Campagneblog 4-3: de zwevende kiezer heeft de touwtjes in handen
Een hele goede nacht gewenst!
De zwevende kiezer gaat de uitslag van deze verkiezingen bepalen, bleek vandaag. Maar liefst 20 procent van de kiezers heeft nog helemaal geen idee waar op te stemmen en 55 procent twijfelt tussen een aantal partijen, becijferde I&O Research. Omgerekend in Kamerzetels komt dat neer op zo'n 112 van de 150 zetels.
En het ging over de koning die niet stemt. PvdA-leider Asscher en D66-leider Pechtold vinden dat vreemd, maar CDA-leider Buma en VVD-lijsttrekker Rutte snappen dat wel. “Zij zijn de symbolen van de eenheid van de natie en daarmee staan ze per definitie boven de partijen”, zei Rutte daarover.
Er werd ook volop gereageerd op de uitspraken van de Turkse minister Cavusoglu, die stelde dat Nederland hem niet kan tegenhouden om campagne te komen voeren voor het Turkse referendum. PvdA-leider Asscher noemde de uitspraken een gotspe, en premier Rutte wil met gesprekken en juridische stappen voorkomen dat Cavusoglu naar Nederland komt.
En het ging over Buma die zich hard wil maken voor Nederlandse tradities. Zo wil hij dat scholen verplicht lesgeven over de verschrikkingen van de Holocaust. Ook wil hij meer aandacht voor de Nederlandse tradities en pleit hij ervoor dat kinderen op school het volkslied weer uit hun hoofd leren.
Om 07.00 uur zijn we terug met een nieuw campagneblog. Fijne nacht!
Als GeenPeil een zetel krijgt, hoe gaan ze dan stemmen?
Als de nieuwe partij GeenPeil bij de komende verkiezingen in de Tweede Kamer komt, zullen de Kamerleden fungeren als 'levende stemkastjes'. Leden kunnen elke week via internet hun mening kunnen geven over wetsvoorstellen. Dat wisten we al, maar wat we nog niet wisten is hoe de partij dat concreet wil gaan doen. Op Twitter heeft GeenPeil daar nu tekst en uitleg over gegeven:
Vice-debat voor 'de zwevende jonge kiezer'
In De Balie in Amsterdam was vanavond een verkiezingsdebat, georganiseerd door Vice. "We gaan de politiek nu dus ook in de fysieke wereld te lijf, met een stevig potje duiding, debat en informatie voor de zwevende jonge kiezer", schrijft het platform op hun website. Er waren vier jonge politici uitgenodigd, volgens Vice van de partijen die het populairst zijn onder jongeren, die met elkaar in debat gingen. Dat waren Dennis Wiersma (30) van de VVD, Zihni Özdil (35) van GroenLinks, Jan Paternotte (33) van D66 en Giselle Schellekens (27) van de PvdA.
Wie zijn de mensen die niet gaan stemmen?
In Nieuwsuur zijn portretten te zien van mensen die niet gaan stemmen. Maarten Punselie is dit jaar een van hen. Hij stemt niet omdat hij gefrustreerd is over de samenleving en over het gedrag van politici en schreef daar een lied over.
Het verhaal van Punselie staat niet op zichzelf. Bij verkiezingen komen bijna altijd zo'n drie miljoen stemgerechtigden niet opdagen. Dat aantal is al tientallen jaren ongeveer hetzelfde. Maar hoogleraar Kees Aarts verwacht dat deze verkiezingen meer mensen thuis blijven, omdat er geen duidelijk thema is.
Asscher: mijn rol is als die van een hedendaagse Mozes
In Trouw interviewt journalist Arjan Visser bekende en minder bekende Nederlanders aan de hand van de Tien Geboden uit de Bijbel. Dit keer is het de beurt aan Lodewijk Asscher. In het interview gaat de PvdA-lijsttrekker in op de beweegredenen voor zijn lijsttrekkerschap. "Ik wil mijn ouders en mijn kinderen kunnen vertellen dat ik in 2017, toen de wereld gek leek te zijn geworden en zelfs in Nederland de ene na de andere populist het egoïsme aanwakkerde en zondebokken begon aan te wijzen, niet aan de zijlijn ben blijven staan."
