In de Nieuwsuur-serie #Ophef duikt Rudy Bouma in de wereld van nepnieuws en complotten om erachter te komen waar misvattingen ontstaan en waarom mensen ze geloven. In deze aflevering: de steeds terugkerende verzinsels over The Great Reset en het WEF.
De term 'Great Reset' was tussen 1 januari 2022 en 14 juni 2022 op 29 dagen trending topic op Twitter. We vinden in totaal 48.313 Nederlandstalige tweets waarin expliciet wordt gerefereerd aan de Great Reset. Wij keken naar de 150 meest gedeelde tweets uit die lijst.
Forum-kamerlid Pepijn van Houwelingen is goed voor bijna een vijfde van de tweets in die top 150 meest gedeelde tweets over de Great Reset. Hij wordt gevolgd door Thierry Baudet: die heeft net iets minder tweets in de top-150 maar ze worden meer gedeeld en hij genereert wel de meeste reacties. Baudet is daarmee de meest invloedrijke twitteraar rond de term.
De meeste van die 150 tweets suggereren dat het coronavirus ongevaarlijk is en door elites wordt ingezet om de macht te grijpen. Daarna volgen tweets over de 'WEF-papers', waar van Houwelingen veelvuldig over tweet.
Kijken we naar de top-50 dan zijn Baudet en van Houwelingen verantwoordelijk voor meer dan 50 procent van de tweets.
Hashtags die het meest worden gebruikt in combinatie met Great Reset zijn o.a. #WEF, #Fascist, #QR, #Communist, #Agenda21, #agenda2020, #Overheid, #BuildBackBetter en #KlausSchwab.
De laatste weken wordt de stikstofcrisis en onteigening van boeren veelvuldig in verband gebracht met de Great Reset, maar deze periode valt buiten de data-analyse.
Op Facebook vinden we tussen 1 maart 2020 tot 11 juni 2022 6682 Nederlandstalige posts waarin wordt gesproken over de Great Reset. Die genereren 458.897 interacties.
We keken naar de 50 posts met meeste interacties, de 50 posts met filmpjes, de 50 meest gedeelde posts in 2022 en de 50 posts met meeste interacties in dit jaar (2022).
Ook op Facebook blijkt Forum voor Democratie het meest invloedrijk. Van de 50 berichten met de meeste interacties, tussen 1 maart 2020 tot en met 11 juni 2022, kwam de helft van Baudet en Forum voor Democratie. Kijken we naar de 50 berichten die dit jaar het meeste interactie genereerden, dan waren Baudet en Forum voor Democratie goed voor 30 procent.
Het best bekeken filmpje dit jaar is een fragment van een Tweede Kamer-debat waarin Caroline van der Plas (BBB) een complottheorie van Forum-kamerlid Pepijn van Houwelingen ontkracht.
Google Trends
Met behulp van Google Trends kunnen we zien wat de interesse is van de Nederlandse Google gebruiker voor de zoekterm Great Reset. Die piekt in oktober 2021. Volgens Thierry Baudet e.a. zou de Great Reset op 15 oktober plaatsvinden of beginnen.
De stikstofcrisis, de oorlog in Oekraïne, de chaos op luchthavens en de coronapandemie. Allemaal ingezet om macht uit te oefenen op de wereldbevolking.
Tenminste, zo wordt beweerd. The Great Reset is een theorie die al 2 jaar lang telkens weer terugkomt in de trendinglijsten op social media.
Vooropgesteld: The Great Reset bestaat. Het is echt een plan van het World Economic Forum. Maar wat 'ze' met dat plan werkelijk willen bereiken: daar gaan de gekste - niet bewezen - verhalen over rond.
Dat dat soort berichten dan tóch een weg vinden op social media, fascineert me mateloos. De onbewezen claims worden grif gedeeld. Hoe ontstaan zulke theorieën en wie zijn de online gangmakers? In deze Nieuwsuur-serie ontrafel ik #Ophef.
In deze aflevering; #TheGreatReset.
De aanleiding
De commotie begon 2 jaar geleden in juni 2020 - bij dit boek. Geschreven door Klaus Schwab. Oprichter én directeur van het World Economic Forum: het WEF. Hier ontmoet ik hem, toen ik tien jaar geleden verslag deed van die bijeenkomst.
In dit boek bepleit Schwab de coronacrisis te gebruiken om tot een 'duurzamere wereld' te komen.
En hij wil een samenwerking tussen bedrijven, wetenschappers en farmaceuten om bij een volgende pandemie nog sneller vaccins te ontwikkelen.
Was getekend; Prins Charles. Ook hij promoot de ideeën van Schwab. Maar een controversiële aartsbisschop is sceptisch: hij waarschuwt toenmalig president Trump in deze open brief dat het een "hels project" van "gewetenloze personages" zou zijn.
