de belangrijkste factor", zegt opsporingsexpert Marcel van de Ven. "Die man is getraind in het wegblijven. Hij weet donders goed waar hij mee bezig is, maar hoe lang houdt hij dat vol? Ik weet niet hoeveel voedsel hij heeft en hoe hij zich staande kan houden als het weer omslaat. Dat wordt toch een aardige beproeving."

Nieuwe schuilplek

Verdachte Jos Brech vertrok in oktober vorig jaar naar de Franse Vogezen. Hij is een ervaren bushcrafter en kan volgens deskundigen lange tijd overleven in de natuur. Mark Burg, wildernisgids en bushcraftexpert, denkt dat Brech overal kan zitten. "Feit is wel dat naar welk natuurgebied je ook gaat, je altijd iemand tegenkomt."

Ook kun je niet oneindig lang op één plek blijven, op een gegeven moment raakt het voedsel daar op en moet je op zoek naar een andere plek, legt Burg uit. "Maar als je een nieuwe schuilplek moet zoeken, is de kans groot dat je bijvoorbeeld een pad moet kruisen en daar door andere mensen wordt gezien."

In de bergen is de kans om geen mensen tegen te komen volgens Burg groter. "Maar als Brech de hoogte in gaat, heeft hij minder plantaardig voedsel. Hij moet wel heel erg veel kennis hebben van voedsel in de natuur wil hij op die manier overleven."

Ook zal hij sporen achterlaten, volgens Burg. "Je moet blijven bewegen om voedsel te vinden, maar je laat altijd voetafdrukken achter of hout waar je een vuurtje mee hebt gestookt."

"En als hij nog in Frankrijk is, is de kans groot dat jagers hem vinden. Het jachtseizoen is namelijk begonnen", voegt bushcraftexpert Siegurd van Leusen daaraan toe.

Opsporingsexpert Marcel van de Ven denkt dat Brech waarschijnlijk een man is met veel discipline. "Dat is een grote factor om het vol te blijven houden." Maar er komt een moment dat hij de mist in gaat, denkt Van de Ven. "Hij zal een keer dat bos uit moeten. Misschien heeft hij een keer een arts nodig, of moet hij bijvoorbeeld door slecht weer uitwijken. De politie moet dan scherp blijven, en ieder foutje dat hij maakt afstraffen."

Ook oud-rechercheur Dick Steffens denkt er zo over. "Er komt een moment dat je het bos uit moet of andere mensen tegenkomt. Zo zag ik hem in filmpjes koken met een gastankje. Op een bepaald moment is dan toch je brandstof op en moet je die aanvullen en dat betekent dat je het bos uit moet."

Ook valt het Steffens op dat Brech er in de filmpjes "zo gesoigneerd uitziet". "Netjes gewassen en geschoren. Hij is kennelijk op zijn hygiëne gesteld", concludeert hij. Ook dat kan er volgens hem toe leiden dat hij af en toe naar een winkel moet, om bijvoorbeeld nieuwe scheercrème of shampoo te kopen.

"Daar zou ik beginnen. Onderzoek doen bij al die kleine winkeltjes en kruideniertjes in de Vogezen in de buurt van het gebied waar hij verdween. Is hij daar geweest? En als dat zo is, wat heeft hij dan gekocht en wanneer was hij daar?"

Of hij zich ook nu nog in winkels zal laten zien, is maar zeer de vraag. "Als hij maar enigszins op de hoogte is van de zoekacties dan weet hij dat hij zich niet meer in dat soort dorpjes kan vertonen."

Binnen Europa kan Brech vrij reizen door het Verdrag van Schengen, maar internationaal staat hij gesignaleerd. Dat betekent dat hij een grote kans heeft tegen de lamp te lopen wanneer hij een paspoort gebruikt of ergens staande wordt gehouden. Toch kan Brech buiten Nederland nog redelijk anoniem reizen, want in het buitenland is de zaak niet zo groot als hier.

"Ik kan me niet voorstellen dat hij zoveel cash bij zich heeft dat hij jaren weg kan blijven. Als hij niet meer in de bossen kan overleven zal hij toch een keer geld moeten halen om iets te kopen. Dat kan niet anders", zegt Van de Ven. "Dat wordt waargenomen bij de politie, en dan zijn ze weer een stap dichterbij."

Andere rekening?

Steffens, die een eigen internationaal recherchebureau heeft dat gespecialiseerd is in financieel onderzoek, houdt ook rekening met de mogelijkheid dat hij ergens anders in Europa nog een bankrekening heeft. "Hij had vaak klanten voor zijn bushcrafttrips en die moeten hem op de een of andere manier betaald hebben. Ik zou zeker eens met mensen gaan praten die met hem een tocht hebben gemaakt."

Een andere mogelijkheid is dat hij met valse papieren ergens een bankrekening heeft geopend. "Maar dat lijkt me niet logisch, want ik denk niet dat hij een fraudeur is. Hij is een natuurfreak en hij zal ook niet altijd een computer bij de hand hebben", zegt Steffens.

Zelf denkt hij, net als het onderzoeksteam in de zaak rond Nicky Verstappen, dat Brech nog in Europa is. "Ik denk niet dat hij het risico heeft genomen om via een luchthaven naar een ver land te trekken. Dan moet je toch je paspoort laten zien en als je langer dan drie maanden buiten Europa blijft, krijg je te maken met de immigratiedienst. Hij kan natuurlijk wel een trein hebben gepakt naar een ander deel van Europa en daar in een bos zitten." Over de afloop is hij positief: "Ik geloof absoluut dat hij gepakt gaat worden."

Toch is er ook een andere afloop mogelijk, denkt bushcraftexpert Mark Burg: "Hij kan natuurlijk ook zijn geheim in zijn graf hebben meegenomen. Bushcraften kan gevaarlijk zijn. Je kunt je voet verzwikken, je been breken of aangevallen worden door een wild dier. Het is echt niet zo gemakkelijk als het lijkt, het is echt afzien."