Rusland laat andere kant zien op WK, binnen én buiten de lijnen

• Tomas Riemens

  redacteur Online

De voetbalfans vieren feest, de internationale pers is positief en het Russische voetbalteam staat vanmiddag in de achtste finale tegenover Spanje. Op het mondiale voetbaltoernooi presteert Rusland binnen en buiten de lijnen boven verwachting goed.

Het succes straalt af op het Kremlin, vertelt correspondent David Jan Godfroid. "Bij dit soort grote evenementen gaat de dank in Rusland vooral uit naar president Poetin."

Tijdens het WK laat zijn land zich van een geheel andere kant zien. Westerse media schreven de afgelopen maanden vooral in negatieve zin over Rusland, als het bijvoorbeeld ging over de zaak-Skripal, inmenging in de Amerikaanse verkiezingen, het conflict in Syrië of vlucht MH17. Het Westen wees met de beschuldigende vinger naar Rusland en het Kremlin deed dat af als onzin.

Maar sinds het begin van het toernooi is in Rusland een duidelijke verandering merkbaar, vertelde Eva Hartog, hoofdredacteur van The Moscow Times, deze week in Studio Rusland. "We zien een totale omslag. Er hing een negatieve sfeer. Je zag een defensief Rusland dat alles goed probeerde te praten. Nu hangt het land achterover, zo van: zie je, we zijn eigenlijk een heel leuk land."

Geen grote incidenten

De angsten vooraf voor geweld door Russische hooligans, racisme of strenge politie-optredens zijn vooralsnog niet uitgekomen. Het WK verloopt tot dusver zonder grote incidenten. "Eindelijk zien mensen in het buitenland dat we geen monsters, moordenaars of god weet ik wat zijn", zegt een Russische vrouw in Moskou. "Hier wonen normale mensen."

Correspondent Godfroid sprak in Moskou ook met andere Russen over het WK:

Voetbalfans uit landen van over de hele wereld zijn gastvrij ontvangen. "De sfeer is uitermate goed", vertelt Godfroid, die naast Moskou ook de speelstad Saransk bezocht, "en van de politie mag van alles wat normaal niet mag, zoals het drinken van alcohol op straat. Ze leggen niemand een strobreed in de weg."

Het is natuurlijk de vraag of dit ook na het WK zo blijft. Het Rusland van voor het toernooi is niet meteen verdwenen, zegt hoofdredacteur Hartog. Er zitten nog steeds politieke gevangenen vast en er zijn niet meer mensenrechten of vrijheden. Vrijdag nog werd een wetenschapper die de zuiveringen door Stalin onderzoekt, opnieuw gearresteerd. "Eigenlijk verandert er niets", denkt ook correspondent Godfroid.

Maar in de media gaat het daar nu even niet over, tot tevredenheid van de politieke top in Rusland. "Dit speelt het Kremlin in de kaart", zegt Hartog. Op de Russische staatstelevisie is continu te horen hoe goed het WK verloopt. Godfroid: "Dat wordt voortdurend benadrukt. Iedere dag, in iedere uitzending. Het werkt als een soort interne propaganda."

Achter de schermen

Voor veel Russen is bij dit soort evenementen de hand van Poetin zichtbaar. Terwijl de president zich nauwelijks heeft laten zien. Hij staat niet bekend als voetbalfan en was tot dusver alleen aanwezig bij de openingswedstrijd tussen Rusland en Saudi-Arabië. Dat duel bekeek hij samen met FIFA-baas Gianni Infantino en de Saudische kroonprins Mohammed bin Salman. Dat Rusland met 5-0 won, kwam niet slecht uit.

En hoewel Poetin niet bij de andere wedstrijden was, is hij achter de schermen druk bezig. De president grijpt het toernooi aan om met hoogwaardigheidsbekleders van over de hele wereld te spreken, vertelt Godfroid. "Of het nu de kroonprins van Saudi-Arabië is of de premier van Abchazië, een afgescheiden provincie van Georgië. Het verkeer in Moskou staat geregeld vast, omdat er een belangrijke gast naar het Kremlin komt."

Poetin houdt meer van ijshockey, maar vond vorige week toch tijd om een balletje te trappen op het Rode Plein:

Of politici en regeringen uit andere landen hun standpunt ten opzichte van Rusland zullen wijzigen door het positieve verloop van het WK, betwijfelt Godfroid. "Maar alles bij elkaar is dit natuurlijk goed voor Rusland en zijn imago."

Grandioos succes

Dat succes kan alleen maar groter worden als het Russische voetbalteam er vandaag om 16.00 uur in slaagt om in de achtste finale te winnen van topfavoriet Spanje. Vooraf had niemand in binnen- en buitenland ook maar iets verwacht van Rusland. "Dus als ze verdergaan naar de kwartfinale, zou dat een grandioos succes zijn", zegt ook een man in Moskou.

Maar zelfs al haalt het Russische team de finale. Of het WK ook blijvende veranderingen teweegbrengt voor Rusland en de Russen, moet blijken als alle voetbalfans naar huis zijn.