"Geroepen? Zo'n woord zal ik niet snel gebruiken", vervolgt Asscher. "Maar ik moet wel eens denken aan het verhaal van de Haggada, de uittocht uit Egypte: Mozes kreeg de opdracht het volk bij elkaar te houden en naar het beloofde land te brengen. Dat is nu mijn rol: die van een hedendaagse Mozes. Iedereen heeft zo zijn 'taak' in het leven. De een staat voor de klas, de ander werkt in een ziekenhuis en ik probeer als politicus de samenleving verder te helpen."
BN'ers als lijstduwer
Enkele partijen hebben gekozen voor een prominente lijstduwer: een BN’er op de laatste plek op de kandidatenlijst. Zo heeft de VVD olympisch zwemkampioen Maarten van der Weijden (plaats 80) gestrikt en de PvdA voor voetbaltrainer Foppe de Haan (plaats 75).
De kandidatenlijst van de Partij voor de Dieren is doorspekt met BN’ers. Op de lijst staan de schrijvers A.F.Th. van der Heijden, Mirjam Rotenstreich, Charlotte Mutsaers en Jan Siebelink, zanger Jan Rot, zangeres Babette van Veen en actrice Georgina Verbaan. De échte lijstduwer, op plek 50, is Kane-zanger Dinand Woesthoff.
Politici overgeleverd aan de macht van de zwevende kiezer
"Driekwart van de kiezers weet het nog niet. Om precies te zijn: 20 procent heeft helemaal geen idee en 55 procent twijfelt tussen een aantal partijen", zegt onderzoeker Peter Kanne van I&O Research. Omgerekend in Kamerzetels komt dat neer op zo'n 112 van de 150 zetels. En dat betekent dat de zwevende kiezer de touwtjes in handen heeft.
'Kiezers zullen minder snel strategisch stemmen'
Veel mensen weten nog niet wat ze gaan stemmen. En daarom kan het nog alle kanten op, zegt politiek verslaggever Ron Fresen. "Kijk maar naar wat er bij de vorige verkiezingen in 2012 gebeurde. Toen gingen VVD en SP lang aan kop, maar binnen anderhalve week viel de SP helemaal weg en steeg de PvdA als een komeet. Maar er is wel een groot verschil met toen: er zijn helemaal geen tekenen van zo'n tweestrijd zoals toen."
Op dit moment kabbelen de peilingen een beetje door, zegt Fresen. Dat is ook te zien bij de twee koplopers: VVD en PVV. "Er is nog geen nieuw momentum voor Wilders gekomen, en de VVD blijft stabiel. Het 'Rutte-effect' waar ze bij de VVD op hopen, zie je nog niet. En de achtervolgers CDA, D66 en GroenLinks kruipen steeds een beetje dichterbij."
Het kan zijn dat er nog een strijd volgt zoals in 2012, maar voor de hand ligt het niet, zegt Fresen. "Dat was toen echt een zeldzaamheid. We zien nu ook geen tweestrijd. De VVD en PVV willen wel. Maar voor zo'n strijd heb je twee serieuze premierskandidaten nodig, waardoor de kiezer kan zeggen: ik stem op Rutte om te voorkomen dat Wilders premier wordt, of andersom. Maar die strijd is er niet, omdat Wilders geen grote kans maakt op het premierschap omdat niemand met hem wil samenwerken."
Veel kiezers zullen daarom minder geneigd zijn strategisch te gaan stemmen, zegt Fresen. "Die kunnen voor hun partijvoorkeur gaan. Voor de inhoud dus."
En ook op deze zaterdag...
...werd er weer flink campagne gevoerd op straat. Zoals door de partij GroenLinks, die naar Noord-Brabant ging.
En de SGP was te vinden in Urk.
En Lokaal in de Kamer gaf een interview voor een lokale zender in Waalwijk.
