Verslag van een 'vergeten oorlog', Marcel van der Steen in Jemen
Een vergeten oorlog binnenvliegen, hoe je dat doet? Wel, je zet je stoel recht en klapt je tafeltje op. De stewardess verzamelt nog wat laatste lege bekertjes. Je luistert naar het nieuwe album van Editors en leest de krant van die ochtend. Ondertussen duikt het toestel tussen de wolken door en ligt daar beneden een gelig land: Jemen. Woestijn, zee en zandkleurige bebouwing.
Alsof er niets aan de hand is. Maar dat is er wel. Al drie jaar lang woedt een bloedige oorlog tussen de Houthi-rebellen in het noorden van Jemen en het Jemenitische leger met hulp van de coalitie in het zuiden.
Hoe lastig het voor Marcel van der Steen was om in Jemen te werken zie je in dit vlog:
Die coalitie staat onder leiding van Saudi-Arabië, dat de Houthi's niet als zuiderburen wil. Steun voor de coalitie is er van onder meer de Verenigde Arabische Emiraten, Frankrijk, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Inmiddels zijn bij de strijd in Jemen ruim 10.000 mensen om het leven gekomen.
De oorlog heeft ook een gigantische humanitaire crisis tot gevolg. Volgens de meest recente cijfers van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR hebben ruim 22 miljoen Jemenieten acute hulp nodig en zijn ruim 2 miljoen mensen in eigen land op de vlucht geslagen voor het geweld.
Unicef schat het aantal kinderen dat lijdt aan ernstige ondervoeding op 400.000. In totaal lijden ruim 11 miljoen kinderen onder de oorlog, door bijvoorbeeld ziekte, honger of doordat ze niet meer naar school kunnen.
Als het vliegtuig de grond raakt, wordt zichtbaar dat om dit vliegveld is gestreden.
Duizelingwekkende cijfers die uiteindelijk toch niet voor de broodnodige aandacht zorgen. Journalisten komen het land bijna niet binnen, dus de oorlog blijft onzichtbaar. En er zijn geen honderdduizenden vluchtelingen uit Jemen naar Europa gekomen, dus de oorlog blijft op afstand.
Als het vliegtuig de grond raakt, wordt zichtbaar dat om dit vliegveld is gestreden. Het coalitieleger heeft de stad Aden, de haven en het vliegveld al ruim twee jaar in handen, maar door onderlinge verdeeldheid in de coalitie is het nog steeds crisis in het zuiden van het land.
Proxy-oorlog
De partijen hebben verschillende belangen. De Jemenitische overheid wil het land bij elkaar houden als de Houthi's zijn verslagen. De zuidelijke separatisten willen een onafhankelijk Zuid-Jemen. Zij worden daarbij gesteund door de Verenigde Arabische Emiraten.
De rebellen in het noorden, de Houthi's worden op hun beurt weer gesteund door Iran. Tenminste, daar gaat iedereen van uit. Het land zelf spreekt dat tegen.
Het zijn dus vooral andere landen die in Jemen een strijd om invloed en macht uitvechten. Een proxy-oorlog noem je dat. Met een humanitaire ramp tot gevolg.
Ik was iemand die alles had, ik ben nu iemand die niets meer heeft.
Er zijn vluchtelingen zoals Achmed Ali Achmed, die aan de westkust woonde. Hij had naar eigen zeggen een mooi leven en een nieuwe auto. Hij vluchtte en woont nu in een kamp waar hij geen noemenswaardige hulp krijgt. "Ik was iemand die alles had, ik ben nu iemand die niets meer heeft", zegt hij er zelf over.
Dichter bij het front, in de plaats Mokka aan diezelfde westkust, kijkt generaal Najib Saif Mohseen tevreden in de camera. Hij heeft er vertrouwen in dat de Houthi's verslagen worden en prijst Saudi-Arabië en de Emiraten voor hun genereuze hulp. Een dag later sterven twintig mensen bij een bombardement op een Houthi-bruiloft ten noorden van Mokka.
Glas wijn in Amman
En hoe vlieg je dan als journalist, na het maken van je reportages, weer terug? Ik word na acht dagen door zwaarbewapende mannen naar het vliegveld teruggebracht, ze rijden hard. Het vliegtuig heeft negen uur vertraging. Ik maak na lang wachten een uitgelaten selfie met mijn Zwitserse en Franse collega's voor de vliegtuigtrap. Ik zet m'n koptelefoon op en weet dat een glas wijn wacht op de luchthaven van Amman, de hoofdstad van Jordanië.
Alsof er niets aan de hand is.
