Zoveel meer teer en nicotine zit er in je sigaret dan eerder bekend was

• Anna Mees

  redacteur Online

In sigaretten zitten veel grotere hoeveelheden schadelijke en verslavende stoffen dan eerder gedacht, blijkt uit onderzoek van het RIVM. Maar waar moeten rokers op letten en in welke peuken zit meer teer, nicotine en koolmonoxide dan toegestaan?

De rook van één sigaret mag in de EU maximaal 10 milligram teer, 1 milligram nicotine en 10 milligram koolmonoxide bevatten. Gaven bijna alle producenten - na meting met de ISO-methode - op dat ze daaronder zaten, bij de nieuwe Canadian Intense-meting overschrijden ze het op één na allemaal fors.

Gemiddeld zit er in de honderd geteste sigarettenmerken drie keer zoveel van de schadelijke stoffen als uit de huidige methode blijkt. Het grootste verschil zit in Marlboro Prime: in plaats van de eerder gemeten 1 milligram teer, 0,1 milligram nicotine en 2 milligram koolmonoxide, zit er respectievelijk 26,1 milligram, 1,7 milligram en 40 milligram in. De volledige tabel staat op de website van het RIVM.

Bekijk hieronder hoeveel meer teer, nicotine en CO (koolmonoxide) er in de zes meest verkochte soorten sigaretten blijkt te zitten.

Volgens staatssecretaris van Volksgezondheid Blokhuis deugt het huidige meetsysteem niet. Hij wil dat de Canadian Intense-meting in de EU wordt ingevoerd en probeert zijn Europese collega's daarvan te overtuigen. Blokhuis is "gematigd optimistisch" dat Canadian Intense de nieuwe verplichte testmethode zal worden. Hij heeft met de Eurocommissaris voor Gezondheid gesproken en met zo'n acht ministers of staatssecretarissen uit andere lidstaten. "Geen enkele collega zegt: 'waar heb je het over?'. Iedereen vindt dat Nederland gewoon een punt heeft", zegt Blokhuis in het NOS Radio 1 Journaal. Of de normen dan ook zouden moeten worden aangepast, is volgens zijn woordvoerder "onderdeel van de discussie".

Inches en centimeters

De tabaksproducenten vinden dat het RIVM met het onderzoek "de plank volledig misslaat". Dat zegt Jan Hein Sträter, voorzitter van brancheorganisatie VSK. Volgens hem is het te vergelijken met een meting doen in inches en vervolgens verbaasd zijn dat dat een andere uitkomst geeft dan een meting in centimeters. Volgens de producenten is überhaupt geen gestandaardiseerde testmethode geschikt om te kijken hoeveel van de stoffen rokers binnenkrijgen, omdat dit zou afhangen van de manier waarop ze roken.

Gaatjes dichthouden

"Een hartstikke leuk bedacht frame", reageert RIVM-onderzoeker Reinskje Talhout. "Centimeters en inches kun je gemakkelijk omrekenen, daar zit een bepaalde constante factor in." Volgens het RIVM zijn dit echt twee verschillende methoden en kan met Canadian Intense veel beter benaderd worden wat een roker binnenkrijgt. Het lijkt meer op hoe rokers trekjes nemen en hoe ze de gaatjes dichthouden met hun vingers en lippen. "Dat is heel handig om te weten om het risico in te kunnen schatten."

Dunne sigaret, meer roken

En die ene sigarettensoort die nog binnen de norm valt? Dat is Karelia I, met 9,6 milligram teer, 0,9 milligram nicotine en 9,3 milligram koolmonoxide. Maar helaas, zegt Talhout: "Dat is een dun sigaretje met minder tabak. Er zit daarom ook minder nicotine in, waardoor de roker waarschijnlijk meer van die sigaretten gaat roken."

Uit de schappen

Op basis van de uitkomsten van het RIVM-onderzoek moeten alle sigaretten die meer schadelijke stoffen bevatten dan de wettelijke norm toestaan, per direct uit de schappen worden verwijderd. Dat zeggen advocate Bénédicte Ficq en longarts Wanda de Kanter in de Volkskrant.

Ficq en De Kanter sturen een handhavingsverzoek naar de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit NVWA, dat ze desnoods via de rechter willen laten afdwingen.

De advocate voert al langer strijd tegen de tabaksfabrikanten. In 2016 deed ze namens longkankerpatiënt Anne Marie van Veen aangifte tegen de tabaksindustrie. Kinderartsen, huisartsen, verpleegkundigen, gynaecologen, de verslavingszorg en ziekenhuizen zoals het Antoni van Leeuwenhoek sloten zich bij de aangifte aan.

Het Openbaar Ministerie zei in februari dat het geen mogelijkheid ziet om een strafzaak tegen de tabaksproducenten te beginnen, omdat sigaretten een weliswaar schadelijk maar legaal genotsmiddel zijn. Ficq liet daarop weten naar het gerechtshof te stappen.