De peilingen staan bijna stil, hoe kan dat?
Er zijn meer zwevende kiezers dan ooit. Driekwart heeft nog geen definitieve keuze gemaakt. In de Peilingwijzer zijn al wekenlang geen grote verschuivingen te zien. Dat de peilingen geen grote trends laten zien, komt mogelijk doordat kiezers nog net zo zweven als twee maanden geleden.
Opiniepeiler Peter Kanne van I&O Research vroeg kiezers hoe zeker ze zijn van hun stemvoorkeur op 15 maart. Driekwart van de kiezers was bij de laatste peiling (24 tot 28 februari) nog zwevend. 20 procent heeft zelfs nog geen flauw idee welke partij het wordt.
En dus gingen de lijsttrekkers vandaag weer de straat op, op zoek naar de zwevende kiezer. VVD-lijsttrekker Rutte vindt het erg dat er mensen zijn die politieke partijen onbetrouwbaar vinden en dat ze allemaal op elkaar lijken. CDA-leider Buma vindt het een groot probleem voor de politiek, "en misschien zelfs wel voor de democratie". "Maar juist dan moet je stemmen, omdat het er wel toe doet."
'Het gaat Turkije om veel meer dan alleen campagnebijeenkomst'
"Ik vraag me af of het Turkije alleen maar gaat om die campagnebijeenkomst volgende week zaterdag in Rotterdam", zegt correspondent Lucas Waagmeester over de reactie van de Turken op de oproep van Nederland. Het Nederlandse kabinet wil namelijk niet dat de Turkse regering hier campagne komt voeren voor een referendum over de Turkse grondwet. Veel lijsttrekkers zijn het met het kabinet eens.
Waagmeester denkt dat er veel meer op het spel staat dan alleen die bijeenkomst in Rotterdam. "Als je de reactie van de Turkse minister Cavusoglu hoort, dan zijn de woorden die hij kiest meer die van een minister die op zoek is naar een conflict met Nederland, dan naar iemand die op zoek is naar een oplossing."
Cavusoglu doet dat, omdat hij weet dat hij iets te winnen heeft bij een conflict met Nederland, zegt Waagmeester. "President Erdogan zegt al maandenlang dat Europa anti-Turks en islamofoob is en hij werpt zichzelf op als de grote strijder tegen dat onrecht. Nu kunnen de Turken zeggen: kijk, we willen in Europa campagne voeren, en het mag niet; Europa is dus zelf heel ondemocratisch. Daarmee bereikt hij kiezers in Nederland en Turkije, en dat zijn er veel meer dan bij die ene campagnebijeenkomst in Rotterdam."
'Geen duidelijk thema in de campagne, dus blijven er kiezers thuis'
Zo'n drie miljoen stemgerechtigden komen niet opdagen bij verkiezingen. Dat aantal is al tientallen jaren ongeveer hetzelfde. Maar deze verkiezingen kunnen er wel eens meer mensen thuisblijven, verwacht hoogleraar Kees Aarts. Dat komt volgens hem omdat er geen duidelijk thema is.
Rutte wil Turkse minister tegenhouden, maar kan hij dat?
De Turkse minister van Buitenlandse Zaken Mevlut Cavusoglu komt op 11 maart naar Rotterdam. Hij zal daar Turkse Nederlanders ervan proberen te overtuigen bij een aanstaand referendum voor wijzigingen in de grondwet te stemmen. De Nederlandse regering zit niet op het bezoek van Cavusoglu te wachten. Maar kan Rutte er wel wat tegen doen?
Het korte antwoord: nee. De premier heeft geen middelen in handen om Cavusoglu de toegang tot het land te ontzeggen. Wie dat wel kan? Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam.
Asscher noemt reactie van Turkije nogmaals een gotspe
PvdA-leider Asscher herhaalt nog eens dat hij de reactie van Turkije op de oproep van Nederland om hier geen campagne te komen voeren voor het Turkse referendum over de grondwet, een gotspe vindt. "De Turkse regering spreekt over staatsburgers. Maar het gaat over Nederlanders met een Turkse achtergrond en die kunnen op 15 maart stemmen voor de toekomst van Nederland."