En toen was het hek van de dam.
Want sommigen geloven dat The Great Reset een illuster, machtig, wereldwijd complot is van de elite om jou alles af te nemen. Om hun gelijk te bewijzen gebruiken ze onder andere vervalste citaten en nepfilmpjes. En de hoofdrolspelers worden gedemoniseerd.
Zo gaat het bericht rond dat de vader van Klaus Schwab een hoge nazi was. Maar dit is zijn vader helemaal niet.
Deelnemers van dat World Economic Forum, zoals minister Kaag, worden zelfs bedreigd.
De social-analyse
Wij deden onderzoek naar de online ophef over de Great Reset.
In de afgelopen twee jaar is er behoorlijk wat gegoogled naar die term: met een piek in oktober 2021. De maand waarin volgens politicus Thierry Baudet de Great Reset zou beginnen. En vlak daarna neemt ook de interesse in Klaus Schwab toe.
Al die Great-Reset-theorieën zijn voer voor discussie op sociale media. Op Nederlandstalig Twitter zijn alleen al sinds begin dit jaar zo'n 50.000 berichten over The Great Reset geschreven. De term was zo'n 30 keer trending. Gemiddeld werden er dagelijks meer dan 280 tweets over verstuurd. Op één dag zelfs bijna 800 tweets.
Berichten van Thierry Baudet zijn het populairst. Hij en kamerlid Pepijn van Houwelingen zijn goed voor bijna 60 procent van de 50 meest gedeelde tweets.
Op Facebook vinden we alleen al openbare Nederlandse pagina's zo'n half miljoen interacties rond de term The Great Reset.
Kijken we naar de 50 posts die het meeste hebben losgemaakt dan is de helft ook hier weer van Thierry Baudet en Forum voor Democratie.
Maar het meest bekeken filmpje op Facebook is van de Boer Burger Beweging die juist een complottheorie van Forum-kamerlid van Houwelingen ontkrácht.
Vooral Forum voor Democratie maakt op Facebook reacties los: zo'n twee derde van alle interacties over The Great Reset volgt op Forum-posts. Ook een Brits onderzoeksbureau viel op dat Thierry Baudet op Facebook een sleutelrol vervult bij het "mainstreamen" van complottheorieën rond The Great Reset: ze signaleerden dat anderhalf jaar geleden al.
Thierry Baudet betoogt zelfs dat de oorlog in Oekraïne is begonnen om The Great Reset door te voeren. Terwijl Poetin Oekraïne binnenviel.
En anderen claimen op basis van Schwab's boek, dat de chaos op Schiphol onderdeel is van The Great Reset. Maar het vliegveld ligt gewoon plat vanwege personeelstekort.
Nu wordt de stikstofcrisis weer gelinkt aan The Great Rest. Nederland zou boeren - die de afgelopen tijd flink demonstreren - willen onteigenen in opdracht van het World Economic Forum. Deze bloggers -van een uiterst rechtse websites - zijn speciaal naar Nederland afgereisd om dat beeld bevestigd te zien.
Maar het WEF heeft helemaal niets met de stikstofcrisis te maken. Het was de hoogste rechter die Nederland opdroeg de stikstofnormen van de Europese Unie na te komen.
De theorieën
Oke, dat er sinds dat boek van Schwab veel over geschreven wordt is duidelijk. We hebben hem een tijd geleden al gevraagd er met ons over te praten, maar toen had Schwab alweer een nieuw boek uit en wilde hij het daar alleen over hebben.
Wat in ieder geval opvalt als dat World Economic Forum van Schwab plaatsvindt, er telkens klinkklare onzin gedeeld wordt.
Ook dit voorjaar weer, als onder andere premier Rutte en de ministers Kaag en Ollongren afreizen naar het Zwitserse Davos.
Toen werd online gesuggereerd dat het WEF een eigen politiemacht heeft, met een duivels logo. Maar die steenbokken op die emblemen maken het nog geen duivelssymbool. Ze komen uit het wapen van de regio waar het WEF plaatsvond. De lokale politiemensen en ordediensten kregen zo'n tijdelijke badge voor de herkenbaarheid.
En hier, nog een theorie die na die bijeenkomst in Davos opeens opkwam. Volgens sommigen doet het WEF in dit filmpje ouderen de suggestie om euthanasie te plegen. En dat zou dan weer bewijzen dat het zo overbevolking wil tegengaan.
Nou dat klopt ook niet, want het is nep. Het filmpje is in 2012 gemaakt door een Amerikaanse complotdenker die er reclame mee wilde maken voor zijn boek.
Van deze claims is dus duidelijk niets waar. Maar er is nog een claim die steeds maar terugkomt, namelijk dat Schwab met zijn machtige, rijke vrienden privé-bezit wil uitbannen en een soort nieuwe communistische wereldregering nastreeft.
