Helft van alle advocaten kreeg afgelopen jaar te maken met agressie
De helft van de Nederlandse advocaten kreeg vorig jaar bij de uitoefening van hun beroep te maken met agressief gedrag van cliënten of anderen. Dat blijkt uit een onderzoek (.pdf) dat is uitgevoerd op verzoek van de Nederlandse Orde van Advocaten. Van de raadslieden met zo'n negatieve ervaring bestempelt een derde het incident als ernstig. Een vijfde van de getroffenen overweegt te stoppen met de advocatuur.
Verbale agressie komt het vaakst voor, 41 procent kreeg hiermee te maken. Daarbij gaat het om schelden, schreeuwen en kwetsende of discriminerende opmerkingen, zowel tijdens een ontmoeting als online. Daarna volgen intimidatie (34 procent) en bedreiging (18 procent). Bij 4 procent van de raadslieden was er sprake van fysieke agressie zoals duwen, spugen, tegenhouden of met spullen gooien.
Agressie komt het vaakst voor in strafzaken, faillissementszaken, scheidingsrecht en letselschadezaken en komt in de meeste gevallen van cliënten en oud-cliënten. In een derde van de gevallen gedraagt de wederpartij zich agressief, vooral door bedreigingen te uiten.
Vaker dan één keer
Voor verreweg de meeste ondervraagde advocaten geldt dat ze meerdere incidenten hebben meegemaakt. Jeroen Soeteman van de Nederlandse Orde van Advocaten kent voorbeelden. "Er wordt tegen mensen gezegd dat als de advocaat iets niet doet, dat ze dan wat zal overkomen", zegt hij in het NOS Radio 1 Journaal. "Dat gebeurt deels door eigen cliënten, maar ook door wederpartijen, bijvoorbeeld bij echtscheidingen. De andere partij leest een processtuk van de advocaat waarin die een standpunt inneemt en dat leidt dan tot bedreigingen. Via de mail of telefoon, maar soms staat iemand gewoon voor je deur."
Om te leren hoe met de agressie om te gaan, geeft de Nederlandse Orde van Advocaten weerbaarheidstrainingen, waar raadslieden vertellen wat hen is overkomen:
"Daar waar het gaat om echtscheidingen, om kinderen, om het verbreken van relaties, daar zien we het veelvuldig terugkomen", zegt Soeteman. "Het zijn de rechtsgebieden waar de vrijheid van mensen, om hun eigen leven, om hun gezin of om hun eigen bedrijf. De dingen die mensen het meest raken, waar ze soms ook hun eigenwaarde aan ontlenen. Dat zien ze in duigen vallen en dat kan dan hiertoe leiden."
De meeste advocaten bespreken de incidenten met hun collega's en andere kantoorgenoten. Aangifte wordt slechts in 5 procent van de gevallen gedaan. Soms, zegt Soeteman. stappen advocaten niet naar de politie omdat ze, als het om hun eigen cliënt gaat, hun geheimhoudingsplicht niet willen schenden. "Het tweede probleem is: als je dan aangifte doet, gaat de politie naar die cliënt of wederpartij toe en die zegt: die advocaat is bij ons geweest en heeft aangifte gedaan en we arresteren jou of we gaan je als verdachte horen. Dan zijn advocaten toch bevreesd dat dat weer leidt tot nieuwe agressie."
Voorlichting en beveiliging
De agressieve gedragingen laten hun sporen na: een vijfde van de advocaten die er slachtoffers van zijn, denkt aan stoppen met hun beroep. Zeven op de tien getroffen raadslieden zeggen dat hen het plezier in hun werk is afgenomen.
Advocatenkantoren nemen wel maatregelen. Zo is er bijvoorbeeld cameratoezicht bij de voordeur, wordt er alleen op afspraak gewerkt en is er vaak een noodknop bij de receptie van het kantoor. Ook worden cliënten van wie wordt vermoed dat ze agressief kunnen worden alleen op kantoor ontvangen als er meer advocaten aanwezig zijn.
De beroepsorganisatie en ook de afzonderlijke kantoren organiseren ook weerbaarheidstrainingen voor advocaten. Desalniettemin vindt een kwart van de raadslieden dat ze bij hun kantoor onvoldoende voorlichting en training hebben gekregen over de omgang met agressie.