"En eerlijk gezegd", voegt Asscher eraan toe. "Ik vind het onterecht dat een Turkse minister klaagt over de vrijheid van meningsuiting. Dat lijkt me onterecht. Daar kan Turkije zelf nog veel aan verbeteren. Er zitten genoeg journalisten in de gevangenis. Voer daar campagne voor Turkije, en laat Nederlanders hun eigen leven zelf vormgeven. Trek ze niet aan de haren terug naar Turkije en gun ze de vrijheid om hun eigen keuze te maken."
Asscher reageerde vanmorgen in het programma Kamerbreed ook al op de jongste uitspraken van minister Cavusoglu die stelde dat Nederland hem niet kan tegenhouden om campagne te voeren. "Hier is het laatste woord nog niet over gezegd."
Rutte wil Turkse minister tegenhouden met gesprekken en juridische stappen
Premier Rutte probeert met gesprekken en juridische stappen de komst van de Turkse minister Cavusoglu tegen te houden. Die wil naar Nederland komen om campagne te voeren voor het referendum over een grondwetswijziging in Turkije. Rutte zegt dat terwijl hij op campagne is voor de Tweede Kamerverkiezingen in Barendrecht.
"De Turken zijn bezig met een grondwetswijziging die de republiek in onze ogen in een minder democratische richting brengt", zegt Rutte. "Dus we hebben inhoudelijke gronden om te zeggen dat het heel ongemakkelijk is om hier campagne te voeren voor zo'n zaak. Bovendien is het sowieso ingewikkeld als buitenlandse politici in Nederland campagne gaan voeren onder mensen die wellicht ook nog een Turks paspoort hebben en al helemaal als ze het hebben over Turkse staatsburgers. Want dat zijn het niet. Het zijn Nederlandse staatsburgers."
Rutte ging ook in op de koning en koningin, die niet gaan stemmen. "Dat lijkt me een verstandig besluit. Zij zijn de symbolen van de eenheid van de natie en daarmee staan ze per definitie boven de partijen. Dus ik snap heel goed de keuze."
Rutte reageerde ook op het CDA-plan om het Wilhelmus tot verplichte kost te maken op school. Hij vindt het goed als alle kinderen het Wilhelmus leren, maar vindt het geen goed idee dat ze het volkslied iedere dag op school moeten zingen.
Asscher: weg met de status quo van angst
"Weet je waar ik van droom? Dat wat we hier doen op een dag niet meer tegengeluid heet." Dat zegt PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher, die bij de bijeenkomst Wij Zijn Nederland in Amsterdam is. In zijn speech zet hij uiteen wat hij met Nederland wil bereiken. Hij verwijst daarbij naar de Verenigde Staten. "De status quo waarmee we vandaag de dag worstelen is benauwend. Een seksistische haatzaaiende Amerikaanse president die de grondwet langzaam versnippert, bijvoorbeeld. Maar dat wil niet zeggen dat het Amerikaanse volk stopt met vechten voor wat er in hun grondwet staat: a more perfect union."
"En het wil niet zeggen dat wat we hier doen een druppel op een hete plaat is", vervolgt hij. "Laten we vanaf vandaag luider zijn in onze hoop en overtuiging. Niet langer het grijze midden genoemd worden dat stilletjes gelooft in naastenliefde en empathie. Ik zal een bijdrage doen en uit de kast komen. Ik, Lodewijk Asscher, ben een hardnekkige optimist, een eigenwijze idealist. Dit is wat ik geloof: wij Nederlanders willen in vrijheid met elkaar leven."
Asscher eindigt met de woorden: "Samen kunnen we de status quo wegsturen van angst en verdeling, richting hoop, gelijkheid en vrijheid."
