Brussel kiest behoedzaam voor Rajoy, negeert roep uit Catalonië

Een dag nadat de Catalanen voor onafhankelijkheid hebben gestemd te midden van ongebruikelijk politiegeweld, is de toonzetting van de internationale reacties tot dusver behoedzaam. De Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, noemt het referendum in Catalonië illegaal, maar het is in de ogen van Brussel in de eerste plaats een binnenlandse aangelegenheid van Spanje.

De Europese Commissie zegt er vertrouwen in te hebben dat premier Rajoy dit uiteindelijk verstandig zal oplossen. "Je zou kunnen zeggen dat de Europese Commissie kiest voor de Spaanse overheid en niet ingaat op de oproepen van de Catalanen om in te grijpen in Spanje", zegt correspondent Arjan Noorlander vanuit Brussel.

Verder roept de commissie Madrid en Barcelona op tot een dialoog, om verdere gewelddadigheden voor te zijn. Vanmiddag belt commissievoorzitter Junker met de Spaanse premier Rajoy over de afscheidingsperikelen.

"Brussel kan niet meer doen, want ze gaat er niet over", aldus Noorlander. De hoogste rechter in Spanje heeft het referendum over onafhankelijkheid illegaal verklaard en dan staat het een lidstaat vrij om in te grijpen om zo'n gang naar de stembus tegen te houden.

Het Hoge VN-Commissaris voor de Mensenrechten, Zeid Ra'ad al-Hussein, heeft Madrid gevraagd om een onafhankelijk en alomvattend onderzoek naar het geweld rond de Catalaanse verkiezingen. De VN-chef benadrukte dat politie-inzet altijd "proportioneel en noodzakelijk" moet zijn.

Rutte

De leiders van de EU-lidstaten hebben iets meer ruimte dan de Europese Commissie om kritiek te leveren, bijvoorbeeld op het politiegeweld. Maar premier Rutte koos vanmorgen ook voor premier Rajoy, die "in zijn recht staat" met het optreden in Catalonië. Tegelijk riep ook Rutte Spanje en Catalonië op een dialoog aan te gaan.

"De beelden die we hebben gezien zijn heel heftig", aldus Rutte, maar hij wijst erop dat Rajoy het juridische gelijk aan zijn kant heeft, omdat het Catalaanse referendum door het Spaanse hooggerechtshof als illegaal is bestempeld.

Bij confrontaties tussen de Spaanse oproerpolitie en kiezers zijn volgens Catalaanse cijfers bijna 900 mensen gewond geraakt. Vier van hen zijn er ernstig aan toe. Voor de televisie riepen veel Catalaanse burgers en politici om een helpende hand vanuit Brussel.

Vingers branden

D66-leider Pechtold ziet een bemiddelingsrol voor Brussel weggelegd, want "geweld is binnen Europa nooit de oplossing".

Binnen het Europees Parlement heeft de fractie van de Groenen een debat aangevraagd over de crisis in Spanje, maar volgens Brusselse bronnen staan de andere partijen in het EP niet te trappelen om hun vingers te branden aan de netelige kwestie.

In Duitsland heeft voorman Özdemir van de Groenen kritiek geuit op het hardhandige optreden van de Spaanse politie in Catalonië. Hij zei dat "de omvangrijke politieoperatie tegen mensen die hun stem wilden uitbrengen" een fout was. Ook Özdemir, die wordt getipt als de volgende minister van Buitenlandse Zaken, riep op tot een Spaanse dialoog en bemiddeling door Brussel.

Bondskanselier Angela Merkel moet nog reageren op de gebeurtenissen in Catalonië.