Oekraïne waarschuwt: Wereldoorlog als Rusland zegeviert

Terwijl Russische raketten steeds vaker doel treffen, smeekt Oekraïne onophoudelijk om meer luchtafweersystemen. Oekraïense troepen hebben bijna geen munitie meer en westerse landen zijn traag in het sturen van hulp. Volgens Oekraïne is een derde wereldoorlog nabij, als Rusland niet wordt verslagen.

Wat kan het Westen nog doen om Oekraïne te helpen? En zal dat het tij nog kunnen keren?

Vorig najaar had Oekraïne nog het overwicht, maar de rollen zijn nu omgedraaid, zegt Frans Osinga, hoogleraar oorlogsstudies. Hij geeft een voorbeeld: "Voor elke granaat die Oekraïne afschiet, schieten de Russen er zes tot tien. Het kan niet anders dan dat je daardoor terrein verliest."

Die omwenteling is snel gegaan, zegt Osinga. "In januari was het front nog stabiel. Naast uitblijven van nieuwe steun vanuit het Westen zie je ook plotseling weer Russische jachtvliegtuigen opduiken. Dat maakt dat je je anders moet verdedigen, met andere wapens."

Nationale belangen

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky vraagt Europese regeringsleiders niet alleen om meer Patriot-luchtdoelraketten, maar ook om artilleriemunitie, legervoertuigen en drones. "Alles wat helpt om de frontlinie te houden." Hij vindt dat zijn land dezelfde veiligheid verdient als Israël, dat afgelopen weekend door westerse partners actief werd geholpen bij de verdediging tegen een grote Iraanse drone- en raketaanval.

Defensiespecialist Peter Wijninga vindt het zeer zorgelijk dat Oekraïne zich op dit moment niet adequaat tegen de Russische aanvallen door de lucht kan verdedigen. "We denken nog steeds in nationale belangen", zegt hij. "Met de toename van ballistische projectielen en ook hypersonische projectielen richting Oekraïne hebben ze echt meer Patriotsystemen nodig."

Een behoorlijk effectief systeem, aldus Wijninga. "De basis is eigenlijk een radarsysteem dat ver kan kijken en een doel detecteert en meerdere doelen tegelijkertijd kan volgen. De computer bepaalt welk doel de meeste bedreiging vormt. Het systeem heeft een single shot kill probability binnen een bepaalde afstand, van boven de 90 procent."

Oekraïne heeft met de laatste Patriot van Duitsland vier van deze systemen. "Daarmee kunnen ze eigenlijk alleen de grote stedelijke gebieden verdedigen, maar dan houdt het ook op", zegt Wijninga, die denkt dat ook Nederland één Patriotsysteem zou kunnen missen. "Nederland heeft drie operationele systemen en één reserve systeem." Maar demissionair premier Mark Rutte heeft al gezegd dat we nu niet gaan leveren.

In NAVO-afspraken is vastgelegd welke wapens en wapensystemen landen in huis moeten hebben, zodat de alliantie als geheel voldoende slagkracht heeft. Toch is wapensteun aan Oekraïne op korte termijn voor NAVO-lidstaten het allerbelangrijkste, ook als ze daardoor tijdelijk de NAVO-vereisten niet halen, zei secretaris-generaal Jens Stoltenberg gisteren.

Het komt aan op politieke wil, zegt Osinga. "En met name in de VS schort het daar aan en dan is Donald Trump nog niet eens president." Terwijl de situatie volgens Osinga nijpender is dan ooit. "Als Oekraïne verliest, is dat echt een gitzwart scenario."

Grote gevaar

Verlies van Oekraïne is volgens Osinga een signaal aan de Russen dat ze wegkomen met agressie. Een teken dat ook andere autoritaire landen zullen zien. "Het Westen kan het niet aan, is verdeeld, niet in staat zich te verdedigen." De Russen zullen dan gaan testen, verwacht hij. "Een kilometertje over de grens, reageert het Westen? Is dit genoeg voor artikel 5? Zo niet, dan weer een stapje verder? Dát is het grote gevaar."

Nederland heeft samen met andere landen inmiddels duizend Patriot-luchtverdedigingsraketten besteld en er wordt een productielijn daarvoor opgezet in Duitsland. "Dat is natuurlijk goed, maar daar heeft Oekraine dit jaar nog niets aan. En artilleriegranaten komen pas in de zomer. We zijn echt veel te laat begonnen", zegt Osinga. "Stoltenbergs opmerking is daarom ook belangrijk. Ja, leveren aan Oekraïne is een risico, maar op dit moment is het een groter risico dat Oekraïne zou kunnen verliezen."

Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden stemt zaterdagavond over wetsvoorstellen die financiële hulp vrijmaken voor Oekraïne. De Amerikaanse Senaat boog zich in februari al over een pakket van 60 miljard dollar aan economische en militaire steun voor Oekraïne en nam dat aan. Maar de Republikeinen in het Huis zijn tegen, onder meer vanwege een conflict over immigratie.