Er zijn ook Catalanen voor behoud van de Spaanse eenheid

Dat de Catalanen die naar de stembus gingen massaal 'ja' zouden stemmen, was al bekend. Maar niet iedereen in de Spaanse regio Catalonië is voor onafhankelijkheid. Het gaat veel mensen om iets anders: gewoon gehoord worden:

Driekwart van de Catalanen vindt dat ze het recht hebben zich uit te spreken in een referendum. "Het ging ze meer om het stemmen zelf dan dat ze voor of tegen de onafhankelijkheid zijn", zegt correspondent Rop Zoutberg.

Volgens Zoutberg heeft de compromisloze reactie van Madrid, en het bijbehorende harde politieoptreden, dat gevoel alleen maar versterkt. Rajoy staat in zijn recht. Het referendum werd verboden door een rechter en is in strijd met de wet. De Spaanse regering heeft er dan ook alles aan gedaan om te voorkomen dat de Catalanen gingen stemmen.

De politie greep gisteren op verschillende plekken waar mensen hun stem konden uitbrengen hard in: stembureaus werden gesloten en stembiljetten in beslag genomen.

In de afgelopen jaren lieten de peilingen een nek-aan-nekrace zien tussen voor- en tegenstanders. Van de 2,2 miljoen mensen die zondag zijn gaan stemmen heeft zo'n 90 procent voor onafhankelijkheid gestemd. Maar meer dan de helft van de Catalanen stemde niet. Zoutberg: "De ene helft is voor, de andere niet. Wie tegen het referendum is, hebben we de afgelopen weken amper gezien. Zij hebben hier geen campagne gevoerd. Je ziet in de straten vooral vlaggen vóór en amper vlaggen tégen het referendum."

In de voorstad van Barcelona waar Rop Zoutberg op dit moment is, zijn verschillende geluiden te horen. "Hospitalet de Llobregat is een stad waar veel mensen zich hebben gevestigd die van buiten Catalonië komen. Ze zijn minder verbonden met de strijd tegen onafhankelijkheid."

Boos

De voorstad heeft 255.000 inwoners en slechts een op de vijf mensen is gaan stemmen. De burgemeester kreeg veel kritiek omdat ze zich niet heeft uitgesproken tegen het geweld van de Spaanse politie gisteren. Veel inwoners zijn ook boos op haar omdat ze geen stemlokalen beschikbaar heeft gesteld. Maar niet iedereen deelt die kritiek op de burgemeester.

Zoutberg legt uit dat sommige mensen bang zijn voor negatieve reacties als ze zeggen wat ze werkelijk vinden. "Het is heel moeilijk voor ze om te zeggen dat ze bij Spanje willen blijven, omdat de druk van de anderen zó groot is." Een inwoner van de stad die zich wel durft uit te spreken, hoort vaak van andere inwoners dat het goed is dat hij niet stil is. "Mensen zeggen tegen mij dan: wat goed dat je hier staat, maar ze durven zelf niet te demonstreren."

Een andere felle tegenstander van het referendum is een 82-jarige inwoonster van Hospitalet de Llobregat. "De mensen die 'ja' hebben gestemd, hebben weinig hersenen. Ik heb ze (hersenen) wel en weet wat er gaat gebeuren als de regio zich zou afscheiden." De 82-jarige waarschuwt dat de pensioenen dan omlaag gaan en dat de gevolgen dan goed zichtbaar zijn." Ze hebben geen idee die ja-stemmers. Ik maak me niet zorgen om mijzelf, maar meer om mijn vier kinderen."

Economische gevolgen

Twintig procent van de rijkdom in Spanje komt uit Catalonië, maar dat is wel gebaseerd op de handel tussen Catalonië en de rest van Spanje, zegt Zoutberg. "Een fabrikant is hier nu rijk, omdat die exporteert naar andere delen van het land. Als Catalonië onafhankelijk wordt, zullen we zien dat ze elkaar belastingen gaan opleggen. Dus dat voordeel verdwijnt snel. Ook voordelen binnen de EU bestaan dan niet meer. Het zou dan ook kunnen dat grote bedrijven besluiten hier te vertrekken en ergens anders gaan vestigen en dan krijg je een soort brexit."

De 82-jarige inwoonster is daar dan ook bang voor. "Rijke en arme mensen zijn er altijd geweest. Als we naar een republiek gaan zal dat echt niet veranderen."