Buma verdedigt Wilhelmus-plan
Het plan van CDA-leider Buma om het Wilhelmus weer onderdeel te maken van het lespakket kan op weinig steun rekenen van de andere partijen in de Kamer. Voor de camera legt Buma uit waarom hij het wel een goed idee vindt.
Kleine verschuivingen in peilingen
Nooit eerder stonden zoveel partijen vlak voor de verkiezingen zo dicht bij elkaar en nooit eerder hadden de grootste partijen zo weinig zetels.
In de Peilingwijzer staat de VVD nu op 23-27 zetels, de PVV op 22-26, D66 op 17-20 en het CDA op 17-19. GroenLinks blijft inmiddels weer wat achter met 15-17 zetels. Daarna volgen de SP met 13-15 zetels en de PvdA met 12-14 zetels.
Asscher: hier is het laatste woord nog niet over gezegd
Vice-premier Asscher vindt het "echt fout" dat een Turkse minister over Turkse Nederlanders spreekt als "onze staatsburgers". Dat zei de PvdA-leider in het radioprogramma Kamerbreed.
"Zijn staatsburgers wonen in Turkije", aldus Asscher, "en daar kan de vrijheid van meningsuiting een stuk beter."
Asscher reageerde op de jongste uitspraken van minister Cavusoglu die stelde dat Nederland hem niet kan tegenhouden om campagne te voeren. "Hier is het laatste woord nog niet over gezegd."
D66-lijsttrekker Pechtold zei zich 100 procent bij de woorden van Asscher aan te sluiten.
Het is weekend dus..
..de politici zijn ook vandaag weer druk op campagne in verschillende steden en dorpen. Zo is het CDA te vinden in het centrum van Naaldwijk.
Het CDA is niet de enige partij die zijn standpunten aan de kiezer probeert duidelijk te maken. De VVD deelt vandaag folders uit in onder meer Hengelo, Zuid-Hoorn en Barendrecht. En de Partij voor de Dieren wordt ontvangen in Weert.
De ChristenUnie gaat met vier bussen het land in en Henk Krol flyert in Rotterdam en andere steden in Zuid-Holland.
PvdA-lijsttrekker Asscher is vanmiddag bij de bijeenkomst Wij Zijn Nederland in de Westergasfabriek in Amsterdam.
Op de radio: over niet-stemmende koning en Wilhelmus
PvdA-leider Asscher en D66-leider Pechtold vinden het vreemd dat koning Willem-Alexander, Máxima en prinses Beatrix niet gaan stemmen. Dat zeiden ze in het radioprogramma Kamerbreed. Asscher noemt het zonde, "want elke stem telt".
Pechtold vindt dat leden van het Koninklijk Huis juist het goede voorbeeld zouden moeten geven. Beide politici vinden het ook niet nodig om op deze manier een soort onpartijdigheid uit te stralen "want er bestaat een stemgeheim" waardoor niet naar buiten komt wat ze hebben gestemd. CDA-leider Buma deelt de kritiek niet. Hij vindt het volkomen terecht. "De koning moet boven de partijen blijven", aldus Buma.
Wilhelmus
Asscher en Pechtold en Buma reageerden ook kort op het CDA-plan om het Wilhelmus tot verplichte kost te maken op school. Pechtold grapte dat het fijn is om het CDA nu ook eens over het onderwijs horen. Asscher zei het belangrijker te vinden dat kinderen leren wat er in de grondwet staat.
Emile Roemer van de SP zei in het Radio 2-programma Spijkers met Koppen dat als je voorstelt om in de klas staand het Wilhelmus te zingen, je "niet echt weet hoe de wereld in elkaar zit". Volgens Roemer kunnen meesters en juffen beter "we are the world" met de kinderen gaan zingen.
'Optiefen'
PVV-leider Geert Wilders heeft geen goed woord over voor radicale imams die moslims adviseren om op de partij Denk te stemmen.
Gisteren kwam in het nieuws dat de twee imams, die gezien worden als haatimam, moslims oproepen om op de partij van Kuzu en Öztürk te stemmen. Ook zou Denk zelf op zoek zijn naar steun van moskeeën.
