'Risico op etnische zuivering' van Armeniërs in Nagorno-Karabach
Tien dagen lang oefenen Amerikaanse en Armeense militairen in Armenië, op een moment dat de spanningen tussen Armenië en buurland Azerbeidzjan op een hoogtepunt zijn. Middelpunt van de onrust is de regio Nagorno-Karabach. Internationaal wordt die erkend als onderdeel van Azerbeidzjan, maar Armeniërs bewonen en besturen het gebied.
De enige toegangsweg tussen Armenië en Nagorno-Karabach, de Lachin-corridor, wordt sinds eind vorig jaar door Azerbeidzjan geblokkeerd waardoor inwoners verstoken zijn van voedsel en medicijnen.
Het gevolg van de blokkade is een humanitaire crisis: 120.000 inwoners zijn afgesloten van de buitenwereld en verstoken van voedsel en medicijnen. Armenië beschuldigt Azerbeidzjan al negen maanden van het uithongeren van de bevolking in Nagorno-Karabach.
Sinds de blokkade konden hulpverleners van het Rode Kruis en Russische vredestroepen af en toe nog hulpmiddelen brengen. Begin dit jaar oordeelde het Internationaal Gerechtshof in Den Haag dat Azerbeidzjan de wegblokkade moest weghalen om "onherstelbare schade" te voorkomen, maar daar is geen gehoor aan gegeven. Sterker nog, sinds 15 juni lijken er helemaal geen hulptroepen meer de grens over te kunnen.
Volgens de oud-Ombudsman van Nagorno-Karabach, Artak Beglaryan, is de situatie sindsdien erg verslechterd en komt er geen eten, medicijnen of brandstof de grens over. "Het openbaar vervoer en onze eigen auto's rijden niet meer vanwege brandstoftekorten. De apotheken zijn leeg en er zijn tekorten in ziekenhuizen", zegt Beglaryan tegen Nieuwsuur. "Vanwege stress sterven mensen aan herseninfarcten en hartaanvallen. Zwangere vrouwen zijn ondervoed en krijgen longontstekingen en miskramen."
Nieuwe deal, maar nog geen hulp
Afgelopen weekend gingen de etnisch-Armeense autoriteiten in Nagorno-Karabach akkoord met het toelaten van hulpgoederen uit Azerbeidzjan. Maar alleen op voorwaarde dat de Lachin-corridor ook wordt geopend, want de Armeniërs vrezen dat met het toelaten van alleen maar Azerbeidzjaanse hulpgoederen, Azerbeidzjan het gebied onder controle zal krijgen.
Ondanks die deal lijkt er nog geen sprake van hulp over de grens. "Alles zit nog potdicht", zegt Inge Drost van de Federatie Armeense Organisaties Nederland (FAON). "Bij de Lachin-corridor staan negentien volle vrachtwagens met de meest noodzakelijke hulpgoederen uit Armenië sinds midden juli te wachten. Sinds een paar weken zijn daar negen vrachtwagens met Franse hulpgoederen bij gekomen."
"Het is moeilijk om ontbijt te maken voor mijn kinderen, want er zijn grote tekorten aan brood en voedsel", zegt fotografe Narine Karapetyan, inwoner van Nagorno-Karabach. "We gaan een gruwelijke toekomst tegemoet, want de winter komt eraan."
Steun Rusland
In 2020 werd afgesproken dat Moskou de vrije doorgang tussen Armenië en Nagorno-Karabach via de Lachin-corridor zou garanderen. Maar onder meer doordat Rusland zijn handen vol heeft aan de oorlog in Oekraïne, is de invloed van Rusland beperkt, zegt Rusland-correspondent Iris de Graaf. "Armenië is eigenlijk teleurgesteld in Rusland. Ze roepen al maanden om hulp, maar krijgen het niet."
Armenië hoopt nu op westerse steun. Het leger oefent al met de Amerikanen. Daar is Rusland volgens De Graaf niet blij mee. "Rusland heeft inmiddels de Armeense ambassadeur op het matje geroepen. En het land waarschuwt dat Armenië niet, net zoals Oekraïne, de 'verkeerde kant' zoals het Westen op moet kijken."
"Ik vind dit een heel gevaarlijke situatie", zegt Oost-Europadeskundige Bob Deen. "Het is gevaarlijk in Nagorno-Karabach, waar een risico schuilt op etnisch geweld en mogelijk etnische zuivering." Er is ook een risico op een oorlog tussen Armenië en Azerbeidzjan, zegt Deen. "Azerbeidzjan doet ook wel eens uitingen dat andere stukken van Armenië óók nog van hen kunnen zijn."
Deen verwacht dat de deal van afgelopen weekend weinig aan de situatie verandert. "Ik denk niet dat Azerbeidzjan zal stoppen met het afknijpen van dit gebied. De grote vraag wordt of de internationale gemeenschap, met name de EU, bereid is om genoeg druk uit te oefenen op Azerbeidzjan. Want alleen aan die Russische vredestroepen hebben ze echt niet genoeg om hun mensenrechten te garanderen."
