Grootste diplomatieke bazaar ter wereld begint weer
Gillende sirenes, helikopters die onophoudelijk boven de stad cirkelen en gemotoriseerde escortes die van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat over First Avenue kruipen: New York staat de komende dagen in het teken van de jaarlijkse Algemene Vergadering van de VN. Het is de grootste diplomatieke bazaar ter wereld.
"Het is het enige evenement in de wereld waarbij zoveel leiders bijeen zijn", zegt diplomatiedeskundige Robert van de Roer. "Zoals de Amerikaanse Minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger ooit zei: 'In een week bij de VN kan ik meer doen dan in drie maanden de wereld rondreizen.'"
Toch trekt de bijeenkomst weinig belangstelling van het grote publiek. Niet zo gek: een grote hal vol saaie pakken en powersuits, waarvan de ene na de andere zichzelf achter het spreekgestoelte omhoog hijst. Niet bepaald eye candy. Maar: onbekend maakt onbemind, en andersom.
Dus wat gebeurt er eigenlijk bij de jaarlijkse bijeenkomst? Vijf vragen:
1. Wat is de Algemene Vergadering?
De Algemene Vergadering is, samen met de VN-Veiligheidsraad, het belangrijkste instituut van de Verenigde Naties. Er wordt beleid gemaakt en er worden resoluties aangenomen. Ieder land heeft één stem.
De eerste Algemene Vergadering vond plaats in Londen, in 1946. Sinds 1952 vindt de sessie altijd plaats bij de permanente VN-vertegenwoordiging in New York.
Deze week begint de 72e sessie van de jaarlijkse Algemene Vergadering. Daarvoor komen bijna 200 staatshoofden en regeringsleiders samen. Zij bepalen welke onderwerpen het komende jaar op de VN-agenda komen te staan.
Vervolgens vertrekken de leiders weer en gaan VN-diplomaten onderhandelen over de verschillende punten op de agenda. Dat duurt ongeveer een jaar - tot de volgende sessie weer begint.
2. Waarom is het belangrijk wat daar gebeurt?
Iedere top wordt gedomineerd door een paar onderwerpen. Onderwerpen waar wereldleiders van wakker liggen: denk aan klimaat, oorlog of honger. Als je goed volgt waar bij de VN over wordt gepraat, dan weet je waar het heen gaat in de wereld.
"Je kunt je schouders ophalen bij al die toespraken die worden gehouden, maar ik heb geleerd dat je die signalen serieus moet nemen", zegt Van de Roer.
Een voorbeeld: toenmalige president Bush waarschuwde tijdens de top in 2002 de Iraakse leider Saddam Hoessein voor de laatste keer dat hij zijn massavernietigingswapens moest opgeven. Een half jaar later viel de VS Irak aan.
3. Wie komen er (niet)?
Vrijwel alle 193 VN-lidstaten sturen een afvaardiging. Voor de Amerikaanse president Trump is het zijn eerste optreden bij de VN. Premier Rutte racet direct na Prinsjesdag naar New York. Ook de ministers Koenders en Ploumen zijn er. Morgen spreekt de premier de Algemene Vergadering toe.
De grote afwezigen van 2017 zijn de leider van Myanmar, Aung San Suu Kyi, de Russische president Poetin en de Mexicaanse president Pena Nieto.
Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi krijgt de afgelopen weken zware internationale kritiek vanwege etnische zuiveringen van de Rohingya, een moslimminderheid in haar land. Pena Nieto heeft ruzie met de Amerikaanse president Donald Trump over de bouw van zijn 'Mexicaanse Muur'. En tussen de presidenten Trump en Poetin botert het momenteel ook niet echt.
Maar of dat de redenen zijn waarom ze niet komen, is niet officieel bevestigd.
4. Wat gebeurt er achter de schermen?
Niet alleen het VN-gebouw maar heel Lower Manhattan verandert deze dagen in een diplomatieke bijenkorf. In hotels, op ambassades en in het VN-gebouw, overal vliegen delegaties in en uit. Er worden recepties gehouden, bilaterale gesprekken gevoerd en 'thematische bijeenkomsten' belegd. Iedereen pakt zijn kans om kennis te maken, te onderhandelen en deals te sluiten.
5. Waar moet je op letten de komende dagen?
"De drie thema's die nu de agenda domineren zijn Noord-Korea, de relatie van Trump met de wereld en het gezag van de Verenigde Naties", zegt Robert van de Roer.
Hij is niet hoopvol gestemd. Van de Roer verwacht geen doorbraak over de crisis op het Koreaanse schiereiland, waar, in zijn woorden, "de Amerikaanse diplomatie tot nu toe faalt".
Hij vreest dat "Trump een pleidooi houdt voor 'America First' en de VN zal bekritiseren, terwijl de VS als 'leider van de vrije wereld' juist een verzoenende toon zou moeten aanslaan".
En dat zal opnieuw een knauw voor het imago van de VN betekenen, dat veel schade heeft opgelopen door de oorlog in Syrië. "Door de veto's van China en Rusland is het bij praten gebleven."