Wilders stelt voor dat imams, samen met de politici van Denk, naar een islamitisch land verhuizen.
Segers oneens met SGP over islam
"Het is heel onverstandig om de islam tot vijand te verklaren." Dat zei ChristenUnie-lijsttrekker Segers in een gesprek met De Gelderlander. Hij reageerde op SGP-leider Van der Staaij, die deze week nog eens zei dat de islam een bedreiging is.
Segers, die is opgegroeid in een SGP-nest, zegt dat hij juist vanwege de houding van de SGP tegenover andere godsdiensten voor de ChristenUnie heeft gekozen. Vrijheid van godsdienst is wat hem betreft een groot goed, waar je niet op moet afdingen. Hij vraagt zich af hoe je "dé islam" de vijand kunt noemen, terwijl "iemand als burgemeester Aboutaleb juist onze bondgenoot" is.
Segers ziet nog een groot verschil tussen de twee kleine christelijke partijen in de Tweede Kamer, die op gemeentelijk niveau vaak samenwerken en bij de verkiezingen op 15 maart weer een lijstverbinding hebben. "De SGP zou veel groener moeten zijn”, vindt hij. Juist vanwege het geloof, dat voorschrijft dat er zuinig met de aarde moet worden omgesprongen.
Klink: zorgplan SP belachelijk
Oud-minister van Volksgezondheid en huidig topman bij verzekeraar VGZ heeft in de Telegraaf forse kritiek op de SP. Hij noemt het plan voor een zorgfonds "belachelijk". "Dat zou alleen maar hele lange wachtlijsten opleveren."
Klink (CDA) vindt dat er veel te veel negativiteit is over de Nederlandse zorg. Wel zou wat hem betreft het eigen risico wat omlaag moeten, dat is voor veel mensen te hoog.
De oud-minister keert zeker niet terug als minister, zegt hij. "Ik zit bij VGZ heel goed op mijn plek."
'Geef het goede voorbeeld!'
"Onpartijdigheid als reden om niet te gaan stemmen, wat maakt u nu?" Advocaat Peter Plasman is verbaasd over het feit dat koning Willem-Alexander en Máxima waarschijnlijk niet gaan stemmen.
Plasman, lijsttrekker van de partij 'Niet Stemmers', die een alternatief wil zijn voor de blanco stem, heeft een open brief geschreven aan het koningshuis. "De boodschap is toch dat iedereen moet gaan stemmen, hier is uw kans. Wij zijn 100 procent onpartijdig. U kunt dus onpartijdig blijven en toch uw burgerplicht doen."
De advocaat wijst erop dat de stempas niet voor niets wordt uitgedeeld. "Geef het goede voorbeeld!"
Islamitischemeetlat.nl is van wie?
De plannen van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland (RMMN) om met de speciale kieswijzer Islamtischemeetlat.nl te komen, worden bemoeilijkt nu iemand anders de domeinnaam heeft geclaimd.
De moslimorganisatie kondigde gisteren aan om met de speciale kiessite te komen. "Het moet moslims op een vrij eenvoudige manier laten zien waarop ze kunnen stemmen", zei een woordvoerder tegen het AD.
Het is de bedoeling dat de site Islamitischemeetlat.nl volgende week online komt, maar The Post Online kwam erachter dat organisatie de domeinnaam nog niet had geregistreerd. Omdat de moskeeorganisatie dat heeft nagelaten, heeft The Post Online de domeinnaam geclaimd.
The Post Online heeft tot nu toe nog geen plannen voor de domeinnaam. De Raad Marokkaanse Moskeeën Nederland is niet bereikbaar voor commentaar, meldt de nieuwssite.
PvdA in de krant: de tempel van Spekman en Asscher als Mozes
In een interview met Trouw met PvdA lijsttrekker-Lodewijk Asscher staat het geloof centraal. Asscher vertelt uitgebreid over zijn familiegeschiedenis. Zelf is hij niet gelovig maar "als het over mijn kinderen gaat heb ik wel de neiging om te vragen: God, mocht je toch bestaan - sorry dat ik het altijd ontkend heb of niets van begrepen - maak je dan over mij niet druk. Maar zou je alsjeblieft wel een beetje op mijn jongens willen letten?”
