Voor de zoveelste keer in korte tijd is er een dode gevallen in Amsterdam na een 'wildwest'-schietpartij. Bij de vuurgevechten worden automatische wapens gebruikt en vliegen de kogels in het rond. De daders lijken totaal geen rekening te houden met het risico dat onschuldige burgers slachtoffer worden.
Hoe staat het ervoor in de Amsterdamse onderwereld? We vroegen het NOS-misdaadredacteur Robert Bas en Marijn Schrijver, auteur van het boek Mocro Maffia en hoofdredacteur van de Nieuwe Revu.
Wie zijn die mannen die met kalasjnikovs zwaaien?
"Degenen die de moorden uitvoeren zijn jonge jongens, vaak begin twintig", zegt Robert Bas. "Ze zijn onervaren: het ene moment zijn ze bezig met woninginbraak, het volgende moment lopen ze met een kalasjnikov op iemand af. Doordat ze zo onervaren zijn schieten ze direct, in paniek, een heel magazijn leeg."
Dat beaamt Marijn Schrijver. "Het zijn amateurs, die nauwelijks eerder met een wapen hebben geschoten. Daarom gaan die kogels alle kanten uit. Het maakt hen ook geen reet uit of er onschuldige slachtoffers vallen."
Rekenen rivaliserende groepen systematisch met elkaar af?
"Het is niet zo dat er keurig een lijstje met namen wordt afgewerkt: er loopt van alles door elkaar", zegt Robert Bas. "Je hebt de Mocro-oorlog en ook binnen de Turkse criminele gemeenschap is er hevige ruzie."
Marijn Schrijver: "Er wordt over en weer tussen verschillende kampen een oorlog uitgevochten die allang niet meer om iets tastbaars gaat. Het gaat om schieten om te overleven. Wie blijft er over? Wie krijgt de macht, de beste drugslijnen? Dat gaat uiteindelijk ook over miljoenen."
Toch weten de verschillende groepen vaak veel van elkaar, zegt Robert Bas. "Het zijn net een stelletje ouwe tantes, ze kletsen met en over elkaar. Het is niet zo dat hun zaken heel strak geregeld zijn, het zijn vaak los-vast-verbanden. Mede hierdoor weten ze heel veel van elkaar."
Bestaat er echt een dodenlijst?
"Het is heel moeilijk om een exacte dodenlijst vast te stellen, want er lopen zoals gezegd veel zaken door elkaar", zegt Robert Bas. "Op dit moment denk ik dat de politie enkele tientallen mensen uit het criminele milieu gewaarschuwd heeft dat ze op een dodenlijst staan."
Daar is ook wel wat kritiek op, vanuit de hoek van advocaten. Schrijver: "Die advocaten zeggen: als jij zegt dat er iemand op een dodenlijst staat, maar niet laat weten van wie de bedreiging komt en geen bescherming biedt, vergroot je de kans dat een crimineel de dreiging voor wil zijn en zelf toeslaat."
"De politie zegt weer: ze zouden het ons ook kwalijk nemen als we ze níet zouden waarschuwen. En als je meewerkt met het onderzoek, dus je telefoon inlevert en alles vertelt wat je weet, dan bieden we je bescherming aan."
Hoe goed heeft de politie de onderwereld in beeld?
"Ik denk dat de politie nu wel goed in de gaten heeft wie een conflict heeft met wie", zegt Schrijver. "Ze hebben een enorme inhaalslag moeten maken, maar inmiddels hebben ze het redelijk in kaart gebracht. Nu is het de kunst om de daders te pakken en liquidaties te voorkomen. Het aantal aanhoudingen valt best tegen ten opzichte van het aantal liquidaties."
Extreem geweld lijkt de laatste jaren meer regel dan uitzondering, moeten we daar 'gewoon' aan wennen?
"Volgens mij is Amsterdam er al aan gewend", concludeert Schrijver. "In elke wijk is er inmiddels met kalasjnikovs geschoten en zijn kogels ingeslagen, het gaat al 2,5 jaar op deze manier. Ook zijn er gewonden gevallen. Het is een klein wonder dat het vannacht niet opnieuw is gebeurd."
"Het valt mij op dat mensen er zich niet heel erg druk om maken en dat er nog steeds geen maatschappelijk debat is ontstaan", vervolgt Schrijver. "We zijn heel erg bang voor allerlei dingen ver weg. Maar intussen heb je in Amsterdam een grotere kans om per ongeluk te worden doodgeschoten, dan dat je de jackpot wint."
