Meer dan de helft van de advocaten in Nederland (55 procent) heeft in de afgelopen twaalf maanden ten minste één vorm van agressie meegemaakt. Bij de meeste van die advocaten ging het om meerdere incidenten. Het gaat om advocaten uit alle arrondissementen en uit alle verschillende rechtsgebieden.
Dat blijkt uit een onderzoek van Ipsos I&O naar agressie, bedreiging en intimidatie bij advocaten. Dit onderzoek werd gedaan in opdracht van de Nederlandse orde van advocaten (NOvA). De meest voorkomende vorm van agressie is verbale agressie (46 procent), gevolgd door intimidatie (38 procent), bedreiging (24 procent) en fysieke agressie (4 procent). In totaal hebben 714 advocaten van de circa 18.500 advocaten de vragenlijst ingevuld.
'Zorgelijk'
Algemeen deken van de NOvA, Sanne van Oers, noemt het 'zorgelijk' dat agressie tegen advocaten vaker voorkomt. De algemeen deken staat aan het hoofd van het bestuur van de NOvA. "Het is schokkend om te horen wat sommige advocaten meemaken."
Ze vindt de cijfers uit het onderzoek niet verrassend. "We horen deze signalen al langer vanuit de advocatuur. Dit was de tweede keer dat we het onderzoek uitvoerden en de trend is duidelijk zichtbaar."
Chris Sent, jeugdrechtadvocaat, kreeg in de afgelopen maanden voor het eerst met 'flinke intimidatie' te maken. "Buiten de rechtbank houdt de bescherming op."
In de video hieronder vertelt ze meer over de agressie:
Volgens Van Oers is een aantal rechtsgebieden waar advocaten meer risico lopen. "Vooral in het familierecht, strafrecht, vreemdelingenrecht en huurrecht zien we dat advocaten meer risico lopen. Dit zijn rechtsgebieden waar mensen in de kern van hun bestaan worden geraakt. In die zaken ervaren advocaten extra druk en repressie."
Vergeleken met 2022 - toen het onderzoek naar de aard en omvang van agressie, bedreiging en intimidatie in de advocatuur voor het eerst werd uitgevoerd - is de agressie toegenomen. Ten opzichte van 2022 vinden ook meer advocaten het incident dat ze meemaakten 'ernstig'.
Slechts een klein deel van de advocaten doet aangifte: zeven procent. In 2022 ging het nog om vijf procent. De advocaten deden alleen aangifte van 'ernstige' incidenten. Dat is een incident dat op een schaal van 1 tot 7 met een score 5, 6 of 7 is beoordeeld.
Moord op Wiersum
Het is volgende week vijf jaar geleden dat advocaat Derk Wiersum werd vermoord, op 18 september 2019. Hij werd voor zijn huis in Amsterdam doodgeschoten. Wiersum stond kroongetuige Nabil B. bij in de zaak tegen Ridouan Taghi. Zijn dood leidde tot een enorme schokgolf binnen de beroepsgroep. Tientallen mensen moesten na de moord worden beveiligd en sommige advocaten vroegen zich af of het nog wel verantwoord was om een kroongetuige bij te staan.
Onno de Jong richt zich op de bijstand van kroongetuigen in strafzaken. Hij is een van de zwaarst beveiligde advocaten in Nederland. Sinds de dag van de moord op Wiersum wordt De Jong streng beveiligd. "Ik ben die dag direct uit mijn huis gehaald en in een safehouse geplaatst. Daar hebben mijn vrouw en ik achttien maanden gezeten."
'Een enorme schok'
Hij noemt de dood van Wiersum 'een enorme schok'. "De spanningen in die kroongetuigeprocessen liepen steeds verder op", zegt hij. "De haat tegen een advocaat die een kroongetuige bijstaat werd ook erger. Je voelde dat er wat aan zat te komen, maar wist niet wat", omschrijft hij de angst.
Jeugdrechtadvocaat Sent zegt ook dat de dood van Wiersum een enorme impact had. "Dat heeft diepe, diepe, diepe indruk gemaakt op alle advocaten. Bij mij thuis heeft de vlag heel lang halfstok gehangen. De impact was gigantisch."
De advocatuur is zich sinds de moord op Wiersum meer bewust van de risico's. De NOvA heeft een taskforce opgericht van waaruit een weerbaarheidstraining is ontwikkeld waaraan iedere advocaat gratis kan deelnemen. "Ook hebben we dit jaar vertrouwensadvocaten aangesteld, die collega's kunnen bellen als ze onder druk worden gezet. Verder is er een veiligheidsscan en een noodtelefoon, die wekelijks wordt gebruikt."