Asscher vertelt verder over het belang van de sabbat en het belang van bijeenzijn met familie. "Ik heb er in dit rare werk ook een strijd van gemaakt, bijvoorbeeld door de kinderen elke dag naar school te brengen en tijdens het weekend zoveel mogelijk nee te zeggen tegen uitnodigingen van de media. Er is permanent aandacht, een honger die niet wordt gestild. Als je daar gevoelig voor bent, kun je in dit vak verdrinken. Ik geloof dat bezieling in dit werk alleen is vol te houden als je er vanaf een afstandje naar kunt kijken."
In de Volkskrant een uitgebreid stuk met PvdA-voorzitter Spekman. Hij moest de partij gaan redden, maar nu dreigt een historische nederlaag, schrijft de krant. "Toch blijft Hans Spekman er heilig van overtuigd dat de sociaal-democratie uiteindelijk zegevieren."
In de krant zegt hij dat hij kiest voor de lange adem. "Toverstokjes waarmee je in één beweging graaiende bankiers en belastingparadijzen wegtovert of het ongenoegen van mensen over de zorg wegneemt, bestaan niet."
Kort geding om buitenlandse stem
D66-Kandidaat-Kamerlid Eelco Keij spant een kort geding aan tegen de Staat der Nederlanden. Hij eist dat alle stembiljetten die een poststempel hebben van 15 maart (de dag van de verkiezingen) worden geaccepteerd. Keij doet dit omdat veel mensen in het buitenland hun stempas nog niet ontvangen hebben, met als mogelijk gevolg dat hun stem straks niet geldig is.
De gemeente Den Haag, die verantwoordelijk is voor de stempassen, zegt dat de absolute garantie dat ieders stem op tijd binnen is, niet te geven is. "We zijn afhankelijk van heel veel partijen, zoals de verschillende internationale postbedrijven."
Segers herhaalt: stel wraakporno strafbaar
ChristenUnie-leider Segers maakt zich opnieuw sterk voor het strafbaar stellen van het verspreiden van wraakporno. Hij stelde in 2015 al Kamervragen aan de minister van Veiligheid en Justitie, waarin hij vroeg om wetgeving.
In een interview met Nu.nl zegt hij nu dat als de komende regering er niet mee aan de slag gaat, de partij zelf met een wetsvoorstel komt. "Bij dit relatief nieuwe fenomeen moet je een grens markeren en bewaken. Ook via het strafrecht", zei hij bij Nu.nl.
Een koning stemt niet
Mocht u zich afvragen wat koning Willem-Alexander en koningin Máxima gaan stemmen op 15 maart? Het korte antwoord: nergens op. Het is gebruik dat de Nederlandse vorst niet naar de stembureau gaat. In zijn column schrijft koningshuisredacteur Piet van Asseldonk: "Voor Willem-Alexander en de constitutionele monarchie is het van wezenlijk belang dat er geen enkele twijfel ontstaat over de politieke onpartijdigheid van het staatshoofd."
Het Reformatorisch Dagblad besteedde in 2005 ook al aandacht aan het 'niet-stembeleid' van de Oranjes. De krant schreef toen dat koningin Juliana wel stemde, toen zij afstand van de troon had genomen. Ze deed dat in haar woonplaats Baarn. Haar voorkeur zou naar verluidt ergens hebben gelegen bij de PvdA en D66.
Verder in de kranten..
De partijleiders staan te trappelen om het Torentje te betreden, Trouw bericht over het Kieskompas. Een tussenstand daarvan geeft aan dat Roemer het voor de invullers heeft afgedaan als premierskandidaat. Rutte vindt men het meest geschikt. Ruim 250.000 mensen vulden het online kompas in. Ruttes populariteit is wel iets gedaald ten opzichte van de vorige verkiezingen, maar hij blijft dus favoriet. Op links is Lodewijk Asscher populairder om premier te worden dan Samsom destijds.
