Hij voelde zich een verzetsstrijder. Het geheime leven van hobbyspion Jimmy F.
"We ontmoetten elkaar in een restaurant. (...) Ze was even oud als mijn moeder. Eind veertig. Witblond haar, aardige vrouw."
Dit is wat Jimmy F. volgens een van zijn online-vrienden schreef over zijn eerste ontmoeting met iemand van de AIVD. Jimmy, die sinds de terreurdreiging in Rotterdam vastzit, vertelde haar over zijn speurwerk in chatgroepen op internet, hoe hij daar communiceerde met vermeende jihadisten.
De AIVD lijkt geïnteresseerd in zijn bevindingen, maar geeft hem ook een waarschuwing mee. "Ze zei dat ik niets illegaals moest doen (...) Want dat zou betekenen dat ze me zouden opdragen om dingen te doen die tegen de wet zijn."
Volgens een transcriptie van het chatgesprek met zijn online-vertrouweling zei Jimmy: "Ik heb haar ook gezegd hoe vreemd dit is. (...) Waar anderen gaan feesten, zit ik tot aan mijn nek in anti-terreurshit."
Een jonge student die infiltreert in IS-kanalen en zich voordoet als jihadist, maar ondertussen de politie tipt en geheime ontmoetingen heeft met inlichtingendiensten. Dat is het beeld dat rijst uit verschillende chatgesprekken.
De 22-jarige Jimmy F. uit Zevenbergen is een hobbyspion, zegt zijn advocaat Karianne Bal. "De een schaatst of vist, de ander ontmaskert terroristen."
Opruiing
Jimmy heeft haar bevestigd dat hij meerdere keren contact heeft gehad met de AIVD en de politie om inlichtingen door te spelen. Dat hij nu al een week in de cel zit in verband met de terreurdreiging vorige week in Rotterdam, noemt ze onterecht.
Want van enige betrokkenheid bij terrorisme is absoluut geen sprake, zegt Bal. "Hij heeft zich misschien onhandig uitgelaten in chatgesprekken op internet." Ze wijst erop dat de rechter-commissaris tot nu toe geen bewijs ziet voor betrokkenheid bij terroristische misdrijven, maar hem alleen in de cel houdt wegens opruiing. Het OM verdenkt hem nog wel altijd van betrokkenheid bij een terroristisch misdrijf.
Aanslagen
Vier weken geleden, op 1 augustus, komt Jimmy via berichtenservice Telegram in contact met ene Ayoub uit Spanje, die zich later Aghmed zou noemen. Al snel wisselen ze ideeën uit over de beste manier om aanslagen te plegen, blijkt uit screenshots van het gesprek. Het valt op dat de student veel vragen stelt: hij lijkt te willen achterhalen wat Ayoub van plan is en wat hij daarvoor nodig heeft. Jimmy bluft dat hij aan wapens kan komen en dat hij zelf bommen kan maken.
Ayoub lijkt al concrete plannen te hebben. Hij wil "iets groters dan de aanslag in Parijs". Meerdere steden tegelijk aanvallen en ook ziekenhuizen. Jimmy gaat daarin mee.
De twee zitten ook in een chatgroep met andere leden. Een van hen noemt zich Azizz en zegt dat hij uit Libanon komt. Ook hij zegt een aanslag te willen plegen; hij toont zich een groot voorstander van het maken van een "martelaarsvideo".
De beheerder is een Amerikaan die zich Jack noemt. Naar eigen zeggen is hij, net als Jimmy, iemand die op zoek is naar informatie over jihadisten. De twee weten dat ook van elkaar. Ayoub en Azizz lijken hen daadwerkelijk IS-aanhangers, maar: niets is zeker in de anonieme wereld van Telegram.
Drie strijders
Jimmy beweert dat hij drie strijders beschikbaar heeft om te helpen met een aanslag. Verdere details wil hij daarover niet prijsgeven. "Ik mag jou wel, Nederlandse broeder", zegt Azizz. "Ik hou ervan hoe veiligheidsbewust jij bent."
"Tja, ik ben een blanke bekeerling", reageert Jimmy. "Ik ben slim en ik heb goede ideeën."
