Nederland voorzitter V-raad: 'Je lost de wereldproblemen niet op in vier weken'

• Rutger Mazel

  redacteur Buitenland

Nederland is vanaf vandaag voorzitter van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties in New York. Een belangrijke post voor een klein land, dat bovendien tijdelijk lid is van de Veiligheidsraad. Kan Nederland een stempel drukken, de agenda bepalen en een koers uitzetten?

"Jazeker, het is nogal belangrijk", zegt oud-diplomaat Herman Schaper. "Zeker als er plotseling een crisis ergens in de wereld is. Maar aan de andere kant los je de wereldproblemen niet op in vier weken." Schaper was onder meer ambassadeur voor Nederland bij de VN en bij de NAVO. Hij is senator voor D66 en buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit Leiden.

Veiligheid

De huidige hoogste vertegenwoordiger van Nederland bij de VN, Karel van Oosterom, krijgt het sowieso druk deze maand. Het draait allemaal om internationale veiligheid en het antwoord op de vraag: wat bedreigt die veiligheid?

Er zijn actuele onderwerpen die voortdurend aandacht vragen: Noord-Korea en de strijd in Syrië, waar veel verschillende landen bij betrokken zijn. "Als voorzitter van de Veiligheidsraad ben je crisismanager. Je speelt een coördinerende en beslissende rol in de diplomatieke procedures. Als een lidstaat vraagt om een spoedzitting van de Veiligheidsraad, dan beslist de voorzitter of die er wel of niet komt", zegt Schaper.

Waarnemend minister

Sinds het vertrek van Halbe Zijlstra heeft Nederland een waarnemend minister van Buitenlandse Zaken, Sigrid Kaag. Zij had eerder hoge functies bij de VN. Schaper zegt dat zo'n waarnemer in dit geval geen verzwakking is. "Kaag kent de materie, zij kent de gesprekspartners en zij kennen haar. En Nederland staat bekend als het land van stabiliteit. We zijn een degelijk land", vult de oud-diplomaat aan.

Het voorzittende land heeft invloed op welke zaken op de agenda komen in zo'n maand. Die invloed hangt ook af van de ambities die je hebt. Bij Nederland gaat het om grote thema's water en voedselstabiliteit. Die kunnen de internationale veiligheid bedreigen.

Bijvoorbeeld bij grote aantallen vluchtelingen na overstromingen. En als er door natuurrampen economische stabiliteit dreigt, moet je ervoor zorgen dat de crisis niet te groot wordt. Schaper: "Je kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat oplossingen voor humanitaire problemen goed worden gecoördineerd, dat de verschillende VN-organisaties goed samenwerken."

Resultaat

Wat het tijdelijke lidmaatschap van de VN-Veiligheidsraad inclusief vier weken voorzitterschap oplevert, is moeilijk te zeggen. Alles draait om samenwerken, coördineren en zaken op de agenda krijgen. "Je bevordert dat er zaken worden besproken", zegt Schaper. En je moet inspelen op de actualiteit. Hoewel de VN-besprekingen over Syrië vooral in die andere VN-stad, Genève, plaatsvinden, zal Syrië ongetwijfeld ook in New York de aandacht opeisen in de maand maart.