Nederland stevent niet af op een grote politieke omwenteling, is de conclusie van een onderzoek waarover het Algemeen Dagblad bericht. De onvrede van kiezers is hier niet zo massaal als in de Verenigde Staten waar Trump werd verkozen of als in Engeland bij de brexit. Op basis van een studie onder ruim 6000 Nederlanders concluderen de onderzoekers dat de 'patriottistische lente' van Wilders er niet komt.
Radicale imams adviseren moslims om op de partij Denk te stemmen, schrijft De Telegraaf. De partij zoekt zelf ook driftig naar steun in moskeeën, schrijft de krant. Twee imams, die als haatprediker worden gezien, bevelen de partij van Kuzu en Oztürk aan, en ook uit salafistische moskeeën in Geleen en Den Haag klinkt de oproep om op Denk te stemmen. Partijleider Kuzu nam gisteren op televisie geen afstand van de twee omstreden predikers. "Het is aan deze imams zelf om te bepalen wat ze stemmen en adviseren", zei Kuzu. Hij kan zich ook niet vinden in de term haatimam.
De Volkskrant signaleert de trend dat veel jongeren van plan zijn om op rechtse partijen te stemmen. Volgens de krant heeft dat te maken dat de kinderen opgegroeid zijn in een tijd vol terrorisme, polarisatie en vluchtelingenstromen. De titel van het stuk is: 'zo stemmen de kinderen van 9/11'. In de krant overigens ook een uitgebreid interview met PvdA-voorzitter Hans Spekman, daarover later meer.
Wie is waar vandaag?
Emile Roemer van de SP zit in het radioprogramma Spijkers met Koppen. En de ChristenUnie gaat met vier bussen het land in. In het programma Kamerbreed debatteren Pechtold van D66 en Asscher van de PvdA vanuit de Openbare Bibliotheek in Den Haag.
En Henk Krol gaat flyeren in Rotterdam, om daarna andere steden aan te doen in Zuid-Holland. Segers van de ChristenUnie heeft een interview met De Gelderlander en ontmoet ook lezers van de krant. Buma van het CDA flyert in Naaldwijk en VVD-leider Rutte in Barendrecht.
PvdA-lijsttrekker Asscher is bij de bijeenkomst Wij Zijn Nederland in de Westergasfabriek in Amsterdam.
Buma zet zich in voor tradities
Nederlanders moeten weer actief gaan staan voor hun eigen waarden, zegt CDA-leider Buma in een interview in De Telegraaf. Hij wil een normen en waarden-offensief lanceren, dat op scholen ruim baan moet krijgen.
Buma wil dat scholen verplicht lesgeven over de verschrikkingen van de Holocaust. Ook wil hij meer aandacht voor de Nederlandse tradities en pleit hij ervoor dat kinderen op school het volkslied weer uit hun hoofd leren. "Als je het Wilhelmus zingt, ga je staan. Zo ben ik opgevoed. We willen dat er respect is voor het Wilhelmus", zegt hij in De Telegraaf.
Goedemorgen!
Nog elf dagen tot de verkiezingen. De strijd om de kiezer gaat volop door en ook vandaag volg je alle ontwikkelingen in ons campagneblog.
Gisteren was er een hoop te doen over de Turkse regering die in Nederland een pro-Erdogan-campagne wil voeren, vlak voor de verkiezingsdag. Het kabinet heeft al laten weten dat het daar niet op zit te wachten.
En het ging over de leeftijdsgrens voor hulp bij zelfdoding bij een voltooid leven. D66-leider Pechtold zei eergisteren in Nieuwsuur dat hij de wens heeft om die grens in de toekomst te verlagen. Christelijke partijen zijn ervan geschrokken, de VVD steunt het idee.
Verder ging het vooral over Wilders, die gisteren zijn campagne hervatte in Volendam.
Al het andere campagnenieuws van gisteren kun je hier teruglezen.