In een gesprek met de NOS zegt beheerder 'Jack', die net als alle anderen anoniem wil blijven, dat rond 1 augustus de FBI bij hem op de stoep staat. "Ik heb de FBI laten weten dat Jimmy aan onze kant stond, dat hij geen sympathisant was van IS."
Volgens Jack nam de FBI zijn account over om Ayoub en Azizz in de gaten te kunnen houden. Iets waar Jimmy van wist. Hij bleef ondertussen informatie lospeuteren, terwijl hij zichzelf voordeed als een extremist. Op een zeker moment richtte Jimmy zich ook rechtstreeks tot de Amerikaanse politiedienst.
Hoe de Nederlandse inlichtingendienst AIVD precies bij Jimmy terecht zou zijn gekomen, is onduidelijk. Volgens zijn advocaat heeft Jimmy verklaard dat hij vorig jaar de autoriteiten al eens waarschuwde voor een mogelijke dreiging. Jack stelt dat deze tip (via de AIVD) leidde tot de aanhouding van een Rotterdammer met een kalasjnikov en een IS-afbeelding in huis.
Jimmy's advocaat zegt dat haar cliënt door de politie in deze zaak als getuige is gehoord. "De politie en de AIVD wisten dus heel goed wie hij was."
Optelsommen
Volgens Bal is door Jimmy absoluut niet gesproken over een concrete aanslag. "Mijn cliënt wist niet eens van het bestaan van de Maassilo of de band Allah-Las. Daar hoorde hij pas voor het eerst over op het politiebureau."
Wel noemde hij in een chatgesprek Rotterdam, wat vermoedelijk is opgepikt door de Spaanse inlichtingendienst, die alarm sloeg. "Toen zijn er heel veel optelsommen gemaakt en is men bij mijn cliënt uitgekomen. Maar ik vraag me ten zeerste af of deze ophef wel nodig was geweest."
Lot
Jack vindt dat de inlichtingendienst zijn vriend aan zijn lot heeft overgelaten. "Als de AIVD had gezegd dat Jimmy moest stoppen, was dit niet gebeurd. Maar zij zeiden dat hij door moest gaan."
De appgroep met Ayoub (alias Aghmed) en Azizz wordt na drie weken opgeheven. Ze willen verder communiceren via veiliger kanalen. De online-vrienden van Jimmy zeggen niet te beschikken over die gesprekken. Ayoub en Azizz verdwijnen uit beeld.
Jack laat de NOS weten dat Ayoub wellicht, net als hij en Jimmy, een hobbyspion was. Die in dat geval nog een stap verder ging dan de Brabantse student, door actief te werven voor een aanslag. "Als hij doorgaat met wat hij doet, zal hij de controle verliezen en zullen er mensen sterven. Misschien wel heel veel."
Arrestatie
Jimmy werd vorige week 's nachts gearresteerd in zijn ouderlijk huis, na de ontruiming van concertzaal de Maassilo in Rotterdam. Advocaat Karianne Bal: "Het is volgens mijn cliënt de AIVD geweest die hem belde op de avond van zijn arrestatie met de mededeling: jouw naam licht op, laat de politie weten dat jij helemaal losstaat van dat Maassilo-verhaal."
Uit een gesprek tussen Jimmy en een van zijn contacten blijkt dat dit niet goed lukt: de politie neemt zijn verhaal ter kennisgeving aan.
"Een paar uur later werd Jimmy's deur er door de politie met een stormram uit gebeukt", zegt Bal. Met die klap eindigt de online spionage van de 22-jarige student uit Zevenbergen.
Het gesprek met de blonde mevrouw van de AIVD, waar Jimmy een van zijn vrienden over vertelde, eindigt volgens de transcriptie met een fietstocht terug naar Zevenbergen. "Ik moest een fucking omweg nemen om op een bepaalde weg naar mijn huis te komen, zodat ik uit de richting van mijn werk kwam en mijn ouders niet wantrouwend zouden worden."
Jimmy: "Ik voelde me een soort verzetsstrijder uit de Tweede Wereldoorlog."
