En Route: niet meer in de kopgroep, maar nog steeds hoop

• Noortje Deutekom

De partijbureaus van Les Républicains (LR) en de Parti Socialiste (PS) in Lyon liggen vol met posters, buttons en flyers. De partijleden hebben nog twee dagen om ze uit te delen in de stad. De vraag is alleen: heeft het nog zin?

Want dit hebben ze in Frankrijk lang niet gezien: de twee machtigste partijen en politieke hoofdrolspelers gaan niet langer aan kop in de peilingen van de presidentsverkiezingen. Sinds de jaren tachtig leverden ze om de beurt een president; eerst de socialistische Mitterrand, daarna tweemaal een republikein (Chirac en Sarkozy) en nu weer de linkse Hollande. Maar dit jaar lijken ze uitgespeeld.

In het kantoor van regeringspartij PS gebeurt vandaag weinig. Het is verlaten. Jules Joassard is er wel. Hij is de vertegenwoordiger van de socialisten in de Rhône-regio en probeert te redden wat er te redden valt. "Natuurlijk hoop ik dat de kiezer ons nog een kans geeft. Meer dan 30 procent weet nog niet op wie ze gaan stemmen, hopelijk kiezen ze voor ons."

Joassard is moe. Hij heeft een ongezond kuchje. "Dat hoort bij een intensieve campagne", vindt hij. Hij doet zijn best om positief te blijven, al weet hij weet zelf ook wel dat het tegen beter weten in is. Zondag is de eerste ronde van de presidentsverkiezing en de socialisten gaan de tweede ronde op 7 april niet halen. Ze zijn volgens de peilingen met 8 procent van de stemmen kansloos.

De partij van president Hollande wordt afgestraft voor het beleid van de afgelopen vijf jaar. Het lukte de PS bijvoorbeeld niet om het werkloosheidscijfer naar beneden te krijgen. Hollande doet daarom niet eens meer een poging voor een tweede termijn als president. De 49-jarige Benoît Hamon mocht het gaan proberen. "Een goede keus", zegt Joassard trots. Hij is een persoonlijke vriend. "Maar hij komt niet uit de verf. Hij is niet presidentieel genoeg."

Overgelopen burgemeester

De jonge Hamon heeft niet alleen de kiezer niet kunnen overtuigen, ook zijn eigen partijleden lopen van hem weg. Vooral hier in Lyon is iets geks aan de hand. De socialistische burgemeester en zijn team zijn overgelopen naar de concurrent.

Voor het stadhuis van Lyon loopt Loïc Rousseau, een naaste medewerker van de burgemeester. "Die doet wel vaker iets anders dan wat de partij wil", zegt Rousseau. Maar gaat campagnevoeren voor een andere partij niet wat ver? Hij vindt van niet. "Een stem op Hamon is een verloren stem. Het heeft geen enkele zin om voor hem campagne te voeren."

Zelf is Rousseau ook lid van Parti Socialiste. "Maar ik stem op Macron", zegt hij. De sociaal-liberaal Emmanuel Macron is de bezemwagen van deze verkiezingen. Hij rijdt achter de verliezende partijen aan en pikt afgehaakte kiezers op.

Dat herkennen ze ook bij een ander partijbureau, een kilometer verderop. Het is het kantoor van de rechtse partij Les Républicains, van oud-president Sarkozy. Er hangen grote foto's achter de ramen, met het gezicht van hun kandidaat François Fillon. Blauw en rood. De kleuren spatten van de gevel.

Binnen zit een vriendelijke dame. Ze moet achterin de zestig zijn. Haar schoenen heeft ze uitgeschopt en slingeren rond onder haar bureau. Haar nagels hebben dezelfde kleur als het rood van de posters buiten. Ze is alleen. Vanavond is er weer partijbijeenkomst, gezellig met z'n allen in een café. "Natuurlijk, wij gaan door."

Een paar maanden geleden leverde de partij van voormalig president Nicolas Sarkozy de nieuwe president. Dachten ze. Fillon was een fris gezicht, een keurige conservatieve man. Hij zou het presidentschap binnenslepen. Tot op een dag het satirische weekblad Le Canard Enchainé in de kiosk lag. Toen werd alles anders.

Het blad publiceerde verhalen over een andere François Fillon, die helemaal niet zo keurig bleek. Hij zou hebben gesjoemeld met geld en baantjes. Hij betaalde zijn vrouw jarenlang uit voor werk dat ze niet verrichtte. En ook zijn kinderen kregen iets extra's toegestopt. Fillon zakte weg in de peilingen.

'Gezeur'

De dame in het kantoor (ze wil haar naam niet zeggen, maar een foto mag wel) wordt doodmoe van "het gezeur" over Fillon. "Het moet eens over zijn", vindt ze. "Die schandalen zijn verleden tijd. Kijk naar zijn programma." Ze wijst naar een stapel folders op haar bureau. "Het is een goed programma. Fillon gaat de economie hervormen en hij gaat Frankrijk veilig maken." Veiligheid vindt ze belangrijk, want terrorisme is nooit ver weg. Dat bleek gisteravond weer op de Champs-Élysées in Parijs.

Over de schandalen wil de mevrouw van het partijbureau niet meer praten. "We moeten het vergeten."

Maar daar denken de kiezers heel anders over. "Ik kan hem niet meer vertrouwen. Hij heeft ons allemaal voorgelogen", zegt Lucille Nevejans.

Ze is 26 en staat te roken voor de bank waar ze werkt. Toen ze van de onthullingen over Fillon hoorde, besloot ze niet meer op hem te stemmen. "De president moet iemand zijn op wie je kunt vertrouwen. De president moet ons representeren in het buitenland. Dan kunnen we toch geen leugenaar sturen?"