De zin die dat allemaal zou moet bevestigen is deze: "You will own nothing, and you will be happy." En als ik kijk op sociale media dan wordt vaak geclaimd dat dit een tekst is uit Schwab zijn boek. Nou ik heb me gek gezocht, maar die zin staat er helemaal niet in.
Nee zonder grappen, ik heb het boek echt gelezen en het is een behoorlijk taai boek en is allerminst zo spannend als sommigen doen overkomen.
Maar die zin staat er dus in ieder geval niet in, dus interessant om te kijken waar die dan wél vandaan komt.
Het is een citaat uit een artikel van deze Deense politicus, die in 2016, op verzoek van het World Economic Forum, fantaseerde hoe de wereld er in 2030 uit zou kúnnen zien. "Welcome to the year 2030", schrijft ze. Het originele artikel is inmiddels offline, maar ze schrijft dat ze tegen die tijd bijvoorbeeld geen eigen auto meer heeft.
Zij voorspelde toen al dat we allemaal steeds vaker de voorkeur geven aan huren in plaats van bezit: een deel-auto, fiets of scooter in plaats die van jezelf. De politicus lichtte achteraf nog toe dat het niet per se de samenleving is die zij zelf het liefst heeft, dus geen utopie.
Oke, die zin komt dus niet van Schwab - zoals wordt beweerd. Maar toegegeven: het WEF heeft de zin wél een keer gebruikt als slogan in een 'promo' filmpje.
Dit filmpje is echt, maar hoe zit dat dan?
Het WEF zegt dat ook zij het hebben gedeeld om te tonen hoe de wereld er uit zou kúnnen zien. Een zin die op social media trouwens steeds wordt genegeerd is deze: "What you want you'll rent". En dat is nou juist de kern van hun boodschap, zeggen ze.
Die vermeende plannen voor 2030 zie ik op social media vaker voorbij komen. Bijvoorbeeld in een tweet van Baudet. En in onze analyse zagen we dat de term #Agenda2030 in de top10 staat van hashtags die vaak in combinatie met The Great Reset gebruikt worden.
Dan lees je dat de VN kwaadaardige plannen voor ons in petto hebben voor 2030. Op de lijst staat bijvoorbeeld: een wereld regering, depopulatie, verplicht meerdere vaccinaties en een sociaal kredietsysteem.
Hoe komen die mensen daar nu bij? Dat zit zo: de VN heeft inderdaad een lijst gedeeld, met plannen voor een duurzame samenleving. Laten we even kijken wat de doelen zijn die dáar op staan: geen armoede, geen honger, gendergelijkheid en groene energie.
Die idealistische doelen zijn dus vervalst.
Methode
Waarom zijn al die complottheorieën rondom The Great Reset toch zo populair?
Door de hele geschiedenis heen zien we dat elites sterk worden gewantrouwd en hun macht tot mythische proporties wordt overdreven. Sinds de jaren '60 gaan er verhalen dat een geheim genootschap, de illuminati, een totalitaire wereldregering beogen: een New World Order.
En laat nou die term ook weer vaak worden gebruikt in combinatie met The Great Reset.
Even tussendoor: dat verhaal over die New World Order is in de wereld geholpen door een groep die complotdenkers juist op de hak wilde nemen: ze noemden het Operatie Mindfuck.
Conclusie
Dus we zien bij The Great Reset dat citaten worden vervalst of uit de context getrokken, nepfilmpjes als echt worden gepresenteerd
en losstaande gebeurtenissen allemaal aan elkaar worden verbonden.
Goed, dat er désinformatie rondgaat over The Great Reset betekent natuurlijk niet dat er geen discussie gevoerd mag worden over de invloed van het World Economic Forum.
Die bijeenkomst is weliswaar voor het grootste gedeelte openbaar, voor journalisten. Maar ik zag dat er in de wandelgangen ook veel genetwerkt wordt.
Ik zag er ook dat premier Rutte een besloten bespreking had met Bill Gates. En dat we niet precies weten wat tijdens dat soort onderonsjes wordt gezegd, is voer voor speculatie.
En oh ja, online wordt nog geclaimd dat de media nu ook ongerust zijn over het WEF. Zo gaat dit alarmerend RTL-filmpje rond. Maar dit filmpje is helemaal niet door RTL gemaakt. Het is meegenomen door een gast in de talkshow Business Class waarin je zendtijd kan kopen.
To zo ver deze aflevering. Wil je checken of ik geen onzin verkoop? Alles over de social media analyse die we deden en onze bronnen vind je zoals gebruikelijk ook op onze website: www.nieuwsuur.nl/ophef
Daar staan ook de andere afleveringen van deze serie. Doei!