Anke Truijen
Redacteur Nieuwsuur
Anke Truijen
Redacteur Nieuwsuur
De campagnes van de Franse presidentsverkiezingen verliepen nog nooit zo chaotisch en onvoorspelbaar. Voor het eerst lijken de kandidaten van de grote traditionele partijen op links en rechts de tweede ronde niet te halen. En kanshebbers, Macron en Le Pen brengen veel onzekerheid met zich mee. Niet alleen voor Frankrijk maar ook voor Europese Unie. Waar draait het om bij de Franse verkiezingen?
Wantrouwen in de ‘oude’ politiek
"We bevinden ons in een sociale en economische crisis. Maar de verkiezing zelf bevindt zich ook in een crisis. De traditionele partijen die normaal de verkiezingen leiden, die het kader aangeven, zijn uiteengevallen en verzwakt", zegt politicoloog Olivier Rouquan.
Dat crisisgevoel komt vooral door de schandalen rondom de conservatieve kandidaat Francois Fillon van de rechtse partij Les Républicains. Oud-premier Fillon en zijn vrouw zijn officieel in staat van beschuldiging gesteld voor misbruik van publiek geld. Fillon was vier maanden geleden nog de grote kanshebber Nu zien veel Fransen hem als graaiende, arrogante machthebber.
Ook het vertrouwen in links is weg. Kiezers vinden dat president Hollande zijn beloftes niet is nagekomen en dat hij niet opkwam voor ‘monsieur et madame Dupont’. De socialisten worden waarschijnlijk de grootste verliezers en de partij bevindt zich in grote crisis.
Veel leden stappen over naar de partijloze Emmanuel Macron, maar ook naar het Front National. De nationalistische partij belooft de Franse industrie en lokale banen te beschermen en dat spreekt kiezers aan.
Economie
Bij deze verkiezingen gaat de strijd niet meer tussen links en rechts. Maar tussen stad en platteland, tussen protectionisme en liberalisme, tussen behouden en hervormen. En die spagaat zie je terug in de economie, het belangrijkste verkiezingsthema. Veel Fransen maken zich zorgen over banen die naar het buitenland verdwijnen. En het verval dat dit met zich meebrengt in kleine steden.
Grootmacht Frankrijk lijkt in het verleden te blijven hangen en zich niet aan te passen aan de eisen van een concurrerende economie. Vorig jaar demonstreerden de Fransen massaal tegen arbeidshervormingen. Terwijl veel landen met harde hand hervormden, bleef Frankrijk achter lopen. Daardoor is het land een zwakkere speler in de EU.
Frexit?
Bij het Front National is hard gejuicht na de brexit-uitslag. "Nu is de beurt aan Frankrijk!", riep partijleider Marine Le Pen en haar achterban startte meteen een campagne, met de belofte van een referendum.
"Een frexit zou voor Frankrijk, maar ook voor de rest van de Europese Unie, nog grotere gevolgen hebben dan de brexit", zegt correspondent Saskia Dekkers. "Want Frankrijk is ook lid van de eurozone en zou dan de euro moeten loslaten en de franc weer invoeren. Overigens is dat iets waarvan zelfs aanhangers van Le Pen me vertellen me dat het ze bang maakt: want wat betekent dat voor de Franse economie?"
Identiteit
Na de terreuraanslagen in Nice en Parijs bleven veel Fransen met de vraag zitten wat er nog over was van de waarden van de republiek: vrijheid, gelijkheid, broederschap. En hoe zit het met de Franse identiteit?
Het land heeft een grote moslimgemeenschap, maar was heel terughoudend bij het opnemen van vluchtelingen. Sommige burgemeesters voerden actie om Syriërs buiten de deur te houden.
Kanshebbers
Als de laatste peilingen kloppen dan wordt de strijd om het presidentschap vooral een gevecht tussen twee tegenpolen.
Marine Le Pen, leider van het Front National, is populair vanwege haar protectionistische plannen. Ze wil de Franse grenzen sluiten en de euro opgeven. Minder immigratie en een harde aanpak van de radicale islam.
Haar mogelijke tegenstander is de partijloze Emmanuel Macron. Met zijn beweging En Marche profileert de oud-minister van Economie zich als een progressieve nieuwkomer. Hij wil meer Europese integratie, economische hervormingen en probeert stemmers van links en rechts mee te krijgen.
Maar verrassingen zijn niet uit te sluiten. Misschien trekt de geplaagde Fillon toch nog een eindsprint als hij de conservatieve en katholieke kiezers kan overtuigen van zijn grootschalige hervormingen van de arbeidsmarkt en het dure ambtenarenapparaat.
