Hollywood is veranderd door zaak-Weinstein, maar voor hoelang?

• Anouk Kantelberg

  redacteur Online

Ashley Judd, Rose McGowan, Gwyneth Paltrow, Angelina Jolie, Asia Argento, Salma Hayek en Uma Thurman. Slechts een paar bekende namen van een lijst van tientallen vrouwen die filmproducent Harvey Weinstein beschuldigen van seksueel misbruik en wangedrag.

Weinstein heeft zichzelf vandaag aangegeven bij de politie in New York, vermoedelijk omdat er een arrestatie ophanden was. Hij is volgens Amerikaanse media door aanklagers formeel beschuldigd van verkrachting.

En dat betekent dat nu de eerste stappen zijn gezet in een strafrechtelijke proces tegen de man die onderwerp is van vele beschuldigingen uit de #MeToo-beweging. "Dit wordt interessant om te zien", zegt filmjournalist Floortje Smit.

"Hij is voor zover bekend de eerste in Hollywood die strafrechtelijk vervolgd wordt sinds het begin van de beweging", vertelt Smit. Er zijn nog veel meer namen naar voren gekomen van acteurs, producenten en regisseurs die zich seksueel zouden hebben misdragen tegen collega's. "Bijvoorbeeld Kevin Spacey, maar die zaak gaat waarschijnlijk niet voor komen, omdat die zaak is verjaard."

Dat betekent overigens niet dat die mannen geen schade hebben ondervonden, zegt Smit. "Zij zijn allemaal veroordeeld door de mediaophef."

Gedraagt Hollywood zich anders?

Vorig jaar in de herfst dook #MeToo op. Niet lang daarna begonnen in Hollywood de beschuldigingen tegen meerdere grote namen uit de filmwereld. Nog steeds worden er namen genoemd en lijkt de beweging onverminderd door te gaan. Zo kwamen er deze week berichten naar buiten van seksuele intimidatie door acteur Morgan Freeman.

Al die beschuldigingen hebben wel iets met de filmwereld gedaan, zegt Smit. "Wat duidelijk is geworden is dat de hele cultuur van machtige mannen die doen waar ze zin in hebben niet meer wordt geaccepteerd."

Er zijn ook concrete maatregelen genomen, bijvoorbeeld de zogeheten inclusion rider. "Daarin wordt afgesproken dat de onderlinge verhouding op de set 50/50 is." Zo worden er bijvoorbeeld afspraken gemaakt over gelijke betaling voor mannen en vrouwen en gelijk zeggenschap.

Ook filmjournalist Hedwig van Driel ziet dat Hollywood aan het veranderen is. Ze wijst op de beschuldigingen van Arrested Development-ster Jessica Walter aan het adres van haar tegenspeler Jeffrey Tambor. "Ze vertelde in een interview dat hij tegen haar had staan schreeuwen op de set. Vervolgens kreeg Tambor in de media bijval van zijn mannelijke collega's uit de serie. Daar kwam een storm van kritiek op en nu krabbelen ze terug."

Volgens Van Driel laat dat zien dat mannen niet meer alles kunnen maken in de filmwereld. "Het hele idee van het mannelijke genie dat je moet vergeven is er steeds minder." Dat komt mede door Weinstein, zegt ze. "Hij is helemaal afgeserveerd en ik denk echt dat er meer oog is voor vrouwen die geïntimideerd worden."

Ze plaats daar wel een kanttekening bij. "Er gebeurt niet altijd wat met klachten en dat heeft te maken met het soort slachtoffer. Vrouwen die minder mooi, minder beroemd of minder wit zijn hebben het moeilijker."

Positie van de vrouw in Hollywood

Of de veranderingen op de lange termijn stand houden, is dus nog maar de vraag. "Voorlopig heeft het in ieder geval wel effect", zegt Smit. "Maar dat is niet per se iets van het afgelopen jaar. Er is al langer veel aandacht voor de positie van de vrouw in Hollywood."

Zo is de filmindustrie er volgens de filmjournalist in de loop van de jaren achter gekomen dat zo'n vijftig procent van het publiek vrouwelijk is. "Er worden steeds meer blockbusters met vrouwelijke hoofdrolspelers gemaakt, zoals Wonder Woman en de vrouwelijke Ocean's 8 die eraan komt. En steeds vaker benaderen ze ook vrouwelijke regisseurs en scenaristen."

Ook van Driel durft niet te zeggen of Hollywood permanent is veranderd. "Daarvoor heb je concrete maatregelen en regels nodig en die zijn er nu nog te weinig." Daarnaast zijn er nog geen andere beschuldigingen op de schaal van Harvey Weinstein. "Hij is een exces en het gevaar bestaat dat mensen over andere klachten zeggen: 'ja maar het is geen Weinstein."

De uitkomst van de misbruikzaak tegen Bill Cosby is wel een een gamechanger, zegt Van Driel. Ook al stammen de aanklachten van vóór de #MeToo-periode. "Dat hij schuldig is bevonden is echt belangrijk. Eerder kwam de jury er niet uit, maar nu dus wel. Dit was denk ik een jaar geleden niet